ciócula , nf, nm: cióculu Definitzione
genia de tzintzigorru, fintzes de mare, gioga de mare, cóciula; nodu de linna
Sinònimos e contràrios
cocoi,
croca
/
còcioba
Frases
ciócula bódia, ciócula cena ◊ at a èssere ciócula de mare
2.
su truncu, apenas l'apo abbertu, at mustradu cióculas piliesse
Terminologia iscientìfica
crp, rbr
Tradutziones
Frantzesu
limaçon,
arche
Ingresu
snail,
seashell
Ispagnolu
caracol,
nudo
Italianu
chiòcciola,
arsèlla
Tedescu
Schnecke,
Muschel.
giòga , nf Definitzione
upm., genia de tzintzigorru (dhue at logu chi est sa padedha 1 o pagellida)/ min. gioghita / gioga minuda = calidade de sintzigorredhu minudu (helix pisana, leucochroa candidissima); giógula marina = cóciula / in sa carena de sa zente, s'ossu de sa gioga, de sa croca = su fusti de sa coa, sa coa de s'ischina, crogale, itl. còccige; male de sa gioga = itl. fimòsi (su pizu de sa pedhe chi cuguzat sa conchedha de sa natura de s'ómine est tropu afissa e no si ritirat); in carchi logu est sa calanca de s'ogru
Sinònimos e contràrios
cocoi,
croca
Frases
sa gioga candho pioet girat e si giughet sa domo a trazu ◊ dae sendhe criaduras andhaimis a gioga chi nos serviat a nos catzare su fàmine ◊ fimis cuntentos candho su chi poniat in su piatu fit cosa chi aimis regortu cun sas manos nostras: fenuju, gioga, cugumedhu, antunna, beda, ispàrau
2.
in sa gioga tocait de fàghere un'iscanzadura, che unu trau de giacheta, pro fàghere sos ojos a su santu
Tradutziones
Frantzesu
escargot
Ingresu
snail (big)
Ispagnolu
caracol
Italianu
chiòcciola
Tedescu
Schnecke.
mongèta , nf: monzeta,
mungeta Definitzione
genia de tzintzigorru in colore de castàngia (ma a papu niedhu), piticu, chi in s'istade s'interrat e tupat cun d-unu pigighedhu biancu càndhidu: si narat m. candu si arregollet giai essiu a pàschere / mungeta pei de molenti = tzintzigorru mannu
Sinònimos e contràrios
croghedha 1,
monza 1,
tapada 1
Frases
sos cundhutos che tilíngias iscaint sizillèndheche sa morte che monzeta ◊ bai a arregolli tapadas e mungetas! ◊ chini non portat agulla non papat mungetas ◊ est essidu a chilcare monzeta ◊ mungetas pei de molenti in cussas terras dhoi nd’at medas
Terminologia iscientìfica
crp, helix aperta
Ètimu
ctl.
mongeta.
Tradutziones
Ingresu
green garden snail
Italianu
chiòcciola,
monachèlla
Tedescu
Grunzschnecke.
sicigórru , nm: cicigorru,
sinsigorru,
sintzigorru,
sissigorru,
sitzigorru,
tzintzigorra Definitzione
animaledhu cun su corgiolu (corra) tundhu a bisura de caragolu: bogat una genia de saliàciu e in conca, candho essit a is abbas mescamente, bogat coment'e duos corros, modhes, ue in punta portat is ogos: cun custu númene est mescamente su biancu e un'àtera calidade birdància (boveri) e si arregollet po papare (su papu)/ su sitzigorru est símbulu de is bregungiosos ca comente dhi tocant is corros che dhos torrat a intrare
Sinònimos e contràrios
babbacorra,
barracorru,
cocoi,
cocorra,
cocorróciu,
croca,
gioga,
pissigorru 1,
portamincorras,
suntzorra
Maneras de nàrrere
csn:
mamma de sitzigorru = zenia de cocoi chentza corza; sitzigorru buca modhi = chi zughet s'oru de sa corza, in s'ala abberta, tropu fine, chentza fata (e pro cussu no est bonu, depet sighire a crèschere); no bàliri unu sitzigorru = no bàlere a nudha; lassai isciogai is sitzigorrus = pònnere a zeunare; circai sitzigorrus a cúmpudu = candho ancora no sunt essidos, furriendhe sas pedras o àteru a bídere si bi ndhe at; sculaciai is sitzigorrus = segarendhelis sa punta de su caragolu (culàciu), prima de los sighire a còghere in sa bagna, a manera chi, manighèndhelos, ndh'essant a sutzadura
Frases
betanci cussus sissigorrus a sa bagna e testadha de sali ◊ istrama, po papu de sitzigorru dh'as pigada?!◊ apu biu unu sicigorru cun tres mois de trigu…
2.
sitzigorru, bogandi is corrus a foras e lassa sa bregúngia!
Terminologia iscientìfica
crp, helix pomatia
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
escargot
Ingresu
snail (big)
Ispagnolu
caracol
Italianu
chiòcciola,
lumaca,
lumacóne
Tedescu
Schnecke,
große Schnecke.
tapàda 1 , nf Definitzione
sa mongeta arregorta in istade, candho est serrada cun d-unu pígiu biancu e istat firma in su buidedhu chi s'at fatu asuta de terra; genia de tzintzigorredhu de mare
Sinònimos e contràrios
mongeta,
monza 1,
tapacorra
Frases
de tapadas si ndi agatat meda me is cardalis
Terminologia iscientìfica
crp, helix aperta
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
limaçon,
escargot
Ingresu
snail
Ispagnolu
caracol
Italianu
chiòcciola
Tedescu
Schnecke.
tzintzigòrra, tzintzigórru , nf, nm: sicigorru*,
titzigorru,
tzintzincorru,
tzitzigorru Definitzione
cocoi, bobboi a corgiolu (corra) tostau a caragolu, bonu fintzes po papare (su papu); a logos tzintzigorru dhu narant a su tirriolu
Sinònimos e contràrios
babbacorra,
barracorru,
cocoi,
cocorra,
cocorróciu,
croca,
gioga,
pissigorru 1,
portamincorras,
suntzorra
Frases
sos tzintzigorros lassant sa bae ue passant ◊ Papatzàpulos papaiat tzintzigorros boveris, figau orrostiu, bidaritzu… non grisaiat nudha!
Terminologia iscientìfica
crp
Tradutziones
Frantzesu
escargot
Ingresu
snail
Ispagnolu
caracol
Italianu
chiòcciola,
lumaca
Tedescu
Schnecke.