acocovedhàu , pps, agt: acogovedhau Definition
de acocovedhai; chi est fatu a giúmburu, coment’e allorigau
Synonyms e antonyms
corcobau,
giumburudu,
gobbosu,
tzumbosu
2.
est ingunis sétzia, acocovedhada, cun is manus in coa abetendi su trenu
Translations
French
voûté,
gibbeux
English
arched,
gibbous
Spanish
corcovado
Italian
ricurvo,
gibbóso
German
gekrümmt,
bucklig.
bòbida , nf: bòveda,
bòvera,
bòveta,
bòvida,
bòvita Definition
su chelu de un'aposentu fatu a travetos, a gétidu de cimentu o a pedra, a matone: si narat fintzes de unu ponte, in errios e in orrugas de una domo a s'àtera
Synonyms e antonyms
chelurasu,
soleta,
supanda,
susetotus
Idioms
csn:
zenias de bòveda: a ispiga, a pabaglione, a carrada, a gruxeri, a travetos; bòvida a cadinus = fata de istojas de canna isperrada; betare b., fàghere sa b.
Sentences
su palàtziu de su seminàriu fiat a bòvidas artas ◊ oe sos mastros sunt betendhe bòveda ◊ a intunigare sa bòveda est inzotosu ◊ funt aposentedhus a ladri cun sa bòvida a cannitzada
Scientific Terminology
dmo
Etymon
spn.
Translations
French
plafond,
voûte
English
ceiling
Spanish
bóveda
Italian
solàio,
soffitto,
vòlta
German
Decke,
Gewölbe.
célu , nm: ceu,
chelu Definition
s'aera comente si podet bíere abbaidandho in artu (a fora de sa Terra): a dedie si biet s'ària, a denote is istedhos; logu (o pentzau coment'e logu) de gosu in s'àteru mundhu segundhu sa fide cristiana, ue si gosat sa vista de Deus
Synonyms e antonyms
aera
/
paradisu
Idioms
csn:
su chelu de sa buca = su tretu chi abbarrat subra de sa limba, in mesu de sa barra de subra; chelu de ranzolu, sos chelos = tallaranis; arcu de chelu = circhiolla, arcubaradu; colore de chelu = colore de aera, biaitu craru, asulu
Sentences
si bient is astros de su chelu ◊ càstiu su celu: no si bit unu strallu de istellas ◊ su chelu in die crara paret biaitu ◊ su celu est cobertu de nuixedhas biancas ◊ ogus a ceu mi seu incarara
2.
dona fortuna a nosu, regina de is celus! ◊ su chelu intreu tenzat in azudu! ◊ sa Chéjia los festégiat totu, sos chi sunt dignos de istare in chelu
3.
chelos de ranzolu pendhent che randha dae sa cobertura
Surnames and Proverbs
smb:
Chelos
/
prb:
órrios de àinu no pigant a chelu ◊ chini ispudat a su celu ndi dhi torrat sa salia in faci
Etymon
ltn.
caelum
Translations
French
ciel,
voûte du ciel
English
sky
Spanish
cielo
Italian
cièlo,
vòlta celèste
German
Himmel,
Himmelsgewölbe.
corcobàu , pps, agt: corcovadu,
corcovatu,
corcovau,
crocovau Definition
de corcobare; chi est a gobba, aggobbedhau, incrubau, atrotigau
Synonyms e antonyms
abbajonadu,
aggobbedhau,
bàdulu,
còrcobe,
garropu,
giumburudu,
gobbu,
incorcovedhau,
paligrobedhatzu,
rumbosu,
tzumbosu
2.
recuit corcovadu e a sa lena irbautidu dae sa fadiga pro pasare sa pòvera carena! ◊ li ruet dae manos s'ispada, corcovada e priva de lampore
Translations
French
voûté,
courbé
English
bend
Spanish
corcovado
Italian
curvo,
gòbbo
German
krumm,
gebückt.
craincròa , nf Definition
petzu de croi, in is arcos fatos a pedra o a matone, sa pedra o matone de mesu a bisura de cotza chi serrat s'arcu, in su tretu prus artu
Synonyms e antonyms
serràglia
Scientific Terminology
dmo
Translations
French
clef de voûte
English
keystone
Spanish
sagita,
sillar de clave
Italian
chiave di vòlta
German
Schlussstein.
fàlchinu , agt: fàrchinu,
fràchinu,
fràschinu Definition
coment'e fatu a frache, atrotigau / a fàlchinu = a trotu
Synonyms e antonyms
corcobau,
doltu
Etymon
srd.
Translations
French
voûté,
tordu
English
twisted,
curved
Spanish
curvo
Italian
curvo,
stòrto
German
gebogen,
krumm.
inconcobàu , pps, agt Definition
de inconcobare
Synonyms e antonyms
acocovedhau,
corcobau,
giumburudu,
gobbosu,
inconchedhadu,
tzumbosu
2.
est andhandhe inconcobau, tristu e illumbau
Translations
French
courbé,
voûté
English
bowed
Spanish
corcovado
Italian
incurvato
German
gebeugt.
ingobbedhàdu , pps, agt Definition
de ingobbedhare; chi est a gobba
Synonyms e antonyms
aggobbedhau,
alabatzau,
inconchedhadu,
incrubedhau,
paligrobedhatzu,
tónchinu 1
/
cdh. inculcuvidhatu
Translations
French
voûté
English
bent
Spanish
corcovado
Italian
ingobbito
German
buckelig.
tónchinu 1 , agt: tzónchinu 1 Definition
chi no est deretu, chi est atrotiau, trotu, acancarronau, fintzes chi andat a trotu
Synonyms e antonyms
doltu
/
ganciudu,
ingobbedhadu,
unchinadu
Sentences
su maridu no l'aiat antziau mancu ocros e si fit sapia deretu chi giuchiat sa luna a tónchinu ◊ tónchinos de betzesa addajant s'andhera ◊ bonannu, sentza sos dispiagheres, pro lassare su tónchinu momentu!
Etymon
srd.
Translations
French
crochu,
voûté
English
hooked,
crooked
Spanish
adunco,
curvo
Italian
adunco,
ricurvo
German
krumm.
tzumburúdu, tzumburúru , agt: ciumburudu,
giumburudu,
tumburutu,
tzumburutu Definition
chi est totu a giúmburos, gobbosu
Synonyms e antonyms
tzumbudu,
tzumburau
/
gobbudu
Sentences
su tzumbururu nachi portat fortuna!…◊ scerau, est tzopu, pòburu e tzumburudu puru! ◊ cumparit una fémina bècia, totu frungia, trota e tzumburuda ◊ est a mucadori a frontedha, sciancada, tzumburuda e bisoga ◊ est tzumburudu che a su melone
Etymon
srd.
Translations
French
boussu,
voûté
English
hunch-backed,
bent
Spanish
giboso,
irregular
Italian
gobbóso,
ingobbito
German
buckelig.