agionedhàdu , pps, agt: ajonedhadu Definition
de agionedhare; chi est giumburudu che agionedha
Synonyms e antonyms
abbajonadu,
allachedhadu,
atortiau
| ctr.
ladu,
ténneru
Translations
French
creusé (p.p.),
creux (adj.),
bossu,
tordu
English
humpbacked,
sunken,
crooked
Spanish
ahuecado
Italian
incavato,
gòbbo
German
ausgehölt,
buckelig.
aparrónchiu , avb: parrónchiu* Definition
a su contràriu, male / fàghere una cosa a a. = a coredhu, male, a improdhu
Translations
French
tordu,
de travers
English
crosswise,
crooked
Spanish
de través
Italian
stòrto,
di travèrso
German
schief,
quer.
atortiàu , pps, agt: atrotigau Definition
de atortiae; chi est trotu
Synonyms e antonyms
acancarronau,
ancujadu,
doltu,
fortzicau,
garronosu
2.
portat is manus prenas de callus e atrotiadas de su reumatísimu ◊ mammai fut sèmpere prus atrotigada, torrada che una frache, fut bívia a norant'annos
Translations
French
tordu
English
twisted
Spanish
torcido,
retorcido
Italian
contòrto
German
verwickelt,
verdreht.
bistónchinu , agt Definition
chi est trotu e bistrotu; nau de gente, chi no ndhe faet una bona, bene
Synonyms e antonyms
atortiau,
doltu,
garronosu,
rémbinu
/
bambioco,
bambu,
biondu,
biorru,
biscioncu,
bisónchinu,
braballu
Etymon
srd.
Translations
French
tordu,
tortueux,
sot
English
crooked,
winding,
stupid
Spanish
torcido
Italian
stòrto,
tortuóso,
stòlido
German
krumm,
gewunden dumm.
fàlchinu , agt: fàrchinu,
fràchinu,
fràschinu Definition
coment'e fatu a frache, atrotigau / a fàlchinu = a trotu
Synonyms e antonyms
corcobau,
doltu
Etymon
srd.
Translations
French
voûté,
tordu
English
twisted,
curved
Spanish
curvo
Italian
curvo,
stòrto
German
gebogen,
krumm.
fortzicàu , pps, agt Definition
de fortzicare; chi est totu atrotogiau, profizadu
Synonyms e antonyms
atrotoxau,
bistónchinu,
doltu
| ctr.
daretu,
istirau
2.
cussu ghiníperu est totu fortzicau dae su bentu
Translations
French
tordu
English
twisted
Spanish
torcido,
retorcido
Italian
contòrto
German
verwickelt,
verdreht.
ghéltzu , agt: ghertzu Definition
chi no est fatu a deretu; nau de ccn., chi portat is ogos trotos
Synonyms e antonyms
abboe,
achifilu,
acorrimboe,
calembru,
doltu,
imboe,
isbésciu,
isgretzi,
sbiàsciu
/
chertzu,
gréciu,
lértzinu,
ocrighertzu,
ocritortu
Sentences
dontzunu naraiat chi sa resogliedha sua fit sa mentzus e chi sa de s'àteru fit curtza, o ghertza o no baliat in nudha ◊ at picau sa resòglia e at provau si fit ghertza
Etymon
ctl.
guerx
Translations
French
tordu
English
crooked
Spanish
torcido,
tuerto
Italian
stòrto
German
krumm,
schielend.
indortigàdu , pps, agt: intorticatu,
intorticau Definition
de indortigare; chi est atrotigau
Synonyms e antonyms
acancarronau,
ancujadu,
atortiau,
doltu,
garronosu
2.
sa pénnita pro ghirare fit intorticata che colovra
Translations
French
tordu
English
crooked
Spanish
torcido,
retorcido
Italian
stòrto
German
krumm.
múltu , pps, agt: murtu Definition
de múlghere, múrghere; chi dh'ant murtu / a sa murta = murghendho, fintzes apustis murtu
Synonyms e antonyms
múgliu,
múlghidu
/
scalarxiu,
surgiu 1
2.
sas berbeghes sunt murtas: làssalas, no las torres a immandrare! ◊ s'istratzu de samunare in terra cheret unu pagu murtu pro lu colare in su pamentu
3.
su póveru est semper a cara murta
Translations
French
trait,
tordu
English
milked
Spanish
ordeñado
Italian
munto
German
gemolken.
tóltu , agt, nm: doltu,
tortu,
trotu Definition
chi no tenet una línia dereta; nau de ccn., chi no ndhe faet una adderetu, bona o bene o, nau de cosa, chi no andhat bene; nau de su logu, chi no est in paris, chi dhue at cúcuros, badhes, canales, pesadas e caladas; chi o cosa chi no torrat paris cun su giustu, cun sa beridade o cun s'arrexone
Synonyms e antonyms
atrotoxau,
bistónchinu,
fàlchinu,
trògolu
/
cumbessu,
istolatzadu,
locu,
malu,
rebessu,
traessu
| ctr.
deretu,
ténneru
/
paris
/
arraxoni,
giustu
Idioms
csn:
perricare su t. = abbetiai pretendendi de tènniri arrexoni candu est craru ca no si ndi tenit; andhare a deretu e a trotu = andhare a dortu e a rugadis; andhare, andai a trotu = male, comente no si depet; castiai a unu a trotu, a ocru tortu = dàreli un'ograda mala, coment'e a nàrrere chi est contràriu; ramu tortu = (in suspu) pessone mala; èssere tortu che oricrale, che càvaru, che a s'annada mala = dortu che anca de cane, meda, èssere revessu, chi no afilat mancu a fune; andai a pértias trotas = èssere dados a su víssiu, a sas diverteras, andhare a féminas; portai is ogus trotus = furriados a un'ala; portai cambas trotas = male fatas, dortas a farche; fai murrus trotus = irmurriada, zenia de inzestru cun sos murros pro cosa chi no piaghet; a trotu (fuedhai, mirai, andai, e aici)= male, chentza régula, chentza grabbu, faghindhe a biraorba
Sentences
est tortu che colora morta a fuste ◊ mancu su cadhu forte faghet proa in logu tortu ◊ sos istradones chi deviat leare fint tortos
2.
non ses cosa de tzou pro culpa de s'idea tolta! ◊ no ndhe morit mai de ramu tortu! (G.A.Solinas)◊ dogna flúmini andat a trotu ◊ de dónnia fuedhu trotu is óminis ant a torrai contu in sa dia de su giudítziu ◊ s'ómini trotu no fait a dh'assetiai
3.
est isse chi mi che at furadu sa cosa e dades su tortu a mie! ◊ e sos contràrios dànnedhis su trotu, nanne ca no fuit beru!
4.
sas cosas sunt annadas a trotu ◊ aiat sichitu a si mi apompiare a ocru tortu
Surnames and Proverbs
smb:
Tortu
Etymon
ltn.
tortus
Translations
French
tordu,
idiot
English
foolish,
crooked
Spanish
torcido,
tortuoso,
necio,
injusto
Italian
stòrto,
tortuóso,
stólto,
tòrto,
ingiusto
German
krumm,
gewunden,
töricht,
Unrecht.
trotoxàu , pps, agt Definition
de trotoxai; nau de unu, chi est malu a afilare, chi no adduit, chi no faet a dhu ghetai in pinta
Synonyms e antonyms
fortzicau,
furrighedhau,
profizadu
/
imbojau,
impiricau
2.
custa est un'istória totu trotoxada
Translations
French
tordu
English
twisted
Spanish
retorcido,
indócil
Italian
ritòrto
German
gedreht.