allabentàre , vrb rfl Definitzione
essire allabentaos
Sinònimos e contràrios
illabentare
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
devenir bête,
s'étourdir,
se distraire
Ingresu
to become careless,
fool,
reckless
Ispagnolu
volverse bobo,
atolondrado
Italianu
diventare sciòcco,
sventato,
sbadato
Tedescu
leichtsinnig,
zerstreut werden.
bacòco, bacòcu , agt, nm: bacucu Definitzione
bambu de conca, pagu sàbiu
Sinònimos e contràrios
isaliadu,
isàpidu,
macoco,
nuscentri
| ctr.
abbistu,
sàbiu
Sambenados e Provèrbios
smb:
Bacuccu
Ètimu
itl.
bacocco
Tradutziones
Frantzesu
bête,
sot,
fade
Ingresu
fool
Ispagnolu
soso
Italianu
scioccherèllo
Tedescu
Tölpel.
balòsso, balòssu , agt, nm Definitzione
chi o chie est pagu abbistu, bambiocu
Sinònimos e contràrios
babbalocu,
ballalloe,
biobba,
gingiorre,
scimpri,
sciolocau,
tolondro,
tontu
| ctr.
abbistu,
àbbile 1
Frases
de óminis nci nd'est tontus, intelligentis, furcas, balossus, bonus e malus ◊ no teniat gana de abarrai fadendi s'ampuecala in sa passillada coment'e una balossa in mesu de genti prus balossa puru
Terminologia iscientìfica
ntl
Tradutziones
Frantzesu
stupide,
bête,
idiot
Ingresu
stupid
Ispagnolu
estúpido,
necio,
cretino
Italianu
stùpido,
cretino
Tedescu
dumm,
Tölpel.
bambàrru , agt Sinònimos e contràrios
babbaocu,
baliodha,
bichimmeo,
bucalloto,
gingiorre,
isaliadu,
issemechiau,
làvinu,
nuscentri,
prantamone,
tolondro
Terminologia iscientìfica
ntl
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
bête,
sot,
stupide
Ingresu
fool
Ispagnolu
necio,
bobo
Italianu
sciòcco
Tedescu
dumm.
bambiòco, bambiócu, bambióncu , agt Definitzione
nau de unu, chi si cumportat cun pagu giudítziu
Sinònimos e contràrios
babbaocu,
bambu,
bijoncu,
braballu,
salàpiu,
tzinnai,
tzullu
| ctr.
abbistu,
cabosu
Frases
fit pisedha bella meda, ma bambioca
Terminologia iscientìfica
ntl
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
imbécile,
abruti,
nigaud,
bête,
sot
Ingresu
dull
Ispagnolu
bobalicón,
bobales
Italianu
scimunito,
melènso
Tedescu
dumm.
béstia , nf Definitzione
númene chi si giaet a css. animale mannu, ma chi si narat a gente mescamente po disprétziu; genia de giogu a cartas / b. de mola = àinu; cudha b., sa b. maledita = su grodhe
Sinònimos e contràrios
animabi,
fiadu,
pecus
| ctr.
criltianu
Frases
custa no est vida de cristianus, seus coment'e is béstias! ◊ babbu tú ndi torrat fadiau che una béstia, marrendi!◊ is serbiroras abarrànt a totu dí pulendi cristianus e béstias
2.
pòvera béstia!… in debbadas che ses in domo mia!
Ètimu
ltn.
bestia
Tradutziones
Frantzesu
bête
Ingresu
beast
Ispagnolu
bestia
Italianu
béstia
Tedescu
Tier,
Bestie.
brabàllu , agt, nm: brabballi,
brabballu Definitzione
nau de ccn., chi si lassat pigare in giru, cullonare, chi no est bonu a nudha
Sinònimos e contràrios
babbalocu,
bambioco,
bovo,
deleadu,
tzinnai
| ctr.
abbistu
Frases
brabballi tontu, a genti aici fait is arregalus!…
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
imbécile,
abrutinigaud,
balourd,
bête
Ingresu
foolish
Ispagnolu
necio,
bobo
Italianu
scimunito,
melènso
Tedescu
dumm,
Dummkopf.
bucallòto, bucallótu, bucalótu , agt, nm: bucarotu Definitzione
tontatzu, chi est pagu abbistu
Sinònimos e contràrios
babbalocu,
bibbillocu,
bucabbentu,
bucamindotu,
gingiorre,
tolondro
Frases
pro dare su votu a unu bucallotu de s'ischeda ndhe fato unu zirotu e poi bi l'ataco a su chervedhu! ◊ ancora esistit calchi bucalloto chi l'adorat che unu santu in bida
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
stupide,
bête,
idiot,
balourd,
nigaud
Ingresu
stupid,
dullard
Ispagnolu
estupido
Italianu
stùpido,
balórdo
Tedescu
dumm,
Tölpel.
errebíu , nm: arrabbiu*,
erribiu,
irribbiu Definitzione
dónnia genia de bobboi chi faet dannu; nau fintzes de piciochedhu maliocu
Sinònimos e contràrios
babbaúciu,
babboi,
cerpiu,
errebbígiu
Frases
cantant sas feras, apedhant sos canes, mummúchiat cada casta de errebios ◊ como tzàculo tra pischinas e ludraos in mesu de ischifosos erribios
Tradutziones
Frantzesu
bête monstrueuse,
insecte
Ingresu
insect,
monster
Ispagnolu
bicho dañoso
Italianu
béstia mostruósa,
insètto
Tedescu
Scheusal,
Insekt.
fiàdu , nm, nf Definitzione
css. animale mannu de petza (baca, brebè, cuadhu, e àteru); nau in cobertantza (fintzes fiadedhu), una calesiògiat persona, nau unu pagu a disprétziu, bolendho nàrrere chi no est tanti persona bona, e si narat fintzes de bobboi (unu pagu a brulla, po erríere)/ min. fiadutzu
Sinònimos e contràrios
animabi,
pecus
Maneras de nàrrere
csn:
malu fiatu = fiadu malu, cristianu pagu bonu; fiadu berbeghinu, béchinu, bulu, fiadu minudu (animali piticu); fiadu russu = animali mannu
Frases
ite bella fiadu, cussa baca! ◊ su pastore deviat dare contu a unu fiotedhu de fiados berveghinos ◊ li ant regaladu fiados minudos e fiados russos ◊ in su saltu paschiat paritzos fiadutzos ◊ fia teracu anzenu ma mi ndhe essei e mi ponei abbandha cun fiados mios
2.
arratza de fiadu chi at buscadu, a maridu, Fulana: mandrone de prima calidade!
Tradutziones
Frantzesu
bête,
pièce de bétail
Ingresu
beast,
head (of cattle)
Ispagnolu
cabeza de ganado,
res
Italianu
béstia,
capo di bestiame
Tedescu
Vieh,
Tier.
lócu , agt, nm: allocu 1,
Definitzione
chi o chie est pagu giustu de conca, prus che àteru chi est chentza cabu, chentza abbistesa / locu fracu = macu deretu
Sinònimos e contràrios
bambioco,
baosatzu,
baosone,
deleadu,
macu
| ctr.
achistiadu,
atinadu,
atoadu,
cabosu,
giudisciosu,
sàbiu
Frases
chini est cudha loca chi s'innamorit de mei?! ◊ fiat nàsciu locu e de lolloi abbentau iat bíviu
Ètimu
spn.
loco
Tradutziones
Frantzesu
sot,
stupide,
bête,
idiot
Ingresu
dumb
Ispagnolu
lelo,
bobo
Italianu
stòlido,
scémo
Tedescu
dumm.
mammalúcu , agt, nm Definitzione
chi o chie est pagu abbistu
Sinònimos e contràrios
babballucu,
ballullu,
bichillocu,
innóchidu,
lolle,
mamusocu
Frases
bellus mammalucus chi creint ancora a sa boxi ingannadora de is cucus! ◊ cussu est unu mammalucu, sentza perunu cumprendóniu ◊ cussu mammalucu de fillu miu a trint'annus est bagadiu ca timit a tocai fémina!
Ètimu
itl.
mammalucco
Tradutziones
Frantzesu
nigaud,
sot,
bête
Ingresu
booby
Ispagnolu
bobo,
tonto
Italianu
allòcco,
balórdo
Tedescu
dumm,
Tölpel.
minciàle, minciàli , nm Definitzione
unu chi si lassat cullonare, chi totus dhu cullonant
Sinònimos e contràrios
babbaocu,
baliodha,
bichimmeo,
bovo,
bucalloto,
gingiorre,
minchilloni,
minchione,
mindrónguru,
tolondro
Frases
nois semus sos sólitos minciales coglionados in modu diplomàticu ◊ mal'apat e mascu, sempri atumbendi: ma chi no t'iscorramu emu a èssi minciali!
Tradutziones
Frantzesu
bête,
sot
Ingresu
fool
Ispagnolu
bobo
Italianu
sciòcco
Tedescu
Dummkopf.
resarèdha , nf Definitzione
css. bobboitedhu, nau mescamente de su pipiu chentza batiare
Sinònimos e contràrios
cerpiu
/
moro
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
petite bête
Ingresu
little beast
Ispagnolu
bicho
Italianu
bestiolina
Tedescu
Würmchen.
tentógliu , nm: tentórgiu,
tentorju,
tentorzu (f.-a)
tintógliu Definitzione
prus che àteru, vitellu (ma fintzes àteru animale) de duos a tres annos, bonu de domare
Sinònimos e contràrios
nobedhu,
traiscone
/
anníciu,
pudhéricu
Frases
forte annijat adhae su tentorzu ◊ li aggradaiat a cúrrere a cadhu e pro custu cheriat domare su tentógliu ◊ regollet sa fraschera, sa bértula e si ndhe andhat a cadhu de sa tentorza
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
bouvillon,
taurillon,
bête de somme
Ingresu
steer,
young bull
Ispagnolu
ternero,
jumento
Italianu
giovènco,
torèllo,
giuménto
Tedescu
junges Rind,
Saumtier.
tontòne, tontòni , agt, nm Definitzione
nau de ccn., chi est de pagu cumprendhóniu, pagu abbistu, chi si lassat cullonare: si narat fintzes in cunfiantza a ccn. tanti po fàere pagu aprétziu de su chi narat o chi faet (ma nau fintzes po no giare tropu importu a cosas de pagu contu)
Sinònimos e contràrios
bambóchinu,
fabbiocu,
innóchidu,
listrone,
tontarrone
/
machisóngiu
| ctr.
abbistu,
intelizente
Frases
tontoni, chi no dh'íasta pigau su fítziu de fumai!…◊ tontoni, aici naraus a is piciochedhus po ndi dhus iscrei de bolli benni a Castedhu! ◊ tontonis, medas pillochedhus si faint aciapai in su lobu bichendu! ◊ si fist istadu sàbiu no l'aias tratadu de tontone!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
bête,
sot,
fade
Ingresu
dim,
dolt
Ispagnolu
tontón
Italianu
scioccherèllo
Tedescu
dümmlich.
tóntu , agt, nm Definitzione
chi o chie no tenet s'abbilesa, sa capacidade de cumprèndhere o chi cumprendhet tropu pagu
Sinònimos e contràrios
càdumu
| ctr.
abbistu,
inteligenti
Maneras de nàrrere
csn:
t. che napu, che s'orbada, che sa bia, che una sépia, che unu prupu, che sa perda, che orroda de carru = tontu meda; t. ispaciau de crèsciri = tontu de natura, abarrau tontu apustis chi est créscidu puru, tontu e mutu!; tontixedhu!… = tontu meda; betàresi a t. = fai su tontu, fai fintas de no cumprèndiri; tontu tontu, … = belle e chi est/paret tontu…, mancai tontu siat…
Frases
sos míseros de benes e de pannos, pro chi sient astutos, parent tontos (M.Murenu)◊ ita ti creis, chi a cussu, poita est tontu, dh'imbovas cumenti bolis?! ◊ dannu de medas consolu de tontos
2.
adiu, Nanne, tènedi contu: faghe su surdu, bètadi a tontu! ◊ tontu tontu, si che at leadu una rica a muzere, mih!
Terminologia iscientìfica
ntl
Ètimu
spn.
tonto
Tradutziones
Frantzesu
sot,
sotte,
bête
Ingresu
dense,
simpleton
Ispagnolu
tonto
Italianu
tónto
Tedescu
dumm.