aparrónchiu , avb: parrónchiu* Definitzione
a su contràriu, male / fàghere una cosa a a. = a coredhu, male, a improdhu
Tradutziones
Frantzesu
tordu,
de travers
Ingresu
crosswise,
crooked
Ispagnolu
de través
Italianu
stòrto,
di travèrso
Tedescu
schief,
quer.
bistónchinu , agt Definitzione
chi est trotu e bistrotu; nau de gente, chi no ndhe faet una bona, bene
Sinònimos e contràrios
atortiau,
doltu,
garronosu,
rémbinu
/
bambioco,
bambu,
biondu,
biorru,
biscioncu,
bisónchinu,
braballu
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
tordu,
tortueux,
sot
Ingresu
crooked,
winding,
stupid
Ispagnolu
torcido
Italianu
stòrto,
tortuóso,
stòlido
Tedescu
krumm,
gewunden dumm.
dóltu , agt, nm: dortu,
toltu* Definitzione
chi no andhat a línia dereta, no tenet línia dereta; nau de gente, chi no ndhe faet una a deretu, bona, bene, o, nau de cosa o de chistione, chi no est su giustu, no est sa beridade, no est su chi andhat bene
Sinònimos e contràrios
atrotoxau,
bistónchinu,
fàlchinu,
fortzicau
/
cumbessu,
istolatzadu,
locu,
rebessu,
traessu
| ctr.
deretu,
ténneru
/
arraxoni,
giustu
Maneras de nàrrere
csn:
d. che anca de cane = totu atrotiau, trotu meda; nae dorta (nau in cobertantza de ccn.)= trevessu, chi no ndi fait una giusta; andhare, segare, fàghere a d., a d. e a rugadis = a egas e a ogas, in manera contrària a su zustu; andhare in d. = in contràriu, comente neune si disiziat; pretare su d. = abbetiai pretendendi de tènniri arrexoni fintzas candu est craru ca no si ndi tenit
Frases
s'ómine fit betzu, dortu e tzumbosu chi pariat una nae de chercu ◊ sa domita est ammuntada cun téulas dortas e male assentadas
2.
in custu mundhu finas in su dortu at sempre resone su piús forte ◊ de cosas dortas subra de sa terra che ndh'at chena contu ◊ maridu e muzere s'istimaiant, ma cussideraiant iscàndhulu a pretare su dortu e no su èssere de idea diferente
3.
su tempus mi est andhendhe sempre in dortu! (G.Ruju)
Tradutziones
Frantzesu
de travers,
idiot
Ingresu
crooked,
foolish
Ispagnolu
torcido,
necio
Italianu
stòrto,
stólto
Tedescu
krumm,
dumm.
fàlchinu , agt: fàrchinu,
fràchinu,
fràschinu Definitzione
coment'e fatu a frache, atrotigau / a fàlchinu = a trotu
Sinònimos e contràrios
corcobau,
doltu
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
voûté,
tordu
Ingresu
twisted,
curved
Ispagnolu
curvo
Italianu
curvo,
stòrto
Tedescu
gebogen,
krumm.
ghéltzu , agt: ghertzu Definitzione
chi no est fatu a deretu; nau de ccn., chi portat is ogos trotos
Sinònimos e contràrios
abboe,
achifilu,
acorrimboe,
calembru,
doltu,
imboe,
isbésciu,
isgretzi,
sbiàsciu
/
chertzu,
gréciu,
lértzinu,
ocrighertzu,
ocritortu
Frases
dontzunu naraiat chi sa resogliedha sua fit sa mentzus e chi sa de s'àteru fit curtza, o ghertza o no baliat in nudha ◊ at picau sa resòglia e at provau si fit ghertza
Ètimu
ctl.
guerx
Tradutziones
Frantzesu
tordu
Ingresu
crooked
Ispagnolu
torcido,
tuerto
Italianu
stòrto
Tedescu
krumm,
schielend.
indortigàdu , pps, agt: intorticatu,
intorticau Definitzione
de indortigare; chi est atrotigau
Sinònimos e contràrios
acancarronau,
ancujadu,
atortiau,
doltu,
garronosu
2.
sa pénnita pro ghirare fit intorticata che colovra
Tradutziones
Frantzesu
tordu
Ingresu
crooked
Ispagnolu
torcido,
retorcido
Italianu
stòrto
Tedescu
krumm.
tóltu , agt, nm: doltu,
tortu,
trotu Definitzione
chi no tenet una línia dereta; nau de ccn., chi no ndhe faet una adderetu, bona o bene o, nau de cosa, chi no andhat bene; nau de su logu, chi no est in paris, chi dhue at cúcuros, badhes, canales, pesadas e caladas; chi o cosa chi no torrat paris cun su giustu, cun sa beridade o cun s'arrexone
Sinònimos e contràrios
atrotoxau,
bistónchinu,
fàlchinu,
trògolu
/
cumbessu,
istolatzadu,
locu,
malu,
rebessu,
traessu
| ctr.
deretu,
ténneru
/
paris
/
arraxoni,
giustu
Maneras de nàrrere
csn:
perricare su t. = abbetiai pretendendi de tènniri arrexoni candu est craru ca no si ndi tenit; andhare a deretu e a trotu = andhare a dortu e a rugadis; andhare, andai a trotu = male, comente no si depet; castiai a unu a trotu, a ocru tortu = dàreli un'ograda mala, coment'e a nàrrere chi est contràriu; ramu tortu = (in suspu) pessone mala; èssere tortu che oricrale, che càvaru, che a s'annada mala = dortu che anca de cane, meda, èssere revessu, chi no afilat mancu a fune; andai a pértias trotas = èssere dados a su víssiu, a sas diverteras, andhare a féminas; portai is ogus trotus = furriados a un'ala; portai cambas trotas = male fatas, dortas a farche; fai murrus trotus = irmurriada, zenia de inzestru cun sos murros pro cosa chi no piaghet; a trotu (fuedhai, mirai, andai, e aici)= male, chentza régula, chentza grabbu, faghindhe a biraorba
Frases
est tortu che colora morta a fuste ◊ mancu su cadhu forte faghet proa in logu tortu ◊ sos istradones chi deviat leare fint tortos
2.
non ses cosa de tzou pro culpa de s'idea tolta! ◊ no ndhe morit mai de ramu tortu! (G.A.Solinas)◊ dogna flúmini andat a trotu ◊ de dónnia fuedhu trotu is óminis ant a torrai contu in sa dia de su giudítziu ◊ s'ómini trotu no fait a dh'assetiai
3.
est isse chi mi che at furadu sa cosa e dades su tortu a mie! ◊ e sos contràrios dànnedhis su trotu, nanne ca no fuit beru!
4.
sas cosas sunt annadas a trotu ◊ aiat sichitu a si mi apompiare a ocru tortu
Sambenados e Provèrbios
smb:
Tortu
Ètimu
ltn.
tortus
Tradutziones
Frantzesu
tordu,
idiot
Ingresu
foolish,
crooked
Ispagnolu
torcido,
tortuoso,
necio,
injusto
Italianu
stòrto,
tortuóso,
stólto,
tòrto,
ingiusto
Tedescu
krumm,
gewunden,
töricht,
Unrecht.