abballonàre , vrb Definition fàghere a ballones (nadu fintzas de sa pasta cariada faghindhe a panes pro tèndhere: sestare su pane) Synonyms e antonyms abballai, allorumare, arrombulonai, arruedhulare, atuturae, imbodhiai | ctr. ilboligare, isòlbere Etymon srd. Translations French envelopper, rouler, enrouler English to roll Spanish envolver, arrollar Italian invòlgere, arrotolare German einpacken, zusammenrollen.

acragallài , vrb: acrogallae, acrogogliai, acrogolliare Definition fàere a cragallu, a bisura de cragallu, acancarronau; betare apare animales, fàere a chedha Synonyms e antonyms acrocoedhare, atuturae, igragalare / assortí Idioms csn: folla acragallada = atuturada de maladia, cun is orus acostaus a sa cora mesana; unga acragallada = inconchedhada in sa punta, russa e tosta, de abbatigare sa conca de su pódhighe; manu acragallada = retesa, serrada, cun sos pódhighes chi no bi istirant 2. seu abarrau tropu tempus crocau in ciú letu: che folla arruta seu acragallau (S.Diana)◊ ma càstia ita cosa: cussu cerpiu comenti passat asuta de su pilloncu acragallat sa folla de s'aràngiu! 3. is picinnedhos si funt acrogolliaos a su ciu ci est bennenno sa figamorisca Etymon srd. Translations French rouler en cornet English to crumple up Spanish estrujar Italian accartocciare German zusammenrollen.

arrembulài , vrb: arrumbiai, arrumbuai, arrumbulai, orrumbulai, romulare Definition andhare coment’e cosa tundha, a bisura de orroda (segundhu de ite si foedhat, no tanti bene, andhare cun dificurtade) Synonyms e antonyms arrodulare, cadhinare, codulare, istirigare, lodhurare, lumburare, rodhulare, trodhulare, tromedhare, trumbulare Sentences arrúmbula sa carrada po dh'isciacuai! ◊ nc'est arrumbulau de s'iscala ◊ est pitichedhedhu e arrúmbuat puru cument'e unu cíxiri 2. sa vida fut andendu ainnantis arrúmbua arrúmbua Etymon ltn. rhombus Translations French dégringoler (dans), rouler English to tumble down Spanish rodar Italian ruzzolare German hinunterrollen.

arrodulàre , vrb: rodulare Definition andhare a tróulu, orrúmbula orrúmbula; su si fàere a unu túturu, a bisura de cannedhu, nau de orrobba, paperi Synonyms e antonyms arrembulai, cadhinare, codulare, cullullare, istirigare, istrodhulare, lodhurare, rodhulare, trodhulare, trodulare 2. sa pedhitza s'isterret creschendhe su tironzu fintzas a l'isnerviare a manera chi no aviscet a arrodulare Etymon ltn. rotulare Translations French rouler English to roll Spanish rodar Italian rotolare German rollen.

arroteàre , vrb Definition girare, tròchere una cosa a dónnia parte Synonyms e antonyms imbolliai Sentences arròteat sos ocros a inghíriu, fachendhe chi emmo chin sa conca Translations French tourner, rouler, tournoyer English to swing Spanish girar, voltear Italian roteare German in Kreise schwingen.

arruedhulàre , vrb Definition fàere a ruédhula Synonyms e antonyms abballonare, allomborae, arrombulonai, atuturae, imboligare Etymon srd. Translations French rouler, enrouler English to roll Spanish enrollar Italian arrotolare German zusammenrollen.

atuturàe , vrb: atuturare, atuturrare Definition fàere a unu túturu (o a unu tuturru) e, po cussu etotu, atzirbisonare Synonyms e antonyms abballonare, acrocoedhare, allomborae, ammurigonai, arrombulonai, arruedhulare, imboligare / ammuntonae / acragallai / aturedhare 1 | ctr. ispàlghere Sentences sas berbeghes si sunt atuturadas comente ant intesu cussa traghidada ◊ pèsache custa camisa prantzada, sinono si atúturat torra! ◊ sos cartzones sunt totu atuturados ◊ si atuturrat preguntèndhesi a chie isse aiat dadu impitzu ◊ no atútures su pabilu ca mi serbit a iscríere! Etymon srd. Translations French rouler en cornet English to crumple up Spanish abarquillarse, enroscarse Italian accartocciare German zusammenrollen.

cadhinàre , vrb Definition andhare, mòvere che unu cadhinu o cricu, orrumbulare Synonyms e antonyms arrembulai, arrodulare, codulare, cullullare, istirigare, istrodhulare, lodhurare, loturare, lumburare, torrulare, trodhulare Etymon srd. Translations French rouler English to roll Spanish rodar Italian rotolare German hinunterrollen.

codulàre , vrb Definition andhare o pigare che unu códulu, a orrúmbulu, orrumbulandho Synonyms e antonyms arrembulai, arrodulare, cadhinare, istrodhulare, lorumare, lumburare, rodhulare, trodhulare Sentences che est coduladu che unu sacu intro de una tuda ◊ sa làgrima naschet in s'oju e códulat in terra ◊ su carrabbusu est codulendhe ledàmine Etymon srd. Translations French rouler English to roll Spanish rodar Italian rotolare German rollen.

corogliàre , vrb Definition giare a bíere, a crèdere una cosa po un'àtera, pigare a ingannu Synonyms e antonyms abbovai, abbuvonare, coglionai, colovrinare, imbaucare, imbelecare, imbusterai, improsae, ingannai, ingrangugliare, ingregai, istusciare, piocai, scafai, trampai, transare Sentences no s'ischit ite àteru li nesit cussa mariola pro la corogliare ◊ a sos duos amantes si los corogliesit su dimóniu e fatesint su progetu de bochire sa muzere de isse ◊ ma como chi bos isco cuss'astrúscia, su de mi corogliare est corogliadu! (P.Mossa) Translations French rouler, tromper English to make fun of Spanish engañar Italian corbellare, trarre in inganno German täuschen.

imbodhiài , vrb: imbodhiare, imbodhicai, imbodhicare, imbodhicari, imbodhidai, imbodhigai, imbodhigare, imbolicare, imboligare, imbudhiai, imbulicare, immodhigare, impodhiai Definition fàere imbodhigos, pònnere sa cosa in paperi o àteru a manera de istare ammontada, badrada de su fritu o àteru, pònnere cosa, prus che àteru orrobba, paperi, lióngiu a inghíriu de àtera; cuncordare trampas, fàere calecuna cosa a dannu de s’àteru faendhodhi a crèdere una cosa candho est un’àtera Synonyms e antonyms dimanare / imbogiare, trabojare, trobillai, trobodhicai / abbovai, abbuvonare, coglionai, colovrinare, imbusterai, improsae, ingannai, trampai | ctr. ilboligare Idioms csn: imboligare in… (carchi cosa) = imbudhiai cosa in mesu de àtera, cun àtera; imboligare a… (carchi cosa) = a ingíriu de àtera cosa, ma fintzas cun àtera cosa; imbodhicaisí in amori = cojare cun ccn. chi fossis no cumbenit Sentences su bicarbonau impodhiadhu a paperi! ◊ custu est paperi impodhiau cun paperi! ◊ est chin sa pedhe imbolicada a s'ossu, debbiledhu ◊ sa fiuda fit imbodhigada in su mantu niedhu ◊ su grassu imbódhiat sa frissura e sos nerules de custa berbeche ◊ filo e imbódhigo lana 2. a s'imboligosu no impares a imboligare! ◊ su maistu tontu imbódhiat a craru e ponit in malítzia dogna clienti ◊ bengu a ti acumpangiai, a bortas chi no t'imbodhighint, a tui! Etymon ltn. *involicare Translations French enrouler, rouler, envelopper English to wrap (up) Spanish envolver, enrollar Italian avvòlgere, invòlgere German einwickeln.

imbrortzinàre, imbroscinàre , vrb: imbrossinare, imbrossinzare, imbrossulare, imbruscinai, imbrutzinare, imbusciai 1 (im-bu-sci-a-i) imbussinare, immussinare Definition pònnere e orrumbulare in terra a longu a longu, trisinare in terra o, segundhu ite, in istrégiu cun calecuna cosa (es. farra) totu furriandho a dónnia bandha po fàere apicigare sa farra o àteru; fintzes su si fichire in calecuna chistione; nau a briga a fémina, crocare cun ómine / imbusciai su pipiu = pònnere sa criadura subra de s’artare de sa capella ue est coladu su Corpus de Cristos Synonyms e antonyms imbrotulare, isterrigare / imbusciae Sentences su cumassu modhiatu pro no si apitzigare s'imbrórtzinat in sa farina ◊ s'àinu s'imbússinat in terra ◊ dèu arruiu imbrusciendi is peis in su pruini ◊ su cuadhu iscapu s'imbrúscinat in s'anea ◊ s'imbolat in s'istoja e s'imbrossinzat ◊ fint imbroscinados in su ludrau ◊ apo passadu sa die imbrutzinadu in terra ◊ s'est imbussinau in mesu de su nie 2. totu custu cambiamentu, a parri miu tui ti ses imbruscinau in calincuna porcheria (Lai) 3. prinza ses? cherzo ischire cun chie ti ses imbussinada! Etymon srd. Translations French rouler English to roll (over and over) Spanish revolcarse Italian avvoltolare, voltolare German zusammenrollen, wälzen.

imbrossinadúra , nf: imbruscinadura Definition su s’imbuscinare Synonyms e antonyms imbruscinamentu, isfriorzu Sentences segundhu su pische, pro lu fríere cheret fatu innantis a imbrossinadura in sa farina Etymon srd. Translations French action de rouler English rolling Spanish revuelco Italian voltolaménto German Wälzen.

ismedhinàre , vrb Definition istare coment'e atontau, ammadurare de ogos coment'e ispantau, atontau Synonyms e antonyms abbebberecare, atontai, ispampanai Translations French rouler les yeux English to roll Spanish pasmarse, poner los ojos en blanco Italian stralunare German verdrehen.

ispampanài, ispampanàre , vrb: ispampinare 1 Definition apèrrere in campu, deunudotu / ispampinare sos ojos = isprapedhai is ogus, fintzes ischidare Synonyms e antonyms ilbambarriare, ilbarrizare, imbarritzare, ispalpedhare, ispamporionare, isparpalociai, scampaniai, sparrancai / ismedhinare | ctr. serrai, tancare Sentences luego abberit sa gianna pro ch'essire su fiagu e ca s'upore no est pagu ispàmpinat su balcone ◊ mi est essidu de mente de ispampinare sa gianna de su frundhagu ◊ giuchiat sos ocros totu ispampinatos ◊ su butoni de custu frori est deretu a ispampanai Etymon srd. Translations French ouvrir grand, rouler les yeux English to open wide Spanish abrir de par en par Italian spalancare, stralunare German aufreißen, verdrehen.

lodhuràre , vrb: ludhurare Definition andhare girandho de parte in parte, orrumbulandho coment'e orroda o àtera cosa tundha Synonyms e antonyms arrembulai, arrodulare, cadhinare, codulare, loturare, rodhulare, torrulare, trodhulare, tromedhare, trumbulare Sentences sos pitzinnos poniant sos chírchinos a lodhurare pro los cúrrere ◊ at fatu lodhurare una pedra manna addainanti de sa zanna Etymon srd. Translations French dégringoler (dans), rouler English to tumble down Spanish rodar Italian ruzzolare German hinunterrollen.

torrulàre , vrb: torulare Definition andhare o mòvere a orrumbuladura, orrumbulandho, a imbuscinadura e fintzes a carradura; furriare, orrúere a terra / torrulare sos ojos = furriare sos ogros Synonyms e antonyms arrembulai, arrodulare, codulare, istirigare, lodhurare, lumburare, rodhulare, trodhulare / carrare / boltulare Sentences sas noderas parent isetandhe a che torulare a sa badhe ◊ no solu de pònnere passu, cantu ses tundhu, pares pallone torrulandhe ◊ sa roda est torulendhe ◊ ch'est toruladu in sas rainas finas a s'istradone ◊ su gatulinu si torulaiat in terra a sos carinnos de su pitzinnu 2. aperint vadhes e campos chin istradones pro torulare cosas produias in aterue 3. sos rudes zovanedhos girandhe in sos contones tórulant carros, secant lantiones (V.Zichi)◊ est brulleri e fachet su macu e torulau ch'est dae su lacu, no isco a chie cheriat istròchere! Etymon srd. Translations French rouler English to roll Spanish rodar Italian rotolare German rollen.

trodhulàre , vrb: trudholare Definition mòvere, andhare a orrumbuladura, movendhosi coment'e orroda, cosa tundha Synonyms e antonyms arrembulai, cadhinare, codulare, lodhurare, lumburare, rodhulare, torrulare, trodulare Sentences l'ispinghesit a folte e che tumbulesit in sas iscalinas trodhulenne fintzas a funnu Etymon srd. Translations French dégringoler, rouler English to tumble down Spanish rodar Italian ruzzolare German hinunterrollen.

trogài , vrb: atrogai, trogare Definition acapiare, mescamente imbodhigare una cosa a tantas bortas a inghíriu de un'àtera, fintzes in dossu, a un'arremu o àteru; in cobertantza, nàrrere o cuncordare trogas, imbodhigos, trampas / su pannixedhu o muncadori de trogai = mucadore de conca de acapiare in gatzile, a parte de apalas Synonyms e antonyms prèndhere, imboligare, imbusciae / pinnicai / acordiolai, atrotixai, folfigiare, fortzicare, imbogiare, trobillai / ingannai, trampai | ctr. irboligare, isòlbere, strogai Sentences dhis pariat chi fiat bèni trogau in d-una madassa mali cumbinada ◊ a su mortu dhi trogant is manus cun s'arrosàriu ◊ ndi est arrutu de cuadhu e, comenti portàt sa funi trogada, su cuadhu dh'at pigau a tragu ◊ tot'is duus si dh'iant trogada a su didu ◊ custu fiuverru est totu trogau 2. a su mortu dh'iant trogau in d-unu lantzoru ◊ su chi aciapat ingollit po si trogai is peis ◊ seus trogandusí sa conca primu de si dha segai! ◊ po su frius mi apu trogau cuss'arrogu de arrobba in su ciugu ◊ su mengianu ndi carastis coitendi de su letu, no abarrastis trogamí troga! 3. lah, chi po macu siast, chi mi trogu is gunnedhas gei dha bis sa festa!…◊ pigat una funi bèni trogada e iscudit in tot'is furrungonis 4. chini est chi dh'at trogada sa morti de cussus? ◊ dhi parit bellu chi a una pòbera tiàula mi dhi troghit una fàula po si papai is caboniscus? (L.Matta) Etymon ltn. *torc(u)lare Translations French enrouler, rouler, envelopper, entortiller English to wrap (up) Spanish envolver Italian avvòlgere, attorcigliare German aufwickeln.

«« Search again