Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

agionedhàdu , pps, agt: ajonedhadu Definitzione de agionedhare; chi est giumburudu che agionedha Sinònimos e contràrios abbajonadu, allachedhadu, atortiau | ctr. ladu, ténneru Tradutziones Frantzesu creusé (p.p.), creux (adj.), bossu, tordu Ingresu humpbacked, sunken, crooked Ispagnolu ahuecado Italianu incavato, gòbbo Tedescu ausgehölt, buckelig.

aparrónchiu , avb: parrónchiu* Definitzione a su contràriu, male / fàghere una cosa a a. = a coredhu, male, a improdhu Tradutziones Frantzesu tordu, de travers Ingresu crosswise, crooked Ispagnolu de través Italianu stòrto, di travèrso Tedescu schief, quer.

atortiàu , pps, agt: atrotigau Definitzione de atortiae; chi est trotu Sinònimos e contràrios acancarronau, ancujadu, doltu, fortzicau, garronosu 2. portat is manus prenas de callus e atrotiadas de su reumatísimu ◊ mammai fut sèmpere prus atrotigada, torrada che una frache, fut bívia a norant'annos Tradutziones Frantzesu tordu Ingresu twisted Ispagnolu torcido, retorcido Italianu contòrto Tedescu verwickelt, verdreht.

bistónchinu , agt Definitzione chi est trotu e bistrotu; nau de gente, chi no ndhe faet una bona, bene Sinònimos e contràrios atortiau, doltu, garronosu, rémbinu / bambioco, bambu, biondu, biorru, biscioncu, bisónchinu, braballu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu tordu, tortueux, sot Ingresu crooked, winding, stupid Ispagnolu torcido Italianu stòrto, tortuóso, stòlido Tedescu krumm, gewunden dumm.

fàlchinu , agt: fàrchinu, fràchinu, fràschinu Definitzione coment'e fatu a frache, atrotigau / a fàlchinu = a trotu Sinònimos e contràrios corcobau, doltu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu voûté, tordu Ingresu twisted, curved Ispagnolu curvo Italianu curvo, stòrto Tedescu gebogen, krumm.

fortzicàu , pps, agt Definitzione de fortzicare; chi est totu atrotogiau, profizadu Sinònimos e contràrios atrotoxau, bistónchinu, doltu | ctr. daretu, istirau 2. cussu ghiníperu est totu fortzicau dae su bentu Tradutziones Frantzesu tordu Ingresu twisted Ispagnolu torcido, retorcido Italianu contòrto Tedescu verwickelt, verdreht.

ghéltzu , agt: ghertzu Definitzione chi no est fatu a deretu; nau de ccn., chi portat is ogos trotos Sinònimos e contràrios abboe, achifilu, acorrimboe, calembru, doltu, imboe, isbésciu, isgretzi, sbiàsciu / chertzu, gréciu, lértzinu, ocrighertzu, ocritortu Frases dontzunu naraiat chi sa resogliedha sua fit sa mentzus e chi sa de s'àteru fit curtza, o ghertza o no baliat in nudha ◊ at picau sa resòglia e at provau si fit ghertza Ètimu ctl. guerx Tradutziones Frantzesu tordu Ingresu crooked Ispagnolu torcido, tuerto Italianu stòrto Tedescu krumm, schielend.

indortigàdu , pps, agt: intorticatu, intorticau Definitzione de indortigare; chi est atrotigau Sinònimos e contràrios acancarronau, ancujadu, atortiau, doltu, garronosu 2. sa pénnita pro ghirare fit intorticata che colovra Tradutziones Frantzesu tordu Ingresu crooked Ispagnolu torcido, retorcido Italianu stòrto Tedescu krumm.

múltu , pps, agt: murtu Definitzione de múlghere, múrghere; chi dh'ant murtu / a sa murta = murghendho, fintzes apustis murtu Sinònimos e contràrios múgliu, múlghidu / scalarxiu, surgiu 1 2. sas berbeghes sunt murtas: làssalas, no las torres a immandrare! ◊ s'istratzu de samunare in terra cheret unu pagu murtu pro lu colare in su pamentu 3. su póveru est semper a cara murta Tradutziones Frantzesu trait, tordu Ingresu milked Ispagnolu ordeñado Italianu munto Tedescu gemolken.

tóltu , agt, nm: doltu, tortu, trotu Definitzione chi no tenet una línia dereta; nau de ccn., chi no ndhe faet una adderetu, bona o bene o, nau de cosa, chi no andhat bene; nau de su logu, chi no est in paris, chi dhue at cúcuros, badhes, canales, pesadas e caladas; chi o cosa chi no torrat paris cun su giustu, cun sa beridade o cun s'arrexone Sinònimos e contràrios atrotoxau, bistónchinu, fàlchinu, trògolu / cumbessu, istolatzadu, locu, malu, rebessu, traessu | ctr. deretu, ténneru / paris / arraxoni, giustu Maneras de nàrrere csn: perricare su t. = abbetiai pretendendi de tènniri arrexoni candu est craru ca no si ndi tenit; andhare a deretu e a trotu = andhare a dortu e a rugadis; andhare, andai a trotu = male, comente no si depet; castiai a unu a trotu, a ocru tortu = dàreli un'ograda mala, coment'e a nàrrere chi est contràriu; ramu tortu = (in suspu) pessone mala; èssere tortu che oricrale, che càvaru, che a s'annada mala = dortu che anca de cane, meda, èssere revessu, chi no afilat mancu a fune; andai a pértias trotas = èssere dados a su víssiu, a sas diverteras, andhare a féminas; portai is ogus trotus = furriados a un'ala; portai cambas trotas = male fatas, dortas a farche; fai murrus trotus = irmurriada, zenia de inzestru cun sos murros pro cosa chi no piaghet; a trotu (fuedhai, mirai, andai, e aici)= male, chentza régula, chentza grabbu, faghindhe a biraorba Frases est tortu che colora morta a fuste ◊ mancu su cadhu forte faghet proa in logu tortu ◊ sos istradones chi deviat leare fint tortos 2. non ses cosa de tzou pro culpa de s'idea tolta! ◊ no ndhe morit mai de ramu tortu! (G.A.Solinas)◊ dogna flúmini andat a trotu ◊ de dónnia fuedhu trotu is óminis ant a torrai contu in sa dia de su giudítziu ◊ s'ómini trotu no fait a dh'assetiai 3. est isse chi mi che at furadu sa cosa e dades su tortu a mie! ◊ e sos contràrios dànnedhis su trotu, nanne ca no fuit beru! 4. sas cosas sunt annadas a trotu ◊ aiat sichitu a si mi apompiare a ocru tortu Sambenados e Provèrbios smb: Tortu Ètimu ltn. tortus Tradutziones Frantzesu tordu, idiot Ingresu foolish, crooked Ispagnolu torcido, tortuoso, necio, injusto Italianu stòrto, tortuóso, stólto, tòrto, ingiusto Tedescu krumm, gewunden, töricht, Unrecht.

trotoxàu , pps, agt Definitzione de trotoxai; nau de unu, chi est malu a afilare, chi no adduit, chi no faet a dhu ghetai in pinta Sinònimos e contràrios fortzicau, furrighedhau, profizadu / imbojau, impiricau 2. custa est un'istória totu trotoxada Tradutziones Frantzesu tordu Ingresu twisted Ispagnolu retorcido, indócil Italianu ritòrto Tedescu gedreht.