ballallòe, ballallói, ballalói , agt, nm Definitzione
chi o chie est pagu abbistu: foedhu po unu bonu a nudha
Sinònimos e contràrios
babballucu,
ballullu,
bichillocu,
canivete,
innóchidu,
lolle,
mentzosu
Frases
unu pódhighe inditat sa luna: su ballalloi mirat su pódhighe ◊ cussa est una fémina ballalloa ◊ est restatu a buca abberta che ballalloi ◊ so de abberu unu criu de casu friscu e unu ballalloi! ◊ s'ómine chi no est istirau a minore torrat a risu de cada unu, resurtat unu ballaloi
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
crétin,
idiot,
imbécile
Ingresu
idiot
Ispagnolu
bobo,
tonto
Italianu
cretino,
fésso
Tedescu
dumm,
Tölpel.
bòvo , agt, nm: bovu Definitzione
nau de ccn., chi si lassat pigare in giru, si lassat cullonare / faisí su b. = fàghere finta de nudha, betàresi a tontu
Sinònimos e contràrios
billella,
bovatzu,
bovete,
brabballu,
bucamindotu,
gongoatzu,
lollòi,
matacaleo,
noscentone,
scimprotu,
tontassu
Frases
càgliadi, bovo, già ti do su médiu si no ischis su contu de leare! ◊ a chini fait su bovu dognunu dh'apetigat ◊ bova, bi devias pensare prima! ◊ curiosa dieta Semprónia gliusca, simplota e bova ◊ a sos bovos lis faghent crere una cosa pro un'àtera ◊ lassant is pipius a solus ananti de cussa incanta bovus de televisioni! (P.Pisu)
Terminologia iscientìfica
ntl
Ètimu
ctl., spn.
Tradutziones
Frantzesu
simplet,
nigaud,
gauche
Ingresu
clumsy,
sucker
Ispagnolu
bobo,
tonto
Italianu
sempliciòtto,
gòffo
Tedescu
Dumme,
plump.
gingiòrre, gingiòrro , nm Definitzione
unu tontatzu
Sinònimos e contràrios
babbalocu,
galabboi,
tolondro
Tradutziones
Frantzesu
balourd,
nigaud
Ingresu
stupid
Ispagnolu
tonto
Italianu
balórdo,
stùpido
Tedescu
Dummkopf.
isaliàdu , agt Definitzione
chi no portat salia, sale, o sustàntzia; chi faet is cosas cun pagu atentzione
Sinònimos e contràrios
babbaocu,
bacocu,
bambarru,
barbuliscu,
isàpidu,
issemechiau
| ctr.
abbistu,
acabadu,
atentzionadu,
cabosu
Frases
no cumprendho chi un'isaliadu e mesu matracheri, ridíndhesi de totu, mi domandhet su votu pro èssere deputadu o cussizeri! (M.Sanna)◊ ma ses macu isaliadu, mih!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
sot
Ingresu
fool
Ispagnolu
bobo,
tonto
Italianu
sciòcco
Tedescu
dumm,
fad.
isènte , agt, nm: isentu,
ixente Definitzione
chi o chie tenet de naschia pecu mannu a sa carena, o fintzes chi at tentu dannu mannu de dh'àere istrupiau; chi est chentza cabu in manera grave de no bàlere de conca
Sinònimos e contràrios
diculau,
imprestile,
irvàlitu,
iscalfante,
isentiau,
istropiadu,
lertone,
tzémiu,
tzómigu
/
iscabadu,
labadu
| ctr.
àbbile 1
Frases
fit unu chi teniat dolu de sa zente isenta ◊ cudhu isentu no si abbalet mancu a si bufare abba, a solu
2.
deghe piciocas ant leadu sas làmpanas e sunt andhadas a atopare su cojadu nou: chimbe fint isentas e no ant leadu s'ozu, chimbe fint sàbias e ant leadu s'ozu puru paris cun sas làmpanas
Tradutziones
Frantzesu
invalide,
inepte
Ingresu
disable (person),
stupid,
fool,
incompetent
Ispagnolu
minusválido,
estúpido,
tonto
Italianu
invàlido,
inètto,
stúpido
Tedescu
invalide,
untüchtig,
albern
mammalúcu , agt, nm Definitzione
chi o chie est pagu abbistu
Sinònimos e contràrios
babballucu,
ballullu,
bichillocu,
innóchidu,
lolle,
mamusocu
Frases
bellus mammalucus chi creint ancora a sa boxi ingannadora de is cucus! ◊ cussu est unu mammalucu, sentza perunu cumprendóniu ◊ cussu mammalucu de fillu miu a trint'annus est bagadiu ca timit a tocai fémina!
Ètimu
itl.
mammalucco
Tradutziones
Frantzesu
nigaud,
sot,
bête
Ingresu
booby
Ispagnolu
bobo,
tonto
Italianu
allòcco,
balórdo
Tedescu
dumm,
Tölpel.
scímpri , agt, nm: scimpru Definitzione
chi o chie dhi fartat meda s'inteligéntzia
Sinònimos e contràrios
bichillocu,
cadhuabba,
carusci,
innóchidu,
ispistulonadu,
listrone,
macu,
scioncu,
simple*,
tontarrone,
trasciadu
| ctr.
àbbili,
abbistu,
intelizente
Frases
ma it'est, scimpru o basucu tontu, ca no cumprendit nudha?! ◊ mi at pigau coment'e unu macu, coment'e unu pipiedhu scimpri!
Ètimu
ctl.
ximple
Tradutziones
Frantzesu
sot
Ingresu
dumb
Ispagnolu
tonto
Italianu
scémo
Tedescu
dumm.
tóntu , agt, nm Definitzione
chi o chie no tenet s'abbilesa, sa capacidade de cumprèndhere o chi cumprendhet tropu pagu
Sinònimos e contràrios
càdumu
| ctr.
abbistu,
inteligenti
Maneras de nàrrere
csn:
t. che napu, che s'orbada, che sa bia, che una sépia, che unu prupu, che sa perda, che orroda de carru = tontu meda; t. ispaciau de crèsciri = tontu de natura, abarrau tontu apustis chi est créscidu puru, tontu e mutu!; tontixedhu!… = tontu meda; betàresi a t. = fai su tontu, fai fintas de no cumprèndiri; tontu tontu, … = belle e chi est/paret tontu…, mancai tontu siat…
Frases
sos míseros de benes e de pannos, pro chi sient astutos, parent tontos (M.Murenu)◊ ita ti creis, chi a cussu, poita est tontu, dh'imbovas cumenti bolis?! ◊ dannu de medas consolu de tontos
2.
adiu, Nanne, tènedi contu: faghe su surdu, bètadi a tontu! ◊ tontu tontu, si che at leadu una rica a muzere, mih!
Terminologia iscientìfica
ntl
Ètimu
spn.
tonto
Tradutziones
Frantzesu
sot,
sotte,
bête
Ingresu
dense,
simpleton
Ispagnolu
tonto
Italianu
tónto
Tedescu
dumm.