carútza , nf Definitzione
min. de cara, cara pitichedha, de criadura / min. carutzedha
Sinònimos e contràrios
carighedha
Frases
est gai belledha, cun cussa carutzedha totu abba e sabone!…◊ disizendhe sas carutzas de fizos mios m'ingaleno
Tradutziones
Frantzesu
joli minois,
frimousse
Ingresu
pretty face
Ispagnolu
cara de niño
Italianu
visino
Tedescu
kleines Gesicht.
dechídu, déchidu , agt: déchitu,
dechiu Definitzione
bellu, bene fatu de pràghere meda, nau mescamente de sa persona / arrejonare a d. = bene
Sinònimos e contràrios
bedhu,
donosu,
galanu
Frases
de unu lizu dechidu ammiro sas perlas raras: a s'iscanzada de sas laras de sole paret bestidu (A.Dettori)◊ fissa m'istas in ojos che una rosa sa piús frisca, sa piús dechida ◊ cun su coro ti miresi ca fis dechida e donosa ◊ columba mea dechida, parma mea istimada! ◊ Mariànghela est déchida: no ndhe at, de chintu ◊ est una pessone déchita e de remeju
2.
mi rispondhet cun boghe dechida a sa dimandha chi fatu li aia
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
séduisant,
joli
Ingresu
charming,
pretty
Ispagnolu
atractivo
Italianu
avvenènte,
grazióso
Tedescu
anmutig,
zierlich,
fein,
schön.
dechíle , agt: deghile Definitzione
chi deghet, chi istat bene meda, chi est bellu, chi si adatat bene / fatu a deghile = bene meda, perfetu, in sa manera addata
Sinònimos e contràrios
addechidu,
addeghíbbile,
déchidu,
dechívile
/
adatu
| ctr.
feu,
légiu
Frases
fit un'artejanu de bravura nódida, de zéniu deghile ◊ est deghile a sos fizos pro onorare sa mama ◊ apant sos regualdos chi a persones de tanta impoltàntzia sunt deghiles
2.
faedhu deghile li essiat de lara a s'iscanzada (A.Dettori)
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
joli,
gracieux
Ingresu
pretty,
handsome,
decent
Ispagnolu
bonito
Italianu
grazióso,
aggraziato,
decènte,
cònsono
Tedescu
schön,
anmutig,
graziös.
donósu , agt Definitzione
chi tenet donos meda, pruschetotu in bellesa
Sinònimos e contràrios
déchidu,
galanu
/
cdh. dunosu
Frases
candho mi as fatu innamorare fist donosa che una fada ◊ sento cantu manna e santa est s'òpera mia úmile e donosa preparendhe a sa vida fatigosa de s'ómine sa débbile pianta (A.Casula)◊ tue in su rampu donosa mustras su tratu galanu ◊ cun su coro ti miresi ca fis dechida e donosa ◊ no pràngiast, maurredhina donosa, po sa malasorti! (E.Spiga)
Ètimu
spn.
Tradutziones
Frantzesu
séduisant,
joli
Ingresu
pretty
Ispagnolu
donoso
Italianu
avvenènte,
grazióso
Tedescu
hübsch.
galànu , agt Definitzione
nau mescamente de unu o de una, chi de carena est bene fatu, bellu de bisura e bene cuncordau, chi praghet
Sinònimos e contràrios
bellu,
contentu,
donosu,
galanosu,
grasciosu
| ctr.
feu,
légiu
Frases
ti cherzo isposare, rosa mia galana! ◊ pesare cheria pro sas zobanedhas galanas una boche tenorile de amore ◊ ti ponzo sa collanedha de coradhos e sas loritzinas de oro, ca ti fachent prus galanedha ◊ sas violetas no parent galanas postas acantu de una rosa amena (Cubeddu)
2.
s'amore fit galanu, galanos sos desizos, galanu su trabballu ◊ sos vetzos ammentant su tempus galanu de sa gioventura
Ètimu
spn.
galano
Tradutziones
Frantzesu
gracieux,
joli
Ingresu
pretty
Ispagnolu
agraciado
Italianu
leggiadro
Tedescu
anmutig.
geniósu , agt: zeniosu Definitzione
chi andhat a géniu, chi praghet meda po calecunu bellu donu, bella calidade (su naturale, s'índula)/ èssere geniosu de ccn. = àere géniu pro ccn.
Sinònimos e contràrios
garbosu,
grasciosu,
ispàsticu
/
ttrs. giniosu
| ctr.
irgeniadu
Frases
l'isco chi chie at gràscia est geniosu! (Z.Zazzu)◊ cussas cantones sunt tantu geniosas chi no bei at dinaris chi las paghent ◊ s'ómine cricat de iscusare su naturale de sa picioca, ma orróschiu de is modos pagu geniosos de issa dha frastimat issu puru ◊ cussu calavau, mangallu, pagu geniosu… parit un'ispraberi a olleras!◊ sa magioledha fut lúghida coment'e s'isprigu, maseda, geniosa, e dha boliat a cómpuru gente meda
2.
como su giòvonu est richiamadu, ma candho torrat, chi tue ndhe ses geniosa, torraus paris po sa paràula
Terminologia iscientìfica
ntl
Ètimu
itl.
ingegnoso
Tradutziones
Frantzesu
sympathique,
gracieux,
joli
Ingresu
nice,
pretty
Ispagnolu
simpático,
bonito,
gracioso
Italianu
simpàtico,
grazióso
Tedescu
sympathisch,
hübsch,
nett,
lieblich.