abbarballài , vrb: abbraballai,
abbrabballai Definitzione
abbarrare o fàere incantau, a buca aperta, coment’e chie no est cumprendhendho nudha
Sinònimos e contràrios
abbabballocai,
abbambanai,
indormiscai
/
sansiae
Frases
s'isposa dh'at abbarballau
Ètimu
itl.
abbarbagliare
Tradutziones
Frantzesu
retomber en enfance
Ingresu
to become stupid
Ispagnolu
embelesarse,
encantarse
Italianu
incantarsi
Tedescu
verdummen.
addrollíu , pps, agt Definitzione
de addrollire
Sinònimos e contràrios
allacanadu,
disartoriadu,
illaéndhidu,
isbriadu,
iscinigau
2.
est addrolliu de su trabballu
Tradutziones
Frantzesu
gâteux
Ingresu
stupid
Ispagnolu
trastornado
Italianu
rimbecillito
Tedescu
verdummt.
allollojài , vrb Sinònimos e contràrios
abballalloare,
allochiai,
atolondrai
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
s'abêtir
Ingresu
to make stupid
Ispagnolu
alelarse
Italianu
diventare stùpido
Tedescu
dumm werden.
arrembambíu , agt: rembambitu Definitzione
chi istat sèmpere naendho cosas de pagu contu, isciolórios, chentza cabu
Sinònimos e contràrios
irbambiadu
Tradutziones
Frantzesu
gâteux
Ingresu
stupid
Ispagnolu
bobo,
chocho
Italianu
rimbambito
Tedescu
verblödet.
balòsso, balòssu , agt, nm Definitzione
chi o chie est pagu abbistu, bambiocu
Sinònimos e contràrios
babbalocu,
ballalloe,
biobba,
gingiorre,
scimpri,
sciolocau,
tolondro,
tontu
| ctr.
abbistu,
àbbile 1
Frases
de óminis nci nd'est tontus, intelligentis, furcas, balossus, bonus e malus ◊ no teniat gana de abarrai fadendi s'ampuecala in sa passillada coment'e una balossa in mesu de genti prus balossa puru
Terminologia iscientìfica
ntl
Tradutziones
Frantzesu
stupide,
bête,
idiot
Ingresu
stupid
Ispagnolu
estúpido,
necio,
cretino
Italianu
stùpido,
cretino
Tedescu
dumm,
Tölpel.
baosàtzu , nm Definitzione
unu chi istat cun s'abbau calandho che is criaduras, ca est che pipiu etotu mancari mannu
Sinònimos e contràrios
bambioco,
baosone,
deleadu,
locu,
solocu
Terminologia iscientìfica
ntl
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
sot,
stupide
Ingresu
stupid
Ispagnolu
bobo,
necio
Italianu
stòlido,
stùpido
Tedescu
Tölpel.
bistónchinu , agt Definitzione
chi est trotu e bistrotu; nau de gente, chi no ndhe faet una bona, bene
Sinònimos e contràrios
atortiau,
doltu,
garronosu,
rémbinu
/
bambioco,
bambu,
biondu,
biorru,
biscioncu,
bisónchinu,
braballu
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
tordu,
tortueux,
sot
Ingresu
crooked,
winding,
stupid
Ispagnolu
torcido
Italianu
stòrto,
tortuóso,
stòlido
Tedescu
krumm,
gewunden dumm.
bucallòto, bucallótu, bucalótu , agt, nm: bucarotu Definitzione
tontatzu, chi est pagu abbistu
Sinònimos e contràrios
babbalocu,
bibbillocu,
bucabbentu,
bucamindotu,
gingiorre,
tolondro
Frases
pro dare su votu a unu bucallotu de s'ischeda ndhe fato unu zirotu e poi bi l'ataco a su chervedhu! ◊ ancora esistit calchi bucalloto chi l'adorat che unu santu in bida
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
stupide,
bête,
idiot,
balourd,
nigaud
Ingresu
stupid,
dullard
Ispagnolu
estupido
Italianu
stùpido,
balórdo
Tedescu
dumm,
Tölpel.
dròdha, dròdhe , agt: drolle,
drollo,
drolloi,
drollu,
drou Definitzione
chi istat a trascuru in su bestimentu, unu de pagu giudu, chi si lassat pigare in giru o chi credet totu, chi no giughet crabbu / língua drolla = limba coment’e leada, chi no foedhat bene
Sinònimos e contràrios
ciarollu,
cocollodho,
dangallone,
dàngaru,
giangalloi,
immalisciadu,
isconfusu,
scanciofau,
sgangagliau
Frases
drodha, boles a ti nàrrede totu deo?! ◊ cussu fut un'ómini drollu e tontu ◊ no bastat ischifosu e mi naras drollo puru: arratza de arrespetu!…
2.
dhi at infromigau totu sa camba, unu bratzu, sa faci a una parti e fintzas sa língua drolla portàt ◊ chi portas sa manu drolla, lassa sonai su sulitu a un'àturu!
Ètimu
ctl.
drolle
Tradutziones
Frantzesu
négligé,
naïf,
sot
Ingresu
stupid,
naive,
slovenly
Ispagnolu
desaliñado,
descuidado
Italianu
sciatto,
ingènuo,
babbèo
Tedescu
nachlässig,
einfältig.
gadhighinósu , agt: cadhighinosu Definitzione
chi giughet cadhighinzu o badhine in conca, chi no est tanti giustu de conca, chi faet calecunu machiore
Sinònimos e contràrios
alivertu,
badhighinosu,
badhinosu,
irdollocau,
irvaliotzau,
iscaltaredhadu,
macocu,
mériu,
pertocadu,
stolocau
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
loufoque,
sot
Ingresu
crazy,
stupid
Ispagnolu
chiflado
Italianu
pazzòide,
scémo
Tedescu
verrückt.
gingiòrre, gingiòrro , nm Definitzione
unu tontatzu
Sinònimos e contràrios
babbalocu,
galabboi,
tolondro
Tradutziones
Frantzesu
balourd,
nigaud
Ingresu
stupid
Ispagnolu
tonto
Italianu
balórdo,
stùpido
Tedescu
Dummkopf.
iscantaràdu , pps, agt: iscanteradu Definitzione
de iscantarare
Sinònimos e contràrios
irbambiadu,
irbentiadu
/
cdh. scantaratu
2.
istaiat pedindhe cun boghe iscantarada e piuncosa ◊ macaca, ite ratza de teraca iscantarada!…◊ tenet rejone su díciu de babbai: iscantarados sunt sos betzos mannos ◊ ohi s'iscantarada conca mia! ◊ totu su chi mi essit dae laras no sunt boghes de bandhu iscantaradu!
3.
cudh'ària iscantarada de s'ierru no s'intenniat prus in ossos (A.Cossu)
Tradutziones
Frantzesu
insensé,
gâteux
Ingresu
senseless,
stupid
Ispagnolu
chocho
Italianu
insensato,
rimbambito
Tedescu
unbesonnen,
kindisch.
isènte , agt, nm: isentu,
ixente Definitzione
chi o chie tenet de naschia pecu mannu a sa carena, o fintzes chi at tentu dannu mannu de dh'àere istrupiau; chi est chentza cabu in manera grave de no bàlere de conca
Sinònimos e contràrios
diculau,
imprestile,
irvàlitu,
iscalfante,
isentiau,
istropiadu,
lertone,
tzémiu,
tzómigu
/
iscabadu,
labadu
| ctr.
àbbile 1
Frases
fit unu chi teniat dolu de sa zente isenta ◊ cudhu isentu no si abbalet mancu a si bufare abba, a solu
2.
deghe piciocas ant leadu sas làmpanas e sunt andhadas a atopare su cojadu nou: chimbe fint isentas e no ant leadu s'ozu, chimbe fint sàbias e ant leadu s'ozu puru paris cun sas làmpanas
Tradutziones
Frantzesu
invalide,
inepte
Ingresu
disable (person),
stupid,
fool,
incompetent
Ispagnolu
minusválido,
estúpido,
tonto
Italianu
invàlido,
inètto,
stúpido
Tedescu
invalide,
untüchtig,
albern
scióncu , nm, agt: iscioncu* Definitzione
chi o chie est conchilébiu, pagu de giudu, chi no est tanti giustu de conca
Sinònimos e contràrios
ammadredhadu,
innóchidu,
scimpri,
tontassu
/
abbaunzu,
peca 1
Maneras de nàrrere
csn:
fai su s. = fàghere cosa chi andhat tropu male, dannu, (nadu de duos ammorados: pònnere ràida sa fémina innantis de cojare); ischertzus scioncus = brullas malas; fai cropu e scioncu = chentza grabbu, in manera isazerada, a sa maconatza
Frases
no fait a arriri mancu a unu scioncu ◊ pòberu scioncu, ita creis, ca unu pisci de cussu manniori tengat ganas de si firmai inguni po comodidadi tua? ◊ cussa frasi scionca ofendit
2.
po si lassai cojai, mamma, eus imbentau chi emus fatu su scioncu ◊ custus pretendint de fai su scioncu e poi is fillus si dhus depint mantenni is atrus
3.
scioncas abbétias lasseus, ca a mama morendi bieus! ◊ cussa est genti scionca ◊ castiai aundi arribbat sa fémina scionca, a narri ca est fastigendi cun mimi e mancu dha connòsciu!◊ ma càstiai custu, fait cropu e scioncu!
Tradutziones
Frantzesu
sot
Ingresu
stupid,
fool
Ispagnolu
estúpido
Italianu
stùpido
Tedescu
dumm.
tzancarronàda , nf: ciancarronada Definitzione
aconcada maca, fatura de tzancarrones
Sinònimos e contràrios
aconcada,
acucada,
garrafatoni,
isconcata,
isconchinada,
meleda
/
cdh.tzancarrunata,
ttrs. tzancarrunada
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
faute grossière,
balourdise
Ingresu
big mistake,
stupid act
Ispagnolu
disparate,
imprudencia,
falta
Italianu
cólpo di tèsta,
gròsso sbàglio,
spropòsito,
balordàggine
Tedescu
unbesonnene Handlung,
grober Fehler,
Dummheit.