dessessídu , pps, agt: desessidu, disessidu Definitzione de dessessire; chi est macu deunudotu, foras de se Sinònimos e contràrios afoglietadu, dischissiau, disvariadu, ilvariadu, irzudissiadu | ctr. atinadu Tradutziones Frantzesu fou Ingresu crazy Ispagnolu desatinado Italianu dissennato Tedescu unverständig.

fogliàdu , pps, agt: vogliadu Definitzione de fogliare; chi s'est ammachiau, chi no faet atentzione Sinònimos e contràrios allabentau, allampadu, disairadu, foglietadu / cdh. fugliatu 2. sa fémina est fogliada mariposa chi atrait dogni lumera (P.Mossa) Terminologia iscientìfica ntl. Tradutziones Frantzesu étourdi, fou (devenu) Ingresu heedless, gone mad, crazy Ispagnolu descuidado, despistado, enloquecido Italianu sventato, sbadato, impazzito Tedescu zerstreut, verrückt.

gadhighinósu , agt: cadhighinosu Definitzione chi giughet cadhighinzu o badhine in conca, chi no est tanti giustu de conca, chi faet calecunu machiore Sinònimos e contràrios alivertu, badhighinosu, badhinosu, irdollocau, irvaliotzau, iscaltaredhadu, macocu, mériu, pertocadu, stolocau Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu loufoque, sot Ingresu crazy, stupid Ispagnolu chiflado Italianu pazzòide, scémo Tedescu verrückt.

ilvariàdu , pps, agt: irbariadu, irvaliatu, irvariadu, irvariatu, isvariadu, isvariatu Definitzione de irbariare; chi at pérdiu su tinu, chi no est giustu de conca, chi est macu deunudotu; conca maca, chi faet o est faendho cosas a machine; chi ndhe andhat macu po calecuna cosa Sinònimos e contràrios ammachiau, afoglietadu, desessidu, dischissiau, disvariadu, fariadu, ilgiradu, issentidu, macu | ctr. atinadu 2. irbariadu macu, a ue cheres andhare?! ◊ pariant fiotu de isvariados fuidos dae manicómiu ◊ cussos fiados sunt che irvariados rasighendhe sa terra a sa sicura! ◊ cudhos irvaliatos credent fintzas sas fàulas 3. est ilvariadu fatu pro sa bòcia ◊ s'imbreacu zuchet sas ancas a tratzu, sa tremuledha, sos chervedhos irvaliatos Terminologia iscientìfica ntl Tradutziones Frantzesu fou, passionné Ingresu gone mad, crazy, keen, out of one's mind Ispagnolu loco, alocado, apasionado Italianu impazzito, pazzo, fòlle, scalmanato, appassionato Tedescu verrückt, wahnsinnig, begeistert.

ischissiài, ischissiàre , vrb: schisciai 1 Definitzione fàere a ischíssiu, essire fora de sèi, pèrdere sa conca po calecuna cosa (dolore, amore, àteru), pràghere meda Sinònimos e contràrios abbaradhare, ammachiae, delliriare, dessessire, dischissiare*, fatzellare, irbariare, iscansae, issentire Frases si est ischissiendi a dolori de dentis ◊ s'immensu de su creadu t'ischíssiat s'ànimu ◊ no m'ischissis su sentidu! ◊ m'ischíssiu chi non ti biu! 2. gatu a pisci ingustada bandat ischissiada candu pigat su fragu!(S.Corona)◊ ballus, befas, cantus e sonus sunt divertimentus chi ischíssiant sa genti Tradutziones Frantzesu devenir fou Ingresu to go crazy Ispagnolu enloquecer Italianu impazzire Tedescu verrückt werden.

iscussentídu , agt Definitzione nau ccn., chi no cussentit, no tenet cunsideru, chi no at callau a ciorbedhu, chi no arrexonat nudha e faet sa cosa chentza pentzare a su càrrigu de cusciéntzia Sinònimos e contràrios disapiadu, iscabiladu, scuscentziau Frases seo istada própriu un’iscussentida, prima cun tegus e pois cun su pitzinnu chi ndhe apo pérdidu (M.Danese)◊ cussu fizu creschiat in bentre sua cun sa matessi fortza iscussentida chi aiat tentu amandhe su babbu ◊ ndh'est essida un'ala de zoventude iscussentida chi ischértiat in oros de ruina (P.G.Marras)◊ iscussentidos, samunades s'ala de fora ma intro sezis prenos de malesa! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu insensé, irresponsable Ingresu crazy, irresponsible Ispagnolu irresponsable, insensato Italianu insensato, irresponsàbile Tedescu unbesonnen, unverantwortlich.

màcu , agt, nm Definitzione chi o chie no est tanti giustu de conca, débbile de conca, chi tenet maneras de fàere unu pagu istrambas, pagu sàbias, faet machines: a bortas si narat a sa bona po su pagu imprastu o sa pagu abbistesa chi unu tenet / min. machedhu; genias de macu: m. alleporizadu, a ischíglia, codhacinu, fissadu; m. límpiu, aibbau = macu deretu, própiu chi no ndhe faghet una zusta, fintzas de manicómiu; m. durche = macu ma no de manicómiu, tontatzu, cun carchi pecu mannu a sa mente ma de naturale bonu; m. che cadhu = bambu che ludu, chentza imprastu perunu, chentza abbistesa nudha Sinònimos e contràrios abbatuabbatu, ilvariadu, locu, mancante, médiu 2, scimpri, tontu | ctr. abbistu, cabosu, sàbiu Maneras de nàrrere csn: m. che cadhu, che crabu, che una crócua, che una tolla = macu meda; machixedhu!… = machillotu meda, chi at fatu tontesa manna; betàresi a m. = fai finta de èssiri macu, fàghere su macu; parare m. = essire macu, irbariare; fait su m. po no pagai sa staria = si betat a macu, faghet fintas pro no fàghere su chi depet; èssere o andhare m. pro (o de) una cosa, po ccn. = disigiai una cosa o a ccn. a ammachiadura, meda, un'ira; abbaidare che m. = coment'e abbabbalucaus, coment'e incantaus; m. segadu ’e crèschere = chi no at callau a ciorbedhu, pagu sàbiu; macu macu, …= bell'e chi paret macu…, mancari macu siat…; fàghere che su m. a su túcaru = si bi lu ponent in dainanti no ndhe lassat Frases no fit macu che cabadhu, comente nabant! ◊ ih, machedha, goi ti at impressionadu su diauledhu? ◊ cussu, macu e no sàbiu, at fatu comente li ant nadu ◊ cudhu, ne macu e ne sàbiu, bi at crétidu ◊ zeo so restadu a buca abberta che macu ◊ annare cun macos est a zúchere diàulos a bènnere ◊ su macu est a ue l'afilat 2. tocat cussu macu de Efighedhu e si ponit a brullai cun santu Sidori ◊ su macu, aite mi faghes custas brullas?! ◊ candu sa meri est maca cumandat sa serbidora ◊ maca afrodhiera coment'e a tui no ndi apu biu mai! 3. mi annotat che macu, che chi mai si tatet de mi bíere ◊ su maridu si la pompiabat che macu ◊ ndhe andhat macu pro sos ballos ◊ si betat a macu po no pagai sa staria ◊ su bagadiu est macu po su ballu ◊ est macu e pérdiu po una fémina ◊ macu macu, at seberadu sa menzus chi bi fit! Sambenados e Provèrbios prb: scit prus unu macu in domu sua chi no unu sàbiu in domu allena ◊ a peràulas macas origras surdas! Ètimu ltn. maccus Tradutziones Frantzesu fou Ingresu crazy Ispagnolu loco Italianu matto, pazzo, fòlle Tedescu verrückt, Verrückte, Narr.

«« Torra a chircare