coglionài, coglionàre , vrb: cogliunai,
colgiunai,
collonare,
collunai,
cugliunai,
cugliunare,
culiunai,
cullionare,
cullonare,
cullunai,
culunnai Definition
pigare a ingannu, a imbrógliu, giare a bíere o a crèdere una cosa po un'àtera, prus che àteru a brulla; prnl., befare de ccn.
Synonyms e antonyms
abbovai,
colovrinare,
imbaucare,
imbelecare,
imbusterai,
improsae,
ingannai,
ingregai,
istusciare,
piocai,
scafai,
trampai,
transare
Sentences
collonendhe mi ses o abberu mi ses nendhe?◊ cudhu lu mutiat, ma isse no bi rispondhiat ca ischiat chi fit a lu collonare ◊ de su disgratziau no ti ndi cugliunis! ◊ cantu cogliono a tie apa dannu! ◊ abarras cugliunau si creis a totu su chi ti narant!◊ oe mi at collonadu su sonnu: depia pesare a sas ses e mi ndhe so ischidadu a sas sete!
Etymon
itl.
Translations
French
duper,
tromper
English
to piss out of s.o
Spanish
mofar
Italian
coglionare
German
betrügen.
colovrinàre , vrb Definition
giare a bíere o a cumprèndhere una cosa po un'àtera, a ingannia
Synonyms e antonyms
abbovai,
abbuvonare,
coglionai,
coluvronare,
corogliare,
furcare 1,
imbusterai,
imbuvonare,
ingannai,
ingrangugliare,
ingregai,
istusciare,
mariolare,
mariotare,
piocai,
scafai,
trampai
Sentences
si firmat finghindhe assustu tantu chi su maresciallu faghet a cumprèndhere chi est persuasu chi s'ómine no colovrinat pro nudha
Translations
French
tromper,
duper
English
to cheat
Spanish
engañar
Italian
ingannare
German
betrügen.
contrasinnàre , vrb Definition
cambiare is sinnos (mescamente de is animales po dhos cunfúndhere, si funt furaos)
Translations
French
modifier la marque du bétail pour tromper
English
to falsify the signs
Spanish
cambiar la marca de las reses
Italian
falsare i ségni
German
die Zeichen entstellen.
corogliàre , vrb Definition
giare a bíere, a crèdere una cosa po un'àtera, pigare a ingannu
Synonyms e antonyms
abbovai,
abbuvonare,
coglionai,
colovrinare,
imbaucare,
imbelecare,
imbusterai,
improsae,
ingannai,
ingrangugliare,
ingregai,
istusciare,
piocai,
scafai,
trampai,
transare
Sentences
no s'ischit ite àteru li nesit cussa mariola pro la corogliare ◊ a sos duos amantes si los corogliesit su dimóniu e fatesint su progetu de bochire sa muzere de isse ◊ ma como chi bos isco cuss'astrúscia, su de mi corogliare est corogliadu! (P.Mossa)
Translations
French
rouler,
tromper
English
to make fun of
Spanish
engañar
Italian
corbellare,
trarre in inganno
German
täuschen.
fadhíe , vrb: fadhire,
fadhiri Definition
ibballiare, crèdere chi est una cosa candho est un'àtera, pigare una cosa, o a ccn., po un'àtera o un'àteru (intrs. aus. èssere; trans. aus. àere)
Synonyms e antonyms
confúndhere,
faltai,
ibbagliare,
ifartire,
infadhire,
irbagiare,
sfadhiri
| ctr.
ingertai
Idioms
csn:
fadhire a ccn. cun… = leare a unu creíndhelu un'àteru, cufúndhere s'unu cun s'àteru; fadhíresi mesu mesu = isbagliai in prenu, deunudotu
Sentences
seo timenno ca siat fadhinnosi ◊ at leadu sa mira a l'isparare ma si l'at fadhidu ◊ a fadhiri nci bollit pagu ◊ no mi seu fadhia: tenemu arraxoni dèu ◊ o intzertu o fadhu ◊ est cassadore bonu: no si ndhe fadhit una ◊ as fadhidu su logu: no ti orizontas piús! ◊ si no mi fadhit sa memória est goi ◊ chi no fadhit sa càriga, intendu arrastu de arracatu! ◊ no vochei sos polcrabos ca mi so fadhidu! ◊ mai mi est fadhitu s'archibbusu ◊ parit chi no fadhat mai su díciu
2.
cussu no est Bodale: lu sezis fadhindhe! ◊ pagu surpu: si fadhiat su macitu po trèmini! ◊ fadhidhu cun frade totu ti apo!
Surnames and Proverbs
prb:
si fadhit limba no fadhit coro
Etymon
ltn.
*fallire
Translations
French
se tromper
English
to mistake
Spanish
equivocar
Italian
sbagliare,
fallare,
sgarrare
German
verwechseln,
irren.
furcàre 1 , vrb Definition
pigare a ingannu, a trampa
Synonyms e antonyms
coglionai,
colovrinare,
igabbare,
imbusterai,
imbuvonare,
improsae,
ingannai,
trampai
Sentences
za ses malu, ma bae ca no mi furcas tue!
Etymon
srd.
Translations
French
tromper
English
to deceive
Spanish
engañar
Italian
ingannare
German
täuschen,
betrügen.
ibbagliàre , vrb: ibballiare,
ilballiare,
imbagliare,
imballiare 1,
irbagliae,
irbagliai,
irbagliare,
irballare,
isbagliai,
isbagliare,
isballiai,
isballiare,
sbagliai Definition
fàere sa cosa male, de no torrare paris cun sa beridade o cun su giustu o cun su chi andhat bene / mi so irballadu = mi so fadhidu, apo irballadu
Synonyms e antonyms
fadhie,
ifartire,
irbagiare,
isdeinare
| ctr.
ingertai
Sentences
bae e chilca cantos annos si agatat custu letu: si no m'imbàglio fit de nonnumannu ◊ vi cheret pacu e nudha a s'irbagliare ◊ isbàgliat fintzas su predi nendi sa missa ◊ so cumbintu chi at imbagliadu caminu ◊ donzunu est suzetu a irballare ◊ mih chi as imballiadu domo! ◊ cussu si l'at irbagliata mannu e longu cantu est! ◊ apo ibballiau po no cumprènnede
Etymon
itl.
Translations
French
se tromper
English
to mistake
Spanish
equivocarse
Italian
sbagliare
German
irren (sich).
improsàe, improsài, improsàre , vrb Definition
pigare in giru, cullonare, fàere a crèdere una cosa po un'àtera, cricare de si fàere s'àteru a sa manu cun bellos foedhos, bàntidos, cricandho de dhi fàere praxere
Synonyms e antonyms
abbovai,
coglionai,
coluvronare,
imbaucare,
imbusterai,
imbuvonare,
ingrangugliare,
istusciare,
scafai
/
allisai,
allosingai,
frandhigare,
insabonai,
lígnere
Sentences
narat tantis bellus fuedhus po impiocai sa genti, ca est unu grandu imbrollioni e improsat a totus ◊ duas bortas mi at improsau, cussu remitanu!◊ cussu matzabbruta est improsendi sa genti cun promissas!
Translations
French
illusionner,
leurrer,
tromper
English
to deceive
Spanish
ilusionar,
engatusar
Italian
illúdere,
imbonire
German
täuschen.
ingannài , vrb: ingannare,
inganniare Definition
pigare a ingannu, cun ingannia, faendho a crèdere una cosa po un'àtera; rfl. fadhire, ibballiare
Synonyms e antonyms
abbovai,
abbuvonare,
arrebbusai,
caramboliai,
coglionai,
colovrinare,
corogliare,
furcare 1,
imbaucare,
imbelecare,
imbusterai,
imbuvonare,
impastociare,
improsae,
ingannisciare,
istusciare,
scafai,
trampai,
transare
Idioms
csn:
i. una fémina = ingraidare e lassare sa fémina chentza isposada, impringiai una fémina e istorraisí; i. unu giuramentu = afartzare, zurare una cosa e fàgherendhe un'àtera
Sentences
bido su frade ch'ingannat su frade, fide vera no pràticat niunu (S.Paulesu)◊ onzunu, mancari inganniendhe, chircaiat de si leare sa parte manna ◊ malaritus siais, óminis cantus seis… sa fémina ingannais sa mirara chi feis!
2.
e si deo t'inganno, gioja mia, in s'ora chi lu giuro mortu sia! ◊ la depet àere ingannada unu furisteri, ca zente nostra candho fachet cussu passu bi abbarrat in mesu pro sèmpere ◊ apoi de tres annus isposus a claru de no m'ingannai dh'iast giurau! (Lai)◊ chi unu ingannat sa pitzoca no bandhat mai bene in su mundhu!
3.
unu giuramentu pigau no si podit ingannai!
Etymon
itl.
Translations
French
tromper
English
to swindle
Spanish
engañar
Italian
ingannare,
sedurre
German
täuschen,
verführen.
istafàre , vrb: stafai 1 Definition
fàere istafas, ingannos, trampas
Synonyms e antonyms
abbovai,
colovrinare,
imbusterai,
imbuvonare,
ingannai,
trambollai,
trampai
Etymon
spn.
Translations
French
escroquer,
tromper
English
to defraud
Spanish
estafar
Italian
truffare
German
betrügen.
mariolàre , vrb: ammariolare Definition
pigare a ingannu, cun ispedientes a manera de portare s'àteru a su chi si bolet / fàghere sa cosa mariolamariola = a trassa, a sa fraissina
Synonyms e antonyms
abbovai,
abbuvonare,
coluvronare,
imbaucare,
imbusterai,
improsae,
ingannai,
ingrangugliare,
piocai,
trampai
Sentences
Pilatu timet mascamente sa traganza de sa piata mariolada dai sos inimigos de Gesús
Etymon
itl.
mariolare
Translations
French
duper,
tromper,
corrompre
English
to cheat,
to corrupt
Spanish
engañar,
estafar
Italian
imbrogliare,
corrómpere
German
betrügen,
verderben.
trampài , vrb: trampare Definition
odringiare o fàere trampas, pigare a ingannu
Synonyms e antonyms
abbovai,
coglionai,
colovrinare,
imbusterai,
imbuvonare,
ingannai,
ingheniare,
istusciare,
mariolare,
stafai 1,
trambollai,
trapulare
/
trampistare,
tramputzare
Idioms
csn:
trampare su tempus = chircare de che colare su tempus cun ispedientes, male comente si podet, o fintzas pretenindhe de fàghere su chi… no faghet!; genia de annomíngiu: Trampasusole
Sentences
su malu pagadore tenet s'abbitúdine de trampare ◊ in su denuntziare trampant a mesapare servèndhesi de cifras piús minores ◊ no ti fides de cussu, mighi ti trampat!
2.
cun sas provistas chi tenet che trampat su zerru ◊ a s'edade nostra, goi betzos, no s'ischit comente che trampare sa die ◊ oto séculos ritzu, custu castedhu trampat su tempus resistendhe ancora
Etymon
srd.
Translations
French
escroquer,
tromper
English
to trick
Spanish
estafar
Italian
truffare
German
betrügen.
transàre , vrb: trassai,
trassare,
tressai 2 Definition
odrire o cuncordare trassas, ingannos, males, o fintzes calecuna cosa chi no si depet cumprèndhere bene o no si depet giare a bíere po no s'iscoviare
Synonyms e antonyms
abbovai,
arrebbusai,
colovrinare,
imbusterai,
imbuvonare,
ingannai,
mariolare,
scafai,
trampai
/
cuncodrai
Sentences
comente mi as trassau custa mi podias trassare sa morte ◊ funt tressendi de ndi portai sa rivolutzioni ◊ arrennegaus, funt tressendi su de fai po dhu bociri ◊ is aremigus funt sempri prontus a tressai ◊ cussus sunt trassendi isciacus e furas
2.
cussa fiat sa primu coja chi no iat pótziu tressai, cosa chi no dhi fiat acuntéssia mai ◊ no podiat abbaliai de ai pérdiu sa fémina ch'istimàt e si ponit a tressai fainas lègias
Etymon
ctl., spn.
trassar, trazar
Translations
French
tromper,
intriguer,
machiner
English
to deceive,
to plot
Spanish
engañar,
intrigar,
maquinar
Italian
ingannare,
intrigare,
macchinare
German
betrügen,
anstiften.