abbadhàre , vrb Definition
su si fàere a badhu, intostare coment’e callu o corgiolu
Synonyms e antonyms
acorgiare,
acorzolare,
aggadhare,
incallire
Etymon
srd.
Translations
French
devenir calleux
English
to harden
Spanish
encallecerse,
curtir
Italian
incallirsi
German
schwielig werden,
sich verhärten.
abbudàre , vrb Definition
crèschere meda, tropu cracu, nau de erbas e matas
Synonyms e antonyms
abbudatzare,
acambare,
afasciai,
incimiri
Etymon
srd.
Translations
French
devenir touffu
English
to thicken
Spanish
tupir,
espesar
Italian
infoltire
German
dicht werden.
abriàre , vrb Definition
dhu narant de su porcu chi a fortza de arratzare male si che faet coment'e a sirbone, si che arestat de arratza
Synonyms e antonyms
aferare,
agrestare,
arruarzare,
eremire,
imburdiri
Etymon
srd.
Translations
French
devenir sauvage
English
to grow wild
Spanish
volverse salvaje el cerdo
Italian
inselvatichirsi
German
verwildern.
acarrognài , vrb Definition
fàere a carogna, nau prus che àteru de fémina chi istat bruta, chi si abbitat cun ómines o àteru
Synonyms e antonyms
acadhotzai,
acadrangiai,
allodrigai,
insodrigai
Etymon
srd.
Translations
French
devenir vache
English
to rot
Spanish
envilecerse
Italian
incarognire
German
zum Aas werden.
addemàre , vrb: demare Synonyms e antonyms
assubentai
/
ilmaladiare
Etymon
srd.
Translations
French
devenir poussif
English
to become broken winded
Spanish
enfermar de huélfago
Italian
imbolsire
German
dämpfig werden.
aferàre , vrb Definition
su si fàere a fera, arestare
Synonyms e antonyms
abriare,
agrestare,
arruarzare,
eremire,
imburdiri
Etymon
srd.
Translations
French
devenir sauvage
English
to grow wild
Spanish
volverse salvaje
Italian
inselvatichirsi
German
verwildern.
afidigàre , vrb Definition
su si fàere druchesau, atasurau, nau de sa carre bia
Synonyms e antonyms
allibidorare,
ammalorai
Etymon
srd.
Translations
French
devenir livide,
blêmir,
devenir ictérique
English
to become livid,
to become icteric
Spanish
lividecer
Italian
illividire,
diventare ittèrico
German
erbleichen,
ikterisch werden.
afieràre , vrb Definition
nau de ccn., essire de coro malu coment'e una fera, de no sentire su sufrimentu de s'àteru
Synonyms e antonyms
infilipare
Translations
French
devenir cruel
English
to become cruel
Spanish
hacerse cruel
Italian
incrudelire
German
grausam werden.
allabentàre , vrb rfl Definition
essire allabentaos
Synonyms e antonyms
illabentare
Etymon
srd.
Translations
French
devenir bête,
s'étourdir,
se distraire
English
to become careless,
fool,
reckless
Spanish
volverse bobo,
atolondrado
Italian
diventare sciòcco,
sventato,
sbadato
German
leichtsinnig,
zerstreut werden.
allentoríre , vrb: lentorire* Definition
isciúndhere de lentore
Synonyms e antonyms
allentorai,
insaurrare,
issaghinare
Translations
French
faire devenir humide de rosée
English
to wet with dew
Spanish
rociar
Italian
bagnare di rugiada
German
mit Tau befeuchten.
allibidoràre , vrb: allidorai Definition
fàere a marcu de sàmbene pistau, in sa carena
Synonyms e antonyms
afidigare,
allidigorae,
ammarcorzare,
illibrinire
Etymon
srd.
Translations
French
devenir livide,
blêmir
English
to make livid
Spanish
amoratar
Italian
illividire
German
bläulich machen,
erbleichen.
allocài , vrb: allucai Definition
fàere o essire locu, ammammalucare, incantare
Synonyms e antonyms
allochiai,
imbolocai,
scimprai
Sentences
ti creis ca mi allucas aici cun duas cositedhas: dèu bollu totu sa parti mia! ◊ candu mi seu cojada mi seu allucada e no apu castiau ni bellesa e ni virtudi ◊ si allucant castiendu arrandas, ingirialetus, una patena, unu cungiali, bastat chi siat cosa antiga!
2.
allucaus, no iscidiant in cai istampu nc'intrai ◊ no abbarres allucau!
Etymon
spn.
alocar
Translations
French
devenir idiot
English
to make silly
Spanish
enloquecer
Italian
diventare o far scémo
German
dumm werden.
ammachiàe, ammachiài, ammachiàre, ammachiàri , vrb Definition
fàere a macu, essire fora de sèi, no èssere giustu de conca; fàere dilliriare de su dolore, pigare o pèrdere su sentidu, dilliriare, pèrdere sa conca o fàere disatinos po una fémina o àtera cosa chi praghet meda
Synonyms e antonyms
abbaradhare,
ammacare*,
dischissiare,
fatzellare,
irbariare,
ischissiai,
issentire
Sentences
su soli faiat ammachiai cixaredhas e cucumeus in is istuas ◊ ma ita ti ses, ammachiendi, chi no trabballas?!
2.
ti ses ammachiau de cussa pitzoca e as resone: no bi ndhe at àtera prendha chi incantat che a issa ◊ portat is pius niedhus arrullaus chi faint ammachiai ◊ torramí su sentiru ca mi as ammachiau!
Translations
French
devenir fou
English
to go mad
Spanish
enloquecer
Italian
ammattire
German
verrückt werden.
ammassimàre , vrb Definition
coment'e fàere massimosu, prus abbistu o atentu in su sensu de pònnere ancu, dúbbiu, in is cosas, de no si fidare a ogos serraos
Synonyms e antonyms
intrassire
Sentences
su pitzinnu l'at bene ammassimadu sa mama
Etymon
srd.
Translations
French
devenir rusé
English
to sharpen s.o.'s wits
Spanish
espabilar
Italian
scaltrire
German
schlau machen,
schlau werden.
ammolentài, ammolentàre , vrb Definition
fàere a sa manera de is àinos, fàere a molente de cumportamentu, manera de fàere grussera e pagu abbista; pigare una molentada o imbriaghera
Synonyms e antonyms
abburricai
2.
ogni cane polítigu, ammolentadu, presentat una lege istúpida cantu a isse!
Etymon
srd.
Translations
French
devenir ignorant
English
to drow dull
Spanish
portarse como un burro
Italian
inasinire
German
verdummen.
ammudíre , vrb: ammutire,
ammutiri,
mutire Definition
callare, parare mudos, istare citios, pèrdere sa limba, su foedhu, fàere citire
Synonyms e antonyms
acaire,
ammudai 1,
ammudigare,
ammudulire,
assamudare,
citire,
ismudulare
| ctr.
chistionai,
faedhare
Sentences
si est ammutidu ◊ is duus giòvunus furint arrexonendi candu dhus at ammutius un'istragassu ◊ de sas undhas ammudis s'abbolotu (B.Chessa)
Etymon
itl.
ammutire
Translations
French
se taire subitement,
faire chut,
devenir muet
English
to become dumb,
to fall silent
Spanish
callarse,
enmudecer
Italian
ammutolire,
zittire
German
verstummen.
ammugronàre , vrb rfl: ammurvonai Definition
nau de gente, coment'e fàere a muvrone, arestosu
Synonyms e antonyms
agrestare,
assirbonai
| ctr.
ammasetare
Etymon
srd.
Translations
French
devenir sauvage
English
to grow wild
Spanish
volverse salvaje
Italian
inselvatichirsi
German
verwildern.
ammutèssi, ammutèssiri , vrb Definition
chellare a sa muda, istare mudos, citios, pèrdere su foedhu
Synonyms e antonyms
ammudai 1,
ammudigare,
ammudire,
assamudare,
citire,
ismudulare
| ctr.
chistionai,
faedhare
Sentences
Antonica si fiat ammutéssia a pagu a pagu, inserrendusí totu in sèi
Translations
French
se taire,
devenir muet
English
to become dumb
Spanish
callar,
enmudecer
Italian
ammutire
German
verstummen.
apabaglionàre , vrb: apabiglionare Definition
pònnere su pabaglione (a su letu); prus che àteru nau de unas cantu cosas (bide, laore) chi creschent meda e a cracu / letu apabiglionadu = chi li ant postu su pabaglione, serradu e cuguzadu a bardachinu
Synonyms e antonyms
impabiglionare
/
abbudatzare
/
intibbiri
2.
su trigu si ch'est apabiglionadu
Etymon
srd.
Translations
French
devenir touffu
English
to thicken
Spanish
tupir,
espesar
Italian
infoltire
German
dicht werden.
arrespinài , vrb: raspinai* Definition
èssere arrasposu, essire arrasposu
Translations
French
devenir rêche,
faire devenir rêche
English
to make rough (become)
Spanish
curtir,
agrietar
Italian
rèndere o divenire rùvido
German
grob werden,
grob machen.