Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

cabadhàre 1 , vrb Definition cicire o andhare a cuadhu Synonyms e antonyms cabadhicare, cadhighinare, incosciai Sentences cabadhaiant in chelu serenu, binchidores de sa morte Translations French monter à cheval English to ride Spanish cabalgar Italian cavalcare German reiten.

cacaràgiu , nm Definition genia de erba bona po s'iscurrentziadura Synonyms e antonyms brentedha, cacalacasu, culuebba, lisandru 1, ocicanu, pibirina, preiderina, preiderissa, priorissa 1 Scientific Terminology rba, Smyrnium rotundifolium Translations French maceron à feuilles rondes English smyrnium Spanish esmirnio perfoliado Italian smìrnio di Càndia German Smyrnium.

cacarallài , nm Definition genia de cagarantzu o ziziu grogo de sa calidade mala, unu pagu pudéscia, prus manna de sa calidade chi si papat: faet una sitzia manna, de unu bellu colore grogo Synonyms e antonyms cacarànciu, cucurilata, cucurudhua Scientific Terminology rba, Glebionis coronaria Etymon srd. Translations French chrysanthème à couronne English Crown Daisy Spanish antimano, manzanilla de flor dorada, mirabeles, ojo de buey Italian bambagèlla German gelbe Margerite.

cacarànciu , nm: cacaratu, cagarànciu, caragansu, cagarantu, cagarantzu, caragànciu, caragantu, caragantzu, caregànciu, caregantzu Definition genia de pabarantzolu de sa calidade mala, unu pagu pudéscia, prus manna de sa calidade chi si papat: faet una sitzia manna, de unu bellu colore grogo Synonyms e antonyms cacarallai, cacarànciulu, cucurilata, chirielle, fundurussu Sentences est grogu che caragantzu Scientific Terminology rba, Glebionis coronaria Etymon grc. khálkanthon Translations French chrysanthème à couronne English Crown Daisy Spanish antimano, manzanilla de flor dorada, mirabeles, ojo de buey Italian fiór d'òro German gelbe Margerite.

cadeliàre , vrb: cadoliare Definition àere sa cosa a fortza de sacrifíciu; arrespramiare sa cosa (ma fintzes cuvrenare sa persona, pausare); istare a míndhigu, cun tropu pagu cosa, in su bisóngiu Synonyms e antonyms acolomizare, arresparmiai, avitare, istraviare 1 | ctr. perdimentare, sperditziai Idioms csn: pane cadeliadu = fatu a fortza de triballu; cadeliàresi de su fàmine = mòrriri de su fàmini po sa mandronia, po su pagu trabballai Sentences apo cadeliadu e marasadu chena profetu, che mísera zente 2. si ses iltraca, cadéliadi! ◊ cussa fémina si ndhe iltat totaganta cadeliada, chena essire mai Translations French gagner de quoi vivre à la sueur de son front English to gain with sacrifice Spanish gañar con sacrificio Italian guadagnare con sacrifìcio German mühsam verdienen.

cadhigaròne , nm Definition a c. = ciciu in codhos de un'àteru cun is cambas ananti, una a una parte e una a s'àtera de su tzugu, pendhendho in petorras / zúghere, leare a c. Synonyms e antonyms codhilone Sentences su cane meu, tuncendhe, fit fuindhe: cudhu, candho lu sighiat si lu setziat a cadhigarone ◊ sa muzere fit rassa e pesante, ma si l'aiat leada a cadhigarone Etymon srd. Translations French à califourchon English astride Spanish a horcajadas Italian cavalcióni German rittlings.

cadredhagadrèdha , avb: cardedhagardedha Definition a mala gana, ammalaògia Synonyms e antonyms ammaròglia Etymon srd. Translations French à contrecœur English reluctantly Spanish de mala gana Italian a malincuòre German widerwillig.

calchidadítu , agt Definition nau de un'animale, chi costumat a giare craches Synonyms e antonyms carchidadore, carchidajolu, cumeradore Etymon srd. Translations French qui a l'habitude de ruer English kicking Spanish coceador Italian che tira calci German ausschlagend.

càlculas , nf pl: càrculas, cràculas Definition parte de su telàrgiu chi si artzat e calat e inue su tessidore portat is peis po apèrrere e serrare s'istàmene Synonyms e antonyms peanas, péigas, peones, petzana Scientific Terminology ts Translations French marches du métier à tisser English loom treadles Spanish cárcola Italian càlcole o règoli del telàio German Webertritt.

calèschere , vrb Definition erríere a praxere, intostare de s'errisu Sentences su imbetzare no ti daet gustu tale de ndhe calèschere! Etymon ltn. *caleschere Translations French rire à s'en tenir les côtes English to split one's sides laughing Spanish reírse a carcajadas Italian rìdere a crepapèlle German sich tot lachen.

càliche , nm: càlige, càlighe, càligi, càlixi Definition genia de istrégiu, unu pagu e po su prus a forma de imbudu cun d-unu pei in sa parte istrinta a ue si leat, prus largu in artu in is oros, bonu, bellu, ue si ponet cosa a bufare, mannitu su de sa Missa, minoredhu (de imbidru) po licores o àteru deasi cun àrculu meda / min. calichitu; càlixi cun su crobecu = itl. pìsside Synonyms e antonyms tatzita / cdh. càliciu Idioms csn: càlixi cambulàrgiu = a pei longu; dilicau che su càlixi = díligu meda, suzetu a si segare; càlighe de muru = sàligh'e muru, una zenia de erba chi faghet in sas imbagas de sos muros; càlixi de pischera = zenia de arretza, tretu istrintu inue su pische intrat chentza che pòdere torrare a essire; su càlighe de su murru de su porcu = piadra, piritu, trumbita, su tretu de su bruncu própiu ananti Sentences su càlighe est su primu vasu sacru usadu in sa Missa ◊ prima bufaiant a butios, a bumbullidas, a tatzighedhas, poi a càlighes mannos ◊ ajó chi bos cómbido unu càlighe de rosóliu! Scientific Terminology stz Etymon ltn. calice(m) Translations French verre à pied, coupe English goblet Spanish cáliz Italian càlice, bicchierino German Kelch.

camasínu , nm: comasinu, gamasinu Definition logu, a bortas mannu, in sa domo po arrimare e chistire provistas o àteru Synonyms e antonyms macasinu* Sentences bois sentza comasinu ne provistas e ne oro ne palatos e in coro sezis allegros continu (A.Murone)◊ at unu camasinu de trigu deghe boltas piús mannu de su meu ◊ sos sótzios aiant incomintzadu a trabagliare su late in d-unu camasinu Scientific Terminology dmo Translations French cave à provisions English cellar Spanish almacén Italian cantina, magazzino German Keller.

campanniàta , nf Definition passigiada a campu, die passada in campu po ispàssiu Synonyms e antonyms iscampagnada, scampirrada Translations French promenade à la campagne English trip into the country Spanish excursión al campo Italian scampagnata German Ausflug.

candíle, candíli, candíliu, candílliu , nm Definition làmpada a ógiu, ma fintzes a bisura de candhelobbre Sentences su lampaluxi de unu candili ◊ a su mortu dhi poniant sos candiles de ozuermanu allutos, ma commo ponent bàtero candhelas ◊ fait luxi s'istiàrica posta in su candílliu Etymon spn. Translations French lampe à huile English oil lamp Spanish candil Italian lucèrna ad òlio German Öllampe.

caníle , nm Definition aprigu po is canes Translations French niche à chien English kennels Spanish perrera Italian canile German Hundezwinger.

cannagúrpina , nf: cannaúrpina Definition genia de cardu areste: cima de pastori, uscradinu de porcu, canna de billoti, canna de morai, de amorai Synonyms e antonyms ariedha 1, billóteri, stiòcore, treutzaxa Scientific Terminology rba, Dipsacus fullonum Etymon srd. Translations French cardère, chardon à foulon English teasel Spanish cardencha Italian cardo dei lanaiòli German Hiertenstab.

cannamèli , nf Definition canna de tzúcuru, genia de canna druche bona po fàere una calidade de tzúcuru Scientific Terminology rbl, Saccharum officinarum Etymon itl. cannamele Translations French canne à sucre English sugarcane Spanish caña de azucar Italian canna da zùcchero German Zuckerrohr.

cannutígliu , nm: canotígliu Definition filu de prata o de oro po borderia Etymon spn. canutillo Translations French fil d'argent ou d'or à broder English silver or gold yarn for imbroidery Spanish canutillo Italian filo d'argènto o d'òro per ricami German Silber-oder Goldstickgarn.

cansòla , nf: casciola, cassola, cassora Definition manera de fàere unu papare (de petza a orrughedhos o fintzes de ebrúgiu), fríssiu cun erbas in d-unu pagu de ógiu e sighiu a còere cun d-un'aciuntighedha de abba, binu (segundhu it'est), fintzes chi torrat a s'ógiu Synonyms e antonyms ghisadu Idioms csn: còghere, fàghere una cosa a c. = a casciolinu; èssere in c. (nadu de zente) = àere tratamentu, èssere amigos; passai de c. (nadu de una cosa, de una chistione) = barigàreche tropu tempus de candho tocaiat a fàghere sa cosa; furriaisí a cassola bamba (nau de giogu, de ispàssiu)= furriarechela a burdellu, a istrobbu, unu pagu a machine Sentences s'anzone l'at fatu a cassola cun bardureu e carchi patata ◊ notesta sa famíglia si cenat a cassola: a crasi eus a lassai su chi eus iscabeciau 2. a ita mandas unu billetu de augúrius apustis de tanti tempus, candu est passau de cassola?! Surnames and Proverbs smb: Casciola, Casciolla, Cassola Scientific Terminology mng Etymon ctl. cassola Translations French ragoût, à la nage English stew Spanish guiso Italian spezzatino, guazzétto German Ragout.

capocínu , nm: capucinu 1, caputzinu Definition una genia de anade chi tzérriant deosi ca su mascu portat sa conca agiummai totu bianca Synonyms e antonyms titillonaxu Scientific Terminology pzn, erismatura leucocephala Etymon itl. cappuccino Translations French érismature à tête blanche English white head duck (pigeon) Spanish malvasía cabeciblanca Italian gòbbo rugginóso German Ruderente.