ballallòe, ballallói, ballalói , agt, nm Definizione
chi o chie est pagu abbistu: foedhu po unu bonu a nudha
Sinonimi e contrari
babballucu,
ballullu,
bichillocu,
canivete,
innóchidu,
lolle,
mentzosu
Frasi
unu pódhighe inditat sa luna: su ballalloi mirat su pódhighe ◊ cussa est una fémina ballalloa ◊ est restatu a buca abberta che ballalloi ◊ so de abberu unu criu de casu friscu e unu ballalloi! ◊ s'ómine chi no est istirau a minore torrat a risu de cada unu, resurtat unu ballaloi
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
crétin,
idiot,
imbécile
Inglese
idiot
Spagnolo
bobo,
tonto
Italiano
cretino,
fésso
Tedesco
dumm,
Tölpel.
bòvo , agt, nm: bovu Definizione
nau de ccn., chi si lassat pigare in giru, si lassat cullonare / faisí su b. = fàghere finta de nudha, betàresi a tontu
Sinonimi e contrari
billella,
bovatzu,
bovete,
brabballu,
bucamindotu,
gongoatzu,
lollòi,
matacaleo,
noscentone,
scimprotu,
tontassu
Frasi
càgliadi, bovo, già ti do su médiu si no ischis su contu de leare! ◊ a chini fait su bovu dognunu dh'apetigat ◊ bova, bi devias pensare prima! ◊ curiosa dieta Semprónia gliusca, simplota e bova ◊ a sos bovos lis faghent crere una cosa pro un'àtera ◊ lassant is pipius a solus ananti de cussa incanta bovus de televisioni! (P.Pisu)
Terminologia scientifica
ntl
Etimo
ctl., spn.
Traduzioni
Francese
simplet,
nigaud,
gauche
Inglese
clumsy,
sucker
Spagnolo
bobo,
tonto
Italiano
sempliciòtto,
gòffo
Tedesco
Dumme,
plump.
gingiòrre, gingiòrro , nm Definizione
unu tontatzu
Sinonimi e contrari
babbalocu,
galabboi,
tolondro
Traduzioni
Francese
balourd,
nigaud
Inglese
stupid
Spagnolo
tonto
Italiano
balórdo,
stùpido
Tedesco
Dummkopf.
isaliàdu , agt Definizione
chi no portat salia, sale, o sustàntzia; chi faet is cosas cun pagu atentzione
Sinonimi e contrari
babbaocu,
bacocu,
bambarru,
barbuliscu,
isàpidu,
issemechiau
| ctr.
abbistu,
acabadu,
atentzionadu,
cabosu
Frasi
no cumprendho chi un'isaliadu e mesu matracheri, ridíndhesi de totu, mi domandhet su votu pro èssere deputadu o cussizeri! (M.Sanna)◊ ma ses macu isaliadu, mih!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
sot
Inglese
fool
Spagnolo
bobo,
tonto
Italiano
sciòcco
Tedesco
dumm,
fad.
isènte , agt, nm: isentu,
ixente Definizione
chi o chie tenet de naschia pecu mannu a sa carena, o fintzes chi at tentu dannu mannu de dh'àere istrupiau; chi est chentza cabu in manera grave de no bàlere de conca
Sinonimi e contrari
diculau,
imprestile,
irvàlitu,
iscalfante,
isentiau,
istropiadu,
lertone,
tzémiu,
tzómigu
/
iscabadu,
labadu
| ctr.
àbbile 1
Frasi
fit unu chi teniat dolu de sa zente isenta ◊ cudhu isentu no si abbalet mancu a si bufare abba, a solu
2.
deghe piciocas ant leadu sas làmpanas e sunt andhadas a atopare su cojadu nou: chimbe fint isentas e no ant leadu s'ozu, chimbe fint sàbias e ant leadu s'ozu puru paris cun sas làmpanas
Traduzioni
Francese
invalide,
inepte
Inglese
disable (person),
stupid,
fool,
incompetent
Spagnolo
minusválido,
estúpido,
tonto
Italiano
invàlido,
inètto,
stúpido
Tedesco
invalide,
untüchtig,
albern
mammalúcu , agt, nm Definizione
chi o chie est pagu abbistu
Sinonimi e contrari
babballucu,
ballullu,
bichillocu,
innóchidu,
lolle,
mamusocu
Frasi
bellus mammalucus chi creint ancora a sa boxi ingannadora de is cucus! ◊ cussu est unu mammalucu, sentza perunu cumprendóniu ◊ cussu mammalucu de fillu miu a trint'annus est bagadiu ca timit a tocai fémina!
Etimo
itl.
mammalucco
Traduzioni
Francese
nigaud,
sot,
bête
Inglese
booby
Spagnolo
bobo,
tonto
Italiano
allòcco,
balórdo
Tedesco
dumm,
Tölpel.
scímpri , agt, nm: scimpru Definizione
chi o chie dhi fartat meda s'inteligéntzia
Sinonimi e contrari
bichillocu,
cadhuabba,
carusci,
innóchidu,
ispistulonadu,
listrone,
macu,
scioncu,
simple*,
tontarrone,
trasciadu
| ctr.
àbbili,
abbistu,
intelizente
Frasi
ma it'est, scimpru o basucu tontu, ca no cumprendit nudha?! ◊ mi at pigau coment'e unu macu, coment'e unu pipiedhu scimpri!
Etimo
ctl.
ximple
Traduzioni
Francese
sot
Inglese
dumb
Spagnolo
tonto
Italiano
scémo
Tedesco
dumm.
tóntu , agt, nm Definizione
chi o chie no tenet s'abbilesa, sa capacidade de cumprèndhere o chi cumprendhet tropu pagu
Sinonimi e contrari
càdumu
| ctr.
abbistu,
inteligenti
Modi di dire
csn:
t. che napu, che s'orbada, che sa bia, che una sépia, che unu prupu, che sa perda, che orroda de carru = tontu meda; t. ispaciau de crèsciri = tontu de natura, abarrau tontu apustis chi est créscidu puru, tontu e mutu!; tontixedhu!… = tontu meda; betàresi a t. = fai su tontu, fai fintas de no cumprèndiri; tontu tontu, … = belle e chi est/paret tontu…, mancai tontu siat…
Frasi
sos míseros de benes e de pannos, pro chi sient astutos, parent tontos (M.Murenu)◊ ita ti creis, chi a cussu, poita est tontu, dh'imbovas cumenti bolis?! ◊ dannu de medas consolu de tontos
2.
adiu, Nanne, tènedi contu: faghe su surdu, bètadi a tontu! ◊ tontu tontu, si che at leadu una rica a muzere, mih!
Terminologia scientifica
ntl
Etimo
spn.
tonto
Traduzioni
Francese
sot,
sotte,
bête
Inglese
dense,
simpleton
Spagnolo
tonto
Italiano
tónto
Tedesco
dumm.