Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

arrevésciu , agt: arrevessu, arrovésciu, orrovésciu, rebessu* Definition chi est su contràriu de comente depet èssere, de comente depet andhare, fatu a s'imbesse; nau de gente, chi o chie portat arrevesciori, chi est revessu, chi abbétiat po su trotu, chi no adduit a s’arrexone Synonyms e antonyms contràriu, deghésciu / rebelde, testarrudu, traessu | ctr. giustu / achistiadu, arrejonadu, atinadu, giudisciosu Sentences ses arrevésciu e tostorrudu coment'e unu burricu! ◊ fait pràngius bonus chi faint ammodhiai marirus arrevèscius ◊ est prus arrevésciu de sa figu morisca Translations French à l'envers, revers, sot English upside down, foolish Spanish revés, necio Italian rovèscio, stólto German verkehrt, töricht.

balòsso, balòssu , agt, nm Definition chi o chie est pagu abbistu, bambiocu Synonyms e antonyms babbalocu, ballalloe, biobba, gingiorre, scimpri, sciolocau, tolondro, tontu | ctr. abbistu, àbbile 1 Sentences de óminis nci nd'est tontus, intelligentis, furcas, balossus, bonus e malus ◊ no teniat gana de abarrai fadendi s'ampuecala in sa passillada coment'e una balossa in mesu de genti prus balossa puru Scientific Terminology ntl Translations French stupide, bête, idiot English stupid Spanish estúpido, necio, cretino Italian stùpido, cretino German dumm, Tölpel.

bambàrru , agt Synonyms e antonyms babbaocu, baliodha, bichimmeo, bucalloto, gingiorre, isaliadu, issemechiau, làvinu, nuscentri, prantamone, tolondro Scientific Terminology ntl Etymon srd. Translations French bête, sot, stupide English fool Spanish necio, bobo Italian sciòcco German dumm.

baosàtzu , nm Definition unu chi istat cun s'abbau calandho che is criaduras, ca est che pipiu etotu mancari mannu Synonyms e antonyms bambioco, baosone, deleadu, locu, solocu Scientific Terminology ntl Etymon srd. Translations French sot, stupide English stupid Spanish bobo, necio Italian stòlido, stùpido German Tölpel.

bichimmèo , agt Synonyms e antonyms babbalocu, baliodha, bucalloto, gingiorre, prantamone, tolondro Translations French sot, stupide English obtuse Spanish necio, soso Italian babbàccio German dumm, einfältig.

bijóncu , nm Definition nau de unu, chi si cumportat cun pagu giudítziu Synonyms e antonyms bambioco, bambu, biondu, biorru, biscioncu, braballu, tontassu Sentences cun totu chi est bamba e bijonca, carchi cosa la faghet bene Scientific Terminology ntl Etymon srd. Translations French sot, stupide English obtuse Spanish necio, soso Italian babbàccio, stòlido German Tölpel.

brabàllu , agt, nm: brabballi, brabballu Definition nau de ccn., chi si lassat pigare in giru, cullonare, chi no est bonu a nudha Synonyms e antonyms babbalocu, bambioco, bovo, deleadu, tzinnai | ctr. abbistu Sentences brabballi tontu, a genti aici fait is arregalus!… Etymon srd. Translations French imbécile, abrutinigaud, balourd, bête English foolish Spanish necio, bobo Italian scimunito, melènso German dumm, Dummkopf.

dóltu , agt, nm: dortu, toltu* Definition chi no andhat a línia dereta, no tenet línia dereta; nau de gente, chi no ndhe faet una a deretu, bona, bene, o, nau de cosa o de chistione, chi no est su giustu, no est sa beridade, no est su chi andhat bene Synonyms e antonyms atrotoxau, bistónchinu, fàlchinu, fortzicau / cumbessu, istolatzadu, locu, rebessu, traessu | ctr. deretu, ténneru / arraxoni, giustu Idioms csn: d. che anca de cane = totu atrotiau, trotu meda; nae dorta (nau in cobertantza de ccn.)= trevessu, chi no ndi fait una giusta; andhare, segare, fàghere a d., a d. e a rugadis = a egas e a ogas, in manera contrària a su zustu; andhare in d. = in contràriu, comente neune si disiziat; pretare su d. = abbetiai pretendendi de tènniri arrexoni fintzas candu est craru ca no si ndi tenit Sentences s'ómine fit betzu, dortu e tzumbosu chi pariat una nae de chercu ◊ sa domita est ammuntada cun téulas dortas e male assentadas 2. in custu mundhu finas in su dortu at sempre resone su piús forte ◊ de cosas dortas subra de sa terra che ndh'at chena contu ◊ maridu e muzere s'istimaiant, ma cussideraiant iscàndhulu a pretare su dortu e no su èssere de idea diferente 3. su tempus mi est andhendhe sempre in dortu! (G.Ruju) Translations French de travers, idiot English crooked, foolish Spanish torcido, necio Italian stòrto, stólto German krumm, dumm.

traéssu , agt, nm: traversu, travessu, tressu, trevessu, truessu Definition chi est postu a istúturu, fintzes cosa chi si ponet inue si passat, a istrobbu; nau mescamente de unu po su fàere, sa manera de pentzare o àteru, chi o chie afilat a trotu, no iscurtat cossígiu perunu, no faet cunforma a s'arrexone, a su giustu, a comente andhat méngius Synonyms e antonyms arrevésciu, bizarrosu, rebelde, rebessu, solàsticu / doltu, tostorrudu, traessarzu | ctr. daretu / achistiadu, arrejonadu, giudisciosu Idioms csn: andai o èssiri a trevessu = andhare perilloi perillai, istare in ziru, tràstama tràstama; fai fillus a trevessu = cun s'una e cun s'àtera, cun àteras féminas (o cun àter’ómine); trebiri a pei trevessu = a pes fadhidos (betendhe sa trobea a unu pè de nanti e a unu de segus ma de s'ala contrària); fai camminu travessu = iscassiare e cambiare caminu; a truessu, de truessu, de traessinu = de rugadis; segai de tressu a unu = faedhare male, irbrunchiare a unu; a trotu e a traessu = a dortu e a rugadis, de donzi manera; a tressu = a un'imboe, a corru, andhendhe e miminendhe; trevessu che sa linna mala, che un'arroda = chi andhat a dortu meda, chi no afilat nudha; fai a su travessu de… = a su contràriu, a su revessu de…; pònnere una cosa a travessu = a s'imbesse; muru traessu = traessa Sentences at pigau una bia truessa 2. s'animale traessu no tzucat, abbarrat prantau arregoglindhe sos cropos ◊ nemos ti perdonat, de cantu ses travessa! ◊ s'ómini trevessu no dhu ponit in carrera ni Deus e ni santus ◊ est zente travessa at su coro duru ◊ sa dessisione furiosa naschet travessa ◊ cussos arregionant a traessu! 3. temporadas a trotu e a traessu fint gioghitos pro me ◊ sa tendina fut ghetara a longu e a tressu ◊ si dhi fut postu de truessu in su gúturu e no dh'iat ingurtiu ◊ prima de andai a un'abbogau fiat sempri a trevessu, timendi ◊ fusteti est fadendu a su travessu de su chi depit ◊ custu andhandho poniat a su cuadhu sa ferradura a travessu e faiat finta de èssere benindho Etymon ltn. tra(n)versus Translations French transversal, idiot English crosswise, fool (ish) Spanish transversal, necio Italian travèrso, stólto German querliegend, Quere, dumm.