istrachía , nf: istracia,
istrascia,
istrassia,
istratzia,
stracia Definitzione
tempus malu meda, passada de bentu e abba forte o fintzes de nie; tempus e fatos in contràriu, males
Sinònimos e contràrios
defúgliu,
istrasura,
trarchia*
Frases
s'avieint bene armados, lestros in mesu a su bentu e a s'istratzia ◊ sa vida nostra est meda dilicada, a istragos esposta e istrascias (L.Cubeddu)◊ s'esatore cheriat a pagare duas boltas pro sas erveghes mortas in d-un'istrachia ◊ oe at própiu a istrachia
Terminologia iscientìfica
tpm
Tradutziones
Frantzesu
tempête
Ingresu
storm
Ispagnolu
tormenta,
vendaval
Italianu
bufèra,
tempèsta,
temporale
Tedescu
Sturm.
istrònscia , nf, nm: istròscia,
istrósciu 1,
istrossa,
istróssia,
strossa Definitzione
dannu meda chi orroinat totu; in cobertantza si narat de chie si movet chentza crabbu e faet dannu
Sinònimos e contràrios
arruinu,
derruta,
desacatu,
destrossa,
sderrocu,
sderrota,
sderruimentu
/
bròmbulu,
igenillau,
ildeoltu,
ilgrabbuladu,
isocu,
istramu
/
cdh. scimpiatu
Maneras de nàrrere
csn:
a istròscia = a meda, aira; istrònscia, istrósciu de abba = dellúbbiu; cannonare a istròscia
Frases
sunt carrendhe abba a sos sididos in custa istrossa de annada ◊ pro donzi note de istròscia bi at un'avréschida de paghe (G.Maieli)◊ a su póveru no li mancat istrossas ◊ Cristos nos at sarvadu de s'istrossa eterna ◊ bei ndh'at bonos ma, si no sunt bene bidos, custos amministradores lis dant istròscia
2.
istrossa, ue pones manu tue faghes dannu! ◊ istrossa, t'iscollas in su paris netu!
3.
s'istròscia de sa zente chi benit onzi annu a sa festa?!…◊ at cumentzau a proi a istrossa e mi seu totu isciustu
Ètimu
itl.
stroscia
Tradutziones
Frantzesu
catastrophe,
désastre,
tempête
Ingresu
disaster,
storm
Ispagnolu
desastre,
manos de mantequilla
Italianu
disastro,
bufèra,
fracassóne
Tedescu
schweres Unglück,
Sturm,
Lärmmacher.
strasúra , nf: istrasura*,
stresua Definitzione
iscutulada de abba meda, próida manna cun bentu forte, a istrachia
Sinònimos e contràrios
abbisciada,
abbísciu,
dallúviu,
defúgliu,
disàriu,
istracia,
traconarja,
tregonada,
trasura
Frases
at fatu ierradas de strasura, istadialis de fogu e de isciutori ◊ at fatu una stresua de làndiri chi at acarraxau su logu ◊ sa strasura iat traghillau sa navi ◊ sa strasura sighiat a si nc'iscudi de innòi e de ingudheni ◊ sa strasura si nd'at pigau s'arei ◊ sa guerra fut che una strasura
Tradutziones
Frantzesu
tempête,
orage
Ingresu
storm
Ispagnolu
tempestad,
tormenta
Italianu
tempèsta,
bufèra
Tedescu
Sturm,
Unwetter.
temporàda , nf: temporata Definitzione
sumana de tempus malu, sèmpere faendho su matessi tempus de abba, de nie, bentu, sicore o àteru (ma fintzes solu una iscutulada de abba, una trubbada de tempus malu); tempus longu de dificurtades mannas / falare che s'abba in temporada = a meda, a tota fua, cun fuliesa, a istracia
Sinònimos e contràrios
intemperiada
/
cdh. timpurata
Frases
una bella temporata de abba chi ndhe ghetet sas àgheras! ◊ chie at caldu sàmbene in sas venas no si ndhe sentit de sas temporadas ◊ sa temporada de su nibe no fit galu finia ◊ abbas a temporada no ndh'est faghindhe prus ◊ ndi est cabada custa temporada de asciutori chi est unu disisperu!
2.
su "oi" separat s'inghitzu e sa fini de duas temporadas
3.
de su chi sufris, coràgiu e passéntzia de afrontare custa temporada!
Ètimu
spn.
temporada
Tradutziones
Frantzesu
tempête,
orage
Ingresu
storm
Ispagnolu
tempestad
Italianu
tempèsta
Tedescu
Sturm.
traconàrja, traconàrza , nf: tragonàgia,
tragonàglia,
tragonaja,
tragonaza,
tregonaja,
trogonaja Definitzione
erriu de abba chi curret asuta de terra, próina manna, istrasura de abba; nuu de bentus, temporada de bentu forte meda chi faet arrores: trogonaja est fintzes su surcu chi faet s'abba in is logos de monte e tregonaja dhu narant fintzes a sa mància chi faet s'abba in is muros de is domos calandho a trísinu
Sinònimos e contràrios
dragonera,
frusa 1,
furione,
tragonada,
turbiana
/
abbísciu,
istrasura
/
iscarafossu
/
ttrs. tragunaja
Frases
chimentat in sa cabertura s'abba chi est proindhe a tragonaza ◊ carros e tragonajas de abba ant isforradu su caminu
2.
candho ischintiridhat sa linna fachet traconarja ◊ est betendhe sentza pasu dogni nue tragonàgias de nie a frocos lentos ◊ sa tragonaja mi at fatu dannu meda in binza: sa bide fit presa epuru che ndh'at betadu meda ◊ custu bentu est una traconarza chi astrat sas funtanas ◊ fateit abba a trechetu: iscurigheit e, a sa tragonaja, tota sa bidha si tremeit
3.
in su golfu portàt magras cant’e sa tregonaia chi ndi calàt in su muru de sa cannitzada in sa domu de ajaja
Tradutziones
Frantzesu
courant d'eau souterrain,
tempête
Ingresu
groundwater stream
Ispagnolu
agua subterránea,
borrasca
Italianu
corrènte d'àcqua sotterrànea,
fortunale
Tedescu
Grundwasserstrom,
Sturm.
trarchía , nf: traschia,
trascia,
tríschia Definitzione
tempus malu meda, de abba forte, sighia, tragonaja de abba, nie, bentu totu impare; fintzes dannu, dirgràtzia, malasorte / ite traschia! = ita dannu!
Sinònimos e contràrios
istrachia,
librina,
strasura
/
desacatu,
digràtzia
Frases
fit una die de iberru, s'àghera ingrisada prena de nues nighedhas pariat chi depiat iscadenare una traschia mala ◊ daghi isvanint sas últimas trascias de s'ierru, su sole mandhat piús calorias ◊ at afrontadu dogni trascia: ràndhine, abba, astrau, bedhia, nie russu, bentu ◊ est note de traschia: ruzidendhe múilat su bentu chi paret passendhe traigolzos ◊ sas tríschias de abba pariant cànnaos a pennuleri dae sas nughes de bambaghe (A.Pau)
2.
bisonzat a parare fronte a totu sas traschias chi benint! ◊ li at arrivatu una tríschia de corfos de ramu, ispuntatas de pede e istuturratas ◊ fizu de mama ditzosa, de babbu s'allegria, mai ti lompat dannu, mai tenzas traschia! ◊ tue ses luna in sa traschia!
Terminologia iscientìfica
tpm
Ètimu
ltn.
thrascias
Tradutziones
Frantzesu
tempête,
tourmente
Ingresu
storm (snow)
Ispagnolu
tormenta,
vendaval
Italianu
bufèra,
tempèsta,
torménta
Tedescu
Sturm.