àca , nf Definition
ebba de portante, ammaistada a camminare movendho impare ambaduos peis de una parte, a borta a borta
Synonyms e antonyms
acheta,
ebba,
vacheta
Surnames and Proverbs
smb:
Acca
Scientific Terminology
anall
Etymon
spn.
haca
Translations
French
jument qui va l’amble
English
pretty mare
Spanish
yegua amaestrada para mover los pies de un lado juntos
Italian
cavallùccia
German
kleine Stute.
bellédhu , agt, nm Definition
min. de bellu; cosa bella, giogu
Synonyms e antonyms
bellighedhu,
bellitu
/
bellei
2.
sa domu de su dotori parit un'arecalliari ghetau in mesu de is belledhus! (V.Demuro)
Surnames and Proverbs
smb:
Belleddu
Translations
French
mignon
English
pretty
Spanish
bonito
Italian
bellino
German
hübsch.
brughíta , nf Definition
greme piticu
Synonyms e antonyms
bermighedhu,
bermizolu
Surnames and Proverbs
smb:
Brughita, Brughitta
Translations
French
vermisseau
English
small pretty worm
Spanish
gusanillo
Italian
vermiciàttolo
German
kleiner Wurm.
buchichèdha , nf: buchixedha Definition
min. de buca
Synonyms e antonyms
bucaredha
Translations
French
petite bouche
English
pretty little mouth
Spanish
boquita
Italian
boccùccia
German
Mündchen.
carútza , nf Definition
min. de cara, cara pitichedha, de criadura / min. carutzedha
Synonyms e antonyms
carighedha
Sentences
est gai belledha, cun cussa carutzedha totu abba e sabone!…◊ disizendhe sas carutzas de fizos mios m'ingaleno
Translations
French
joli minois,
frimousse
English
pretty face
Spanish
cara de niño
Italian
visino
German
kleines Gesicht.
debbilóngiu, debbilónzu , agt Definition
debiledhu, unu pagu débbile
Synonyms e antonyms
| ctr.
folte
Sentences
fit mesu surdu e zughiat sa vista puru debbilonza
Etymon
srd.
Translations
French
un peu faible
English
pretty weak
Spanish
un poco débil
Italian
debolùccio
German
schwächlich.
dechídu, déchidu , agt: déchitu,
dechiu Definition
bellu, bene fatu de pràghere meda, nau mescamente de sa persona / arrejonare a d. = bene
Synonyms e antonyms
bedhu,
donosu,
galanu
Sentences
de unu lizu dechidu ammiro sas perlas raras: a s'iscanzada de sas laras de sole paret bestidu (A.Dettori)◊ fissa m'istas in ojos che una rosa sa piús frisca, sa piús dechida ◊ cun su coro ti miresi ca fis dechida e donosa ◊ columba mea dechida, parma mea istimada! ◊ Mariànghela est déchida: no ndhe at, de chintu ◊ est una pessone déchita e de remeju
2.
mi rispondhet cun boghe dechida a sa dimandha chi fatu li aia
Etymon
srd.
Translations
French
séduisant,
joli
English
charming,
pretty
Spanish
atractivo
Italian
avvenènte,
grazióso
German
anmutig,
zierlich,
fein,
schön.
dechíle , agt: deghile Definition
chi deghet, chi istat bene meda, chi est bellu, chi si adatat bene / fatu a deghile = bene meda, perfetu, in sa manera addata
Synonyms e antonyms
addechidu,
addeghíbbile,
déchidu,
dechívile
/
adatu
| ctr.
feu,
légiu
Sentences
fit un'artejanu de bravura nódida, de zéniu deghile ◊ est deghile a sos fizos pro onorare sa mama ◊ apant sos regualdos chi a persones de tanta impoltàntzia sunt deghiles
2.
faedhu deghile li essiat de lara a s'iscanzada (A.Dettori)
Etymon
srd.
Translations
French
joli,
gracieux
English
pretty,
handsome,
decent
Spanish
bonito
Italian
grazióso,
aggraziato,
decènte,
cònsono
German
schön,
anmutig,
graziös.
domighèdha , nf: domixedha Definition
min. de domo, domo pitica
Synonyms e antonyms
domaredha,
domedha,
domita
Sentences
custa fiat una fémina fiuda chi biviat in d-una domighedha acanta a s'orruga de is ballos ◊ su soli picigat in is crobeturas de impríllias de is domigedhas
Translations
French
maisonnette
English
pretty huose
Spanish
casita
Italian
casùccia
German
kleines Haus.
domíta , nf: Definition
min. de domo, domo minore; prus pitica puru: dommitedha
Synonyms e antonyms
domedha,
domighedha
Sentences
pòvera domita, comente ses reduida! ◊ sa domita za nos l'amus fata nois, mancari a sacrifítziu
Translations
French
maisonnette
English
pretty house
Spanish
casita
Italian
casùccia
German
kleines Haus (sehr).
donósu , agt Definition
chi tenet donos meda, pruschetotu in bellesa
Synonyms e antonyms
déchidu,
galanu
/
cdh. dunosu
Sentences
candho mi as fatu innamorare fist donosa che una fada ◊ sento cantu manna e santa est s'òpera mia úmile e donosa preparendhe a sa vida fatigosa de s'ómine sa débbile pianta (A.Casula)◊ tue in su rampu donosa mustras su tratu galanu ◊ cun su coro ti miresi ca fis dechida e donosa ◊ no pràngiast, maurredhina donosa, po sa malasorti! (E.Spiga)
Etymon
spn.
Translations
French
séduisant,
joli
English
pretty
Spanish
donoso
Italian
avvenènte,
grazióso
German
hübsch.
fizarédhu , nm Definition
min. de fizu, fígiu piticu
Synonyms e antonyms
fizedhu,
fizichedhu,
fizitu,
pupu
Sentences
in sas piantas de crabuvigu bi faghiat atupare babbos e mamas cun sos fizaredhos mativalados ancora in fascas ◊ fizaredhu meu, su mundhu est prenu de animales amigos nostros, francu custos chi apo nadu!
Scientific Terminology
ptl
Translations
French
petit enfant
English
pretty child
Spanish
hijito
Italian
figlioletto
German
Söhnchen.
galànu , agt Definition
nau mescamente de unu o de una, chi de carena est bene fatu, bellu de bisura e bene cuncordau, chi praghet
Synonyms e antonyms
bellu,
contentu,
donosu,
galanosu,
grasciosu
| ctr.
feu,
légiu
Sentences
ti cherzo isposare, rosa mia galana! ◊ pesare cheria pro sas zobanedhas galanas una boche tenorile de amore ◊ ti ponzo sa collanedha de coradhos e sas loritzinas de oro, ca ti fachent prus galanedha ◊ sas violetas no parent galanas postas acantu de una rosa amena (Cubeddu)
2.
s'amore fit galanu, galanos sos desizos, galanu su trabballu ◊ sos vetzos ammentant su tempus galanu de sa gioventura
Etymon
spn.
galano
Translations
French
gracieux,
joli
English
pretty
Spanish
agraciado
Italian
leggiadro
German
anmutig.
geniósu , agt: zeniosu Definition
chi andhat a géniu, chi praghet meda po calecunu bellu donu, bella calidade (su naturale, s'índula)/ èssere geniosu de ccn. = àere géniu pro ccn.
Synonyms e antonyms
garbosu,
grasciosu,
ispàsticu
/
ttrs. giniosu
| ctr.
irgeniadu
Sentences
l'isco chi chie at gràscia est geniosu! (Z.Zazzu)◊ cussas cantones sunt tantu geniosas chi no bei at dinaris chi las paghent ◊ s'ómine cricat de iscusare su naturale de sa picioca, ma orróschiu de is modos pagu geniosos de issa dha frastimat issu puru ◊ cussu calavau, mangallu, pagu geniosu… parit un'ispraberi a olleras!◊ sa magioledha fut lúghida coment'e s'isprigu, maseda, geniosa, e dha boliat a cómpuru gente meda
2.
como su giòvonu est richiamadu, ma candho torrat, chi tue ndhe ses geniosa, torraus paris po sa paràula
Scientific Terminology
ntl
Etymon
itl.
ingegnoso
Translations
French
sympathique,
gracieux,
joli
English
nice,
pretty
Spanish
simpático,
bonito,
gracioso
Italian
simpàtico,
grazióso
German
sympathisch,
hübsch,
nett,
lieblich.
mannítu , agt, nm Definition
chi est unu pagu mannu, créschiu
Synonyms e antonyms
mannighedhu,
mannitedhu,
matocu
Sentences
su pisedhu como za est mannitu a fàghere carchi betada de manu ◊ est animaledhu mannitu de poder bochire ◊ su pipiu, candu fut mannitedhu, andàt cun su babbu a dónnia logu
Etymon
srd.
Translations
French
grandelet
English
pretty big
Spanish
grandote
Italian
grandicéllo
German
ziemlich groß,
halb erwachsen.
matócu , agt: matucu,
matzocu 1,
matzucu 1 Definition
chi est unu pagu mannu, chi est créschiu, chi no est tanti piticu / un'arrogu m., unu piciochedhu m.
Synonyms e antonyms
mannitu,
mannu
/
maduru
| ctr.
minore,
minudu
Sentences
s'órgiu immoi est matucu ◊ is matixedhas funt matucas, prantadas de annus ◊ arrivada est sa note, umbra matzuca chi paret ispreghendhe su futuru (I.Depalmas)◊ teniat sa filla matuca, de dexiotu annus ◊ est a ogros matzocos che boe in carru ◊ at comporadu butones de oro matzocos pro su custúmene ◊ su tricumuriscu fit matzocu che granos de rosàriu ◊ candu est nàsciru frari miu fui giai matuchedha, tenemu dexi annus
Translations
French
grandelet
English
pretty big
Spanish
grandecito
Italian
grandicèllo
German
ziemlich groß,
halb erwachsen.
pilitólu , nm Synonyms e antonyms
pilichedhu
Etymon
srd.
Translations
French
poil
English
pretty hair
Spanish
pelillo
Italian
peluzzo
German
kleines Haar.