Definitzione Definitzione
Sinònimos e contràrios Sinònimos e contràrios
Maneras de nàrrere Maneras de nàrrere
Frases Frases
Sambenados e Provèrbios Sambenados e Provèrbios
Terminologia iscientìfica Terminologia iscientìfica
Ètimu Ètimu
Tradutziones Tradutziones
étnicos:
cadhuresu | cdh. |
corsicanu | crsn. |
catalanu | ctl. |
catalanu aragonesu | ctl.a |
tedescu | deut. |
inglesu | engl. |
ispagnolu | esp. |
francesu | frn. |
grecu | grc. |
grecu bizantinu | grcb. |
germànicu | grm. |
italianu | itl. |
italianu lígure | itl.l |
italianu lombardu | itl.lm |
italianu napolitanu | itl.n |
italianu piemontesu | itl.p |
italianu sicilianu | itl.s |
latinu | ltn. |
latinu eclesiàsticu | ltne. |
latinu medievale | ltnm. |
malesu, de Malacca | mls. |
púnicu | pnc. |
àrabbu | rbb. |
àrabbu magrebbinu | rbb.m |
sardu | srd. |
sardu antigu | srdn. |
tabbarchinu | tbr. |
tataresu | ttrs. |
generales:
agetivu | agt. |
animales de allevam. | anall. |
animales arestes | anar. |
animales de abba | anb. |
animales raros | anra. |
ainas | ans. |
antigu, antigamente | ant. |
artículu | art. |
astronomia | astr. |
antunnas/codrolinu | atn. |
ausiliàri | aus. |
avérbiu | avb. |
baroniesu | bar. |
Bíbbia | Bb. |
bidha | bdh. |
bufóngiu | bfg. |
boghe de animale | bga. |
benidore | bnd. |
bíngia | bng. |
bestimenta | bst. |
boghe de verbu | bvrb. |
campidanesu | camp. |
calecunu/a | ccn. |
calecuna cosa | ccs. |
cunfronta | cfr. |
chímicu | chm. |
colores | clr. |
cumplementu | cmpl. |
erbas de cundhire | cndh. |
congiuntzione | cng. |
congiuntivu | cong. |
Cuncíliu Plenàriu Srd | CPS |
Canzoni pop. di Sard. | Cps |
cantones populares srd. | cps. |
partes de sa carena | crn. |
cerpiu/bobboi | crp. |
animale croxiu | crx. |
comente si narat | csn. |
calesisiat | css. |
costúmenes | cst. |
contràriu | ctr. |
cunditzionale | cund. |
domo | dmo. |
druches | drc. |
Èsodu | Es. |
Evangélios | Ev. |
fémina | f. |
fantasia (cosas de f.) | fnt. |
frores | frs. |
àrbures de frutuàriu | frt. |
físicu, pertocat sa física | fs. |
Génesi | Gén. |
gerúndiu | ger. |
giogos | ggs. |
imperfetu | imp. |
imperativu | impr. |
indicativu | ind. |
infiniu | inf. |
intransitivu | intrs. |
incurtzadura | intz. |
iscritu | iscr. |
it’est? | its. |
linnas de òpera | lno. |
logudoresu | log. |
laores | lrs. |
mascu | m. |
megabbàiti | Mb. |
móbbile, mobbília | mbl. |
medidas | mds. |
miriagramma | mgr. |
minore/diminutivu | min. |
maladias | mld. |
mànigos | mng. |
massaria | mssr. |
matas/tupas | mt. |
matemàtica | mtc. |
metallos | mtl. |
matas mannas | mtm. |
matas raras | mtr. |
númene fémina | nf. |
númene, nm. mascu | nm. |
númene iscientíficu | nms. |
nara!/pronúncia | nr. |
su naturale | ntl. |
interrogatigu | ntrr. |
Números (Bb.) | Núm. |
nuoresu | nuor. |
òperas antigas | opan. |
persona (grammàtica) | p. |
plurale | pl. |
pane | pne. |
poéticu | poét. |
prus che passau | ppas. |
particípiu passau | pps. |
provérbiu | prb. |
prendhas | prd. |
preide, crésia | prdc. |
prepositzione | prep. |
presente | pres. |
professiones | prf. |
pronúmene | prn. |
pronominale | prnl. |
propositzione | prop. |
pische, pisca | psc. |
piscadore | pscd. |
pastoria | pstr. |
parentella | ptl. |
pigiones | pzn. |
erbas arestes | rba. |
erbas de cura | rbc. |
erbas linnosas | rbl. |
parte de erba, de àrbure | rbr. |
erbrúgios | rbz. |
erbrúgios coltivaos | rbzc. |
riflessivu | rfl. |
armas | rms. |
minutu segundhu | s. |
sabores | sbr. |
is abes | sbs. |
sa die | sdi. |
singulare | sing. |
sonajolos | sjl. |
su logu | slg. |
sambenaos | smb. |
sonalla/sonàgia | snl. |
usàntzias | sntz. |
sessuale | ssl. |
istrégiu | stz. |
tempus cronológicu | tpc. |
tempus metereológicu | tpm. |
transitivu | trns. |
trasportos | trps. |
tessíngiu | ts. |
unu po medas | upm. |
variante/variantes | var. |
verbu | vrb. |
verbale | vrbl. |
genias fe carena | zcrn. |
| |
| |
A./c. S’istedhu * in d-una variante o sinónimu inditat in cale de custos est posta s’etimologia; in s’etimologia narat chi cussa est s’etm. suposta.
inghíriu , nm, avb, prep: ingíliu,
ingíriu Definitzione
tretu chi si faet passandho totu a fúrriu a dónnia parte de una cosa o de unu logu, su fàere unu giru in totu unu logu, o fintzes incropada o lobu de cosa coment'e po acapiare; faina de pagu contu (fintzes coment'e iscusa po pèrdere tempus o perdendho tempus); chistionu tropu longu, pigau a sa larga meda, chi istentat a bènnere a concruos, a su chi prus importat de nàrrere; a logos, fintzes crufessone
Sinònimos e contràrios
arrolliada,
giriotu,
ródia,
gíriu
/
ingroedhu
Maneras de nàrrere
csn:
fàghere s'i. = colare de sa parte contrària po assuprire a unu matessi logu; leàresi sos inghírios = pèrdere su tempus in cosighedhas, chentza fàghere cosas de zudu; a inghíriu de… = totu a ziru; a i. meu, tou, sou, e gai = totu a ingíriu de mimi, de tui, de issu, e totu aici
Frases
at fatu un'inghíriu mannu pro torrare a domo ◊ mi ch'est coladu su manzanu faghindhe inghírios ◊ no ti les sos inghírios: bae a su cumandhu! ◊ sos de s'àrdia faghent tres bortas s'inghíriu de sa crésia ◊ li cheret un'inghíriu de fune o de filiverru pro lu prèndhere bene ◊ apo fatu s'inghíriu de totu su cunzadu ma su poledhu no in logu: si che depet èssere essidu!
2.
a su pitzinnu totus li cantant a inghíriu sa cantone ◊ is piciochedhus si dhi pinnigant a ingíriu ◊ sa genti si càstiat a ingíriu ◊ issa est sa lughe e sa música a inghíriu meu
3.
totu a inghíriu de sa binza bi cheret sa cresura ◊ si fiat agatau in mesu de una pratza a ingíriu a ingíriu de una grandu parada ◊ a inghíriu issoro bi aiat duos boes e unu poledhu
4.
e chie ti los iscurtat custos inghírios tuos?!…◊ a ndhe chircas, totu, de inghírios, irmasionadu!
5.
Elias no si che leaiat sa berrita de conca mancu chi iat atopau un'inghíriu
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
tour,
autour de,
autour
Ingresu
round,
around
Ispagnolu
giro,
ambages
Italianu
giro,
attórno,
intórno,
lungàggine
Tedescu
Runde,
um,
herum.