carútza , nf Definition
min. de cara, cara pitichedha, de criadura / min. carutzedha
Synonyms e antonyms
carighedha
Sentences
est gai belledha, cun cussa carutzedha totu abba e sabone!…◊ disizendhe sas carutzas de fizos mios m'ingaleno
Translations
French
joli minois,
frimousse
English
pretty face
Spanish
cara de niño
Italian
visino
German
kleines Gesicht.
dechídu, déchidu , agt: déchitu,
dechiu Definition
bellu, bene fatu de pràghere meda, nau mescamente de sa persona / arrejonare a d. = bene
Synonyms e antonyms
bedhu,
donosu,
galanu
Sentences
de unu lizu dechidu ammiro sas perlas raras: a s'iscanzada de sas laras de sole paret bestidu (A.Dettori)◊ fissa m'istas in ojos che una rosa sa piús frisca, sa piús dechida ◊ cun su coro ti miresi ca fis dechida e donosa ◊ columba mea dechida, parma mea istimada! ◊ Mariànghela est déchida: no ndhe at, de chintu ◊ est una pessone déchita e de remeju
2.
mi rispondhet cun boghe dechida a sa dimandha chi fatu li aia
Etymon
srd.
Translations
French
séduisant,
joli
English
charming,
pretty
Spanish
atractivo
Italian
avvenènte,
grazióso
German
anmutig,
zierlich,
fein,
schön.
dechíle , agt: deghile Definition
chi deghet, chi istat bene meda, chi est bellu, chi si adatat bene / fatu a deghile = bene meda, perfetu, in sa manera addata
Synonyms e antonyms
addechidu,
addeghíbbile,
déchidu,
dechívile
/
adatu
| ctr.
feu,
légiu
Sentences
fit un'artejanu de bravura nódida, de zéniu deghile ◊ est deghile a sos fizos pro onorare sa mama ◊ apant sos regualdos chi a persones de tanta impoltàntzia sunt deghiles
2.
faedhu deghile li essiat de lara a s'iscanzada (A.Dettori)
Etymon
srd.
Translations
French
joli,
gracieux
English
pretty,
handsome,
decent
Spanish
bonito
Italian
grazióso,
aggraziato,
decènte,
cònsono
German
schön,
anmutig,
graziös.
donósu , agt Definition
chi tenet donos meda, pruschetotu in bellesa
Synonyms e antonyms
déchidu,
galanu
/
cdh. dunosu
Sentences
candho mi as fatu innamorare fist donosa che una fada ◊ sento cantu manna e santa est s'òpera mia úmile e donosa preparendhe a sa vida fatigosa de s'ómine sa débbile pianta (A.Casula)◊ tue in su rampu donosa mustras su tratu galanu ◊ cun su coro ti miresi ca fis dechida e donosa ◊ no pràngiast, maurredhina donosa, po sa malasorti! (E.Spiga)
Etymon
spn.
Translations
French
séduisant,
joli
English
pretty
Spanish
donoso
Italian
avvenènte,
grazióso
German
hübsch.
galànu , agt Definition
nau mescamente de unu o de una, chi de carena est bene fatu, bellu de bisura e bene cuncordau, chi praghet
Synonyms e antonyms
bellu,
contentu,
donosu,
galanosu,
grasciosu
| ctr.
feu,
légiu
Sentences
ti cherzo isposare, rosa mia galana! ◊ pesare cheria pro sas zobanedhas galanas una boche tenorile de amore ◊ ti ponzo sa collanedha de coradhos e sas loritzinas de oro, ca ti fachent prus galanedha ◊ sas violetas no parent galanas postas acantu de una rosa amena (Cubeddu)
2.
s'amore fit galanu, galanos sos desizos, galanu su trabballu ◊ sos vetzos ammentant su tempus galanu de sa gioventura
Etymon
spn.
galano
Translations
French
gracieux,
joli
English
pretty
Spanish
agraciado
Italian
leggiadro
German
anmutig.
geniósu , agt: zeniosu Definition
chi andhat a géniu, chi praghet meda po calecunu bellu donu, bella calidade (su naturale, s'índula)/ èssere geniosu de ccn. = àere géniu pro ccn.
Synonyms e antonyms
garbosu,
grasciosu,
ispàsticu
/
ttrs. giniosu
| ctr.
irgeniadu
Sentences
l'isco chi chie at gràscia est geniosu! (Z.Zazzu)◊ cussas cantones sunt tantu geniosas chi no bei at dinaris chi las paghent ◊ s'ómine cricat de iscusare su naturale de sa picioca, ma orróschiu de is modos pagu geniosos de issa dha frastimat issu puru ◊ cussu calavau, mangallu, pagu geniosu… parit un'ispraberi a olleras!◊ sa magioledha fut lúghida coment'e s'isprigu, maseda, geniosa, e dha boliat a cómpuru gente meda
2.
como su giòvonu est richiamadu, ma candho torrat, chi tue ndhe ses geniosa, torraus paris po sa paràula
Scientific Terminology
ntl
Etymon
itl.
ingegnoso
Translations
French
sympathique,
gracieux,
joli
English
nice,
pretty
Spanish
simpático,
bonito,
gracioso
Italian
simpàtico,
grazióso
German
sympathisch,
hübsch,
nett,
lieblich.