coglionài, coglionàre , vrb: cogliunai,
colgiunai,
collonare,
collunai,
cugliunai,
cugliunare,
culiunai,
cullionare,
cullonare,
cullunai,
culunnai Definitzione
pigare a ingannu, a imbrógliu, giare a bíere o a crèdere una cosa po un'àtera, prus che àteru a brulla; prnl., befare de ccn.
Sinònimos e contràrios
abbovai,
colovrinare,
imbaucare,
imbelecare,
imbusterai,
improsae,
ingannai,
ingregai,
istusciare,
piocai,
scafai,
trampai,
transare
Frases
collonendhe mi ses o abberu mi ses nendhe?◊ cudhu lu mutiat, ma isse no bi rispondhiat ca ischiat chi fit a lu collonare ◊ de su disgratziau no ti ndi cugliunis! ◊ cantu cogliono a tie apa dannu! ◊ abarras cugliunau si creis a totu su chi ti narant!◊ oe mi at collonadu su sonnu: depia pesare a sas ses e mi ndhe so ischidadu a sas sete!
Ètimu
itl.
Tradutziones
Frantzesu
duper,
tromper
Ingresu
to piss out of s.o
Ispagnolu
mofar
Italianu
coglionare
Tedescu
betrügen.
colovrinàre , vrb Definitzione
giare a bíere o a cumprèndhere una cosa po un'àtera, a ingannia
Sinònimos e contràrios
abbovai,
abbuvonare,
coglionai,
coluvronare,
corogliare,
furcare 1,
imbusterai,
imbuvonare,
ingannai,
ingrangugliare,
ingregai,
istusciare,
mariolare,
mariotare,
piocai,
scafai,
trampai
Frases
si firmat finghindhe assustu tantu chi su maresciallu faghet a cumprèndhere chi est persuasu chi s'ómine no colovrinat pro nudha
Tradutziones
Frantzesu
tromper,
duper
Ingresu
to cheat
Ispagnolu
engañar
Italianu
ingannare
Tedescu
betrügen.
contrasinnàre , vrb Definitzione
cambiare is sinnos (mescamente de is animales po dhos cunfúndhere, si funt furaos)
Tradutziones
Frantzesu
modifier la marque du bétail pour tromper
Ingresu
to falsify the signs
Ispagnolu
cambiar la marca de las reses
Italianu
falsare i ségni
Tedescu
die Zeichen entstellen.
corogliàre , vrb Definitzione
giare a bíere, a crèdere una cosa po un'àtera, pigare a ingannu
Sinònimos e contràrios
abbovai,
abbuvonare,
coglionai,
colovrinare,
imbaucare,
imbelecare,
imbusterai,
improsae,
ingannai,
ingrangugliare,
ingregai,
istusciare,
piocai,
scafai,
trampai,
transare
Frases
no s'ischit ite àteru li nesit cussa mariola pro la corogliare ◊ a sos duos amantes si los corogliesit su dimóniu e fatesint su progetu de bochire sa muzere de isse ◊ ma como chi bos isco cuss'astrúscia, su de mi corogliare est corogliadu! (P.Mossa)
Tradutziones
Frantzesu
rouler,
tromper
Ingresu
to make fun of
Ispagnolu
engañar
Italianu
corbellare,
trarre in inganno
Tedescu
täuschen.
fadhíe , vrb: fadhire,
fadhiri Definitzione
ibballiare, crèdere chi est una cosa candho est un'àtera, pigare una cosa, o a ccn., po un'àtera o un'àteru (intrs. aus. èssere; trans. aus. àere)
Sinònimos e contràrios
confúndhere,
faltai,
ibbagliare,
ifartire,
infadhire,
irbagiare,
sfadhiri
| ctr.
ingertai
Maneras de nàrrere
csn:
fadhire a ccn. cun… = leare a unu creíndhelu un'àteru, cufúndhere s'unu cun s'àteru; fadhíresi mesu mesu = isbagliai in prenu, deunudotu
Frases
seo timenno ca siat fadhinnosi ◊ at leadu sa mira a l'isparare ma si l'at fadhidu ◊ a fadhiri nci bollit pagu ◊ no mi seu fadhia: tenemu arraxoni dèu ◊ o intzertu o fadhu ◊ est cassadore bonu: no si ndhe fadhit una ◊ as fadhidu su logu: no ti orizontas piús! ◊ si no mi fadhit sa memória est goi ◊ chi no fadhit sa càriga, intendu arrastu de arracatu! ◊ no vochei sos polcrabos ca mi so fadhidu! ◊ mai mi est fadhitu s'archibbusu ◊ parit chi no fadhat mai su díciu
2.
cussu no est Bodale: lu sezis fadhindhe! ◊ pagu surpu: si fadhiat su macitu po trèmini! ◊ fadhidhu cun frade totu ti apo!
Sambenados e Provèrbios
prb:
si fadhit limba no fadhit coro
Ètimu
ltn.
*fallire
Tradutziones
Frantzesu
se tromper
Ingresu
to mistake
Ispagnolu
equivocar
Italianu
sbagliare,
fallare,
sgarrare
Tedescu
verwechseln,
irren.
furcàre 1 , vrb Definitzione
pigare a ingannu, a trampa
Sinònimos e contràrios
coglionai,
colovrinare,
igabbare,
imbusterai,
imbuvonare,
improsae,
ingannai,
trampai
Frases
za ses malu, ma bae ca no mi furcas tue!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
tromper
Ingresu
to deceive
Ispagnolu
engañar
Italianu
ingannare
Tedescu
täuschen,
betrügen.
ibbagliàre , vrb: ibballiare,
ilballiare,
imbagliare,
imballiare 1,
irbagliae,
irbagliai,
irbagliare,
irballare,
isbagliai,
isbagliare,
isballiai,
isballiare,
sbagliai Definitzione
fàere sa cosa male, de no torrare paris cun sa beridade o cun su giustu o cun su chi andhat bene / mi so irballadu = mi so fadhidu, apo irballadu
Sinònimos e contràrios
fadhie,
ifartire,
irbagiare,
isdeinare
| ctr.
ingertai
Frases
bae e chilca cantos annos si agatat custu letu: si no m'imbàglio fit de nonnumannu ◊ vi cheret pacu e nudha a s'irbagliare ◊ isbàgliat fintzas su predi nendi sa missa ◊ so cumbintu chi at imbagliadu caminu ◊ donzunu est suzetu a irballare ◊ mih chi as imballiadu domo! ◊ cussu si l'at irbagliata mannu e longu cantu est! ◊ apo ibballiau po no cumprènnede
Ètimu
itl.
Tradutziones
Frantzesu
se tromper
Ingresu
to mistake
Ispagnolu
equivocarse
Italianu
sbagliare
Tedescu
irren (sich).
improsàe, improsài, improsàre , vrb Definitzione
pigare in giru, cullonare, fàere a crèdere una cosa po un'àtera, cricare de si fàere s'àteru a sa manu cun bellos foedhos, bàntidos, cricandho de dhi fàere praxere
Sinònimos e contràrios
abbovai,
coglionai,
coluvronare,
imbaucare,
imbusterai,
imbuvonare,
ingrangugliare,
istusciare,
scafai
/
allisai,
allosingai,
frandhigare,
insabonai,
lígnere
Frases
narat tantis bellus fuedhus po impiocai sa genti, ca est unu grandu imbrollioni e improsat a totus ◊ duas bortas mi at improsau, cussu remitanu!◊ cussu matzabbruta est improsendi sa genti cun promissas!
Tradutziones
Frantzesu
illusionner,
leurrer,
tromper
Ingresu
to deceive
Ispagnolu
ilusionar,
engatusar
Italianu
illúdere,
imbonire
Tedescu
täuschen.
ingannài , vrb: ingannare,
inganniare Definitzione
pigare a ingannu, cun ingannia, faendho a crèdere una cosa po un'àtera; rfl. fadhire, ibballiare
Sinònimos e contràrios
abbovai,
abbuvonare,
arrebbusai,
caramboliai,
coglionai,
colovrinare,
corogliare,
furcare 1,
imbaucare,
imbelecare,
imbusterai,
imbuvonare,
impastociare,
improsae,
ingannisciare,
istusciare,
scafai,
trampai,
transare
Maneras de nàrrere
csn:
i. una fémina = ingraidare e lassare sa fémina chentza isposada, impringiai una fémina e istorraisí; i. unu giuramentu = afartzare, zurare una cosa e fàgherendhe un'àtera
Frases
bido su frade ch'ingannat su frade, fide vera no pràticat niunu (S.Paulesu)◊ onzunu, mancari inganniendhe, chircaiat de si leare sa parte manna ◊ malaritus siais, óminis cantus seis… sa fémina ingannais sa mirara chi feis!
2.
e si deo t'inganno, gioja mia, in s'ora chi lu giuro mortu sia! ◊ la depet àere ingannada unu furisteri, ca zente nostra candho fachet cussu passu bi abbarrat in mesu pro sèmpere ◊ apoi de tres annus isposus a claru de no m'ingannai dh'iast giurau! (Lai)◊ chi unu ingannat sa pitzoca no bandhat mai bene in su mundhu!
3.
unu giuramentu pigau no si podit ingannai!
Ètimu
itl.
Tradutziones
Frantzesu
tromper
Ingresu
to swindle
Ispagnolu
engañar
Italianu
ingannare,
sedurre
Tedescu
täuschen,
verführen.
istafàre , vrb: stafai 1 Definitzione
fàere istafas, ingannos, trampas
Sinònimos e contràrios
abbovai,
colovrinare,
imbusterai,
imbuvonare,
ingannai,
trambollai,
trampai
Ètimu
spn.
Tradutziones
Frantzesu
escroquer,
tromper
Ingresu
to defraud
Ispagnolu
estafar
Italianu
truffare
Tedescu
betrügen.
mariolàre , vrb: ammariolare Definitzione
pigare a ingannu, cun ispedientes a manera de portare s'àteru a su chi si bolet / fàghere sa cosa mariolamariola = a trassa, a sa fraissina
Sinònimos e contràrios
abbovai,
abbuvonare,
coluvronare,
imbaucare,
imbusterai,
improsae,
ingannai,
ingrangugliare,
piocai,
trampai
Frases
Pilatu timet mascamente sa traganza de sa piata mariolada dai sos inimigos de Gesús
Ètimu
itl.
mariolare
Tradutziones
Frantzesu
duper,
tromper,
corrompre
Ingresu
to cheat,
to corrupt
Ispagnolu
engañar,
estafar
Italianu
imbrogliare,
corrómpere
Tedescu
betrügen,
verderben.
trampài , vrb: trampare Definitzione
odringiare o fàere trampas, pigare a ingannu
Sinònimos e contràrios
abbovai,
coglionai,
colovrinare,
imbusterai,
imbuvonare,
ingannai,
ingheniare,
istusciare,
mariolare,
stafai 1,
trambollai,
trapulare
/
trampistare,
tramputzare
Maneras de nàrrere
csn:
trampare su tempus = chircare de che colare su tempus cun ispedientes, male comente si podet, o fintzas pretenindhe de fàghere su chi… no faghet!; genia de annomíngiu: Trampasusole
Frases
su malu pagadore tenet s'abbitúdine de trampare ◊ in su denuntziare trampant a mesapare servèndhesi de cifras piús minores ◊ no ti fides de cussu, mighi ti trampat!
2.
cun sas provistas chi tenet che trampat su zerru ◊ a s'edade nostra, goi betzos, no s'ischit comente che trampare sa die ◊ oto séculos ritzu, custu castedhu trampat su tempus resistendhe ancora
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
escroquer,
tromper
Ingresu
to trick
Ispagnolu
estafar
Italianu
truffare
Tedescu
betrügen.
transàre , vrb: trassai,
trassare,
tressai 2 Definitzione
odrire o cuncordare trassas, ingannos, males, o fintzes calecuna cosa chi no si depet cumprèndhere bene o no si depet giare a bíere po no s'iscoviare
Sinònimos e contràrios
abbovai,
arrebbusai,
colovrinare,
imbusterai,
imbuvonare,
ingannai,
mariolare,
scafai,
trampai
/
cuncodrai
Frases
comente mi as trassau custa mi podias trassare sa morte ◊ funt tressendi de ndi portai sa rivolutzioni ◊ arrennegaus, funt tressendi su de fai po dhu bociri ◊ is aremigus funt sempri prontus a tressai ◊ cussus sunt trassendi isciacus e furas
2.
cussa fiat sa primu coja chi no iat pótziu tressai, cosa chi no dhi fiat acuntéssia mai ◊ no podiat abbaliai de ai pérdiu sa fémina ch'istimàt e si ponit a tressai fainas lègias
Ètimu
ctl., spn.
trassar, trazar
Tradutziones
Frantzesu
tromper,
intriguer,
machiner
Ingresu
to deceive,
to plot
Ispagnolu
engañar,
intrigar,
maquinar
Italianu
ingannare,
intrigare,
macchinare
Tedescu
betrügen,
anstiften.