abballinàre , vrb Definition fàere a ballinas, a birillas Synonyms e antonyms abbotzichedhare, aculingionai, aggromerare, allomborae, arranedhare, arrombulonai Sentences s'aperigúngia est unu babbautzu chi si abballinat si lu tocant Etymon srd. Translations French faire une boule (de) English to roll into a ball Spanish hacer pelotitas Italian appallottolare German zur Kugel rollen.

aggradheràre , vrb Definition fàere a gràdhera, a bocitedhas Synonyms e antonyms abballinare Sentences est fachendhe sucu ma sa símula no bi aggràdherat Etymon srd. Translations French faire une boule, bouler English to roll into a ball Spanish hacer pelotitas Italian appallottolare German zur Kugel rollen, mögen.

alleputzadúra , nf Definition pulidesa sobrada in su bestire, su si fàere bellos meda, totu bene o fintzes tropu cuncordaos de bestimentu, a braga, comente faent is pageris Etymon srd. Translations French s'habiller avec une certaine recherche English refinement in dressing Spanish refinamiento en el vestir Italian ricercatézza nel vestire German sich gesucht kleiden.

ammoràre , vrb: amorai, amurai Definition totu su chi duos faent de bonu s'unu po s'àteru, ómine e fémina, candho funt isposos e s'istimant cun s'idea de si cojuare; betare istima a unu, a una, cricare, èssere sèmpere impare Synonyms e antonyms fastigiai / abbaradhare, abbelare, imbelare, inamorai, indeosare, ingeniai Sentences oe comente fato a ti amorare? ◊ no ses menzus tue de sa chi so amorandhe ◊ sos tempos bellos si che sunt colados umpare chin su tempus de ammorare! ◊ bastat chi dh'amorit po dh'isposai, cussa dhu càrrigat de dinai puru! 2. totu sos chi la bident si ndhe ammorant de cantu atraet s'ermosura sua ◊ prite ti amoras, ca no cherjo a tie?! Scientific Terminology ssl Etymon srd. Translations French être fiancés, s'engager par une promesse de mariage English to be connected with Spanish ser novios, llevarse bien con alguien Italian avére una relazióne d'amóre, èssere fidanzati German ein Liebesverhältnis unterhalten, verlobt sein.

anninniài, anninniàre , vrb: niniare Definition cantare s'anninnia, dormire su pipiu Synonyms e antonyms ammutare 1, ciannigare, nanniai Sentences su pipiu in su bartzolu bolit a dh'anninniai Etymon srd. Translations French endormir en chantant une berceuse English to lullaby Spanish acunar, cantar una nana Italian ninnare German einlullen.

apojài 2, apojàre , vrb: apozare 1, apoxare Definition nau de s'abba, fàere a poju, a paule, a lotzina, a foxina (ma si narat fintzes de àteru, in su sensu de arregòllere totu a unu, totu impare); pònnere in abba apojada, intrare a s'abba Synonyms e antonyms abburgare, apadulare, apajolare / impogiare Sentences in cue ca faghet a fossu bi apojat abba 2. est menzus a ischirent a apojare totus a manera chi non si che afochet nisciunu 3. totu sa musca apojada in sa porta est, ca bollit intrai Etymon srd. Translations French former une flaque, des flaques English to make a thud Spanish encharcar Italian farsi tónfano, pozzànghera German eine Pfütze bilden.

arrebbechinàre , vrb: rebbechinare* Definition istare a perrica, fàere s'abbetiosu, arrespòndhere po abbétia Synonyms e antonyms abbetiae, reotare, tricatare Translations French avoir une prise de bec English to squabble Spanish altercar Italian battibeccare German zanken.

arrecatài 1 , vrb rfl: arrechetai, recatai Definition fàere su giuditziosu Synonyms e antonyms refrenai Etymon spn. recatarse Translations French se retenir, se moderer, garder une prudente réserve English to show reluctance Spanish ser juicioso Italian usare ritégno German sich scheuen.

atufài , vrb Definition fàere atufu o atúfidu, pigare atufu, pònnere fragu malu de isserru e de umidore, de cosa guasta; nau de gente, pèrdere de ànimu Synonyms e antonyms afungai, afungorai, allanire, ammucorai, ammufai, annabrai, intufire, intuvare, limire, morighinire, tufire Etymon spn. atufar Translations French prendre une odeur de moisi, moisir English to grow musty Spanish enmohecer, atufar Italian prèndere odóre di tanfo, ammuffire German dumpfig riechen, verschimmeln.

avriàre 1 , vrb Synonyms e antonyms addulgare, ammítere, atorgare, cufessare Sentences Bacaredhu e Bainzu bi fint meses in presone, ma no aiant avriadu e perunu avocadu fit reséssidu a los fàghere iscapare (Q.Falchi) Translations French avouer une faute English to confess Spanish confesar, reconocer Italian confessare, amméttere una mancanza German zugeben.

bandhiàre 1 , vrb Definition andhandho, pèrdere sa filada de un'improntu, girare a una bandha de malesaura o a dónnia modu chentza dhu bòllere / andhare bandhiendhe = a egas e a ogas Synonyms e antonyms istantonai, tontonare Translations French faire une embardée English to skid Spanish derrapar Italian sbandare German schleudern.

bandhíre , vrb: bandiri, bannire Definition betare su bandhu; fàere ischire, nàrrere sa cosa a totus, a gente meda / b. in sas bàtoro contonadas = dare a ischire sa cosa a totugantos, iscandhulizire una cosa Synonyms e antonyms bandhizare, gridai, trumbitai / isprubbicare Sentences su benniolu est banninne frófighes e pètenes ◊ at bandhidu pumatas friscas a piatza Etymon itl. Translations French crier une annonce English to announce Spanish pregonar Italian bandire, pubblicizzare German bekanntmachen.

concevàre , vrb: concivare Definition cuncordare filedhos, filare trobedhas po ingannare a unu Synonyms e antonyms contzebire Translations French dresser une embûche, tendre un piège English to plot Spanish hacer trampas Italian ordire insìdie German Ränke schmieden.

contraventzionài , vrb: cuntraventzionai Definition pònnere contravintzione Sentences is carabbineris iant cuntraventzionau is chi no portànt is bullitinus Etymon srd. Translations French donner, flanquer une contravention English to fine Spanish multar Italian multare German mit einer Geldstrafe belegen.

crúju , nm: crúsiu, cruxu, cúgiu, cuju 1, cuzu cuxu, grusu Definition terrenu, possessu no meda mannu ma serrau; tretu apartau, frantu, mescamente tra duos muros o cresuras, fintzes loghighedhu po chistire cosa Synonyms e antonyms cugnau, possessu, tanca / angrone, arranconi, chizone, coda 1, corroncone, crucuzone, currungioni, furringoni Sentences cuss'andhata nche dabat a su crúsiu issoro ◊ sunt andhaos a su crúsiu de ube su poledhu fit paschendhe ◊ su crúsiu de cudh'ómine no fit irfenau ◊ padronu de cujos serrat sos àidos ◊ sos crujos suos sunt vinzas, olivàrios e ortos ◊ ite bella est sa rosa chi frorit in sa corte in s’oru de su cruju… 2. canno sas voches no s'intenniant prus, sos tres acratzaris si sont abbitzatos de nch'èssere in crujos, a curtzu a vidha ◊ cada crúsiu lis aperjat in pedes, a cussos cainos! 3. de laore ocannu ndhe apo prenu totu is cúgios ca s'argiola fut mannita ◊ bi at fantàsimas cuadas in dogni cuzu ◊ su batu che intrat in totu sos cuzos ◊ a isse l'ant mortu in sos cujos de su pasciale sou ◊ mi che ant postu in d-unu cuzu po crupa sua ◊ cussu fit su cuzu de s'ainedhu in domo Etymon ltn. clusiu(m) Translations French terre fermée par une clôture English fenced farm Spanish cercado Italian podére recintato German eingefriedeter Gutshof.

demàre , vrb: addemare Definition ingòllere tema, maladia, fàere dannu a sa salude Synonyms e antonyms ammagagnare, ammaladiai, apuntorai, ilmaladiare, inciacai, tunconire | ctr. sanai Etymon srd. Translations French attraper une maladie English to get an illness Spanish enfermar Italian prèndere una malattìa German erkranken.

desbaratàre , vrb: disbaratai, disbaratare Definition fàere vida irregulada, fàere s'isperditziau, ispèrdere o perdimentare sa cosa, pesare a bolare sa cosa, ispaciare a tropu; nàrrere o fàere ispropósitos / disbaratai un'animali = pònnerelu a tropu a triballare Synonyms e antonyms aperdimentare, distrúere, isbaire, ispazetare, ispèldere, ispeldisciare, istravuciare / desatinai | ctr. avitare Etymon spn. Translations French mener une vie déréglée English to lead a dissolute life Spanish desbaratar Italian menare una vita sregolata German ein unsittliches Leben führen.

discumbidài , vrb Definition nàrrere o giare a ischire chi su cómbidu o brindhu no si faet prus, o chi a su cómbidu no si dhue andhat Sentences mi seu discumbidau e no dhoi andu Translations French révoquer, annuler une invitation English to cancel Spanish desconvidar Italian revocare o disdire un invito German eine Einladung absagen.

dugonàre , vrb Definition bufare meda Etymon srd. Translations French boire comme une éponge English to booze Spanish empinar el codo Italian bére spésso e mólto German saufen.

incalancàre , vrb Definition pònnere in calecuna calanca; foedhandho de animales (sórighes, margianes, bobbois), cuare in sa cala, in sa calanca Synonyms e antonyms impelciare, imprecolare, incalare, incolonconare, ingarghilare, intergare / abbuare, atanai | ctr. essire, bocare 2. in catza at bidu pegos incalancados Etymon srd. Translations French mettre quelque chose dans une fissure English to slip in Spanish meter algo en un agujero, encavarse Italian métter qlcs. déntro una fessura German etw. in einen Spalt stecken.

«« Search again