arrevésciu , agt: arrevessu,
arrovésciu,
orrovésciu,
rebessu* Definizione
chi est su contràriu de comente depet èssere, de comente depet andhare, fatu a s'imbesse; nau de gente, chi o chie portat arrevesciori, chi est revessu, chi abbétiat po su trotu, chi no adduit a s’arrexone
Sinonimi e contrari
contràriu,
deghésciu
/
rebelde,
testarrudu,
traessu
| ctr.
giustu
/
achistiadu,
arrejonadu,
atinadu,
giudisciosu
Frasi
ses arrevésciu e tostorrudu coment'e unu burricu! ◊ fait pràngius bonus chi faint ammodhiai marirus arrevèscius ◊ est prus arrevésciu de sa figu morisca
Traduzioni
Francese
à l'envers,
revers,
sot
Inglese
upside down,
foolish
Spagnolo
revés,
necio
Italiano
rovèscio,
stólto
Tedesco
verkehrt,
töricht.
balòsso, balòssu , agt, nm Definizione
chi o chie est pagu abbistu, bambiocu
Sinonimi e contrari
babbalocu,
ballalloe,
biobba,
gingiorre,
scimpri,
sciolocau,
tolondro,
tontu
| ctr.
abbistu,
àbbile 1
Frasi
de óminis nci nd'est tontus, intelligentis, furcas, balossus, bonus e malus ◊ no teniat gana de abarrai fadendi s'ampuecala in sa passillada coment'e una balossa in mesu de genti prus balossa puru
Terminologia scientifica
ntl
Traduzioni
Francese
stupide,
bête,
idiot
Inglese
stupid
Spagnolo
estúpido,
necio,
cretino
Italiano
stùpido,
cretino
Tedesco
dumm,
Tölpel.
bambàrru , agt Sinonimi e contrari
babbaocu,
baliodha,
bichimmeo,
bucalloto,
gingiorre,
isaliadu,
issemechiau,
làvinu,
nuscentri,
prantamone,
tolondro
Terminologia scientifica
ntl
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
bête,
sot,
stupide
Inglese
fool
Spagnolo
necio,
bobo
Italiano
sciòcco
Tedesco
dumm.
baosàtzu , nm Definizione
unu chi istat cun s'abbau calandho che is criaduras, ca est che pipiu etotu mancari mannu
Sinonimi e contrari
bambioco,
baosone,
deleadu,
locu,
solocu
Terminologia scientifica
ntl
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
sot,
stupide
Inglese
stupid
Spagnolo
bobo,
necio
Italiano
stòlido,
stùpido
Tedesco
Tölpel.
bichimmèo , agt Sinonimi e contrari
babbalocu,
baliodha,
bucalloto,
gingiorre,
prantamone,
tolondro
Traduzioni
Francese
sot,
stupide
Inglese
obtuse
Spagnolo
necio,
soso
Italiano
babbàccio
Tedesco
dumm,
einfältig.
bijóncu , nm Definizione
nau de unu, chi si cumportat cun pagu giudítziu
Sinonimi e contrari
bambioco,
bambu,
biondu,
biorru,
biscioncu,
braballu,
tontassu
Frasi
cun totu chi est bamba e bijonca, carchi cosa la faghet bene
Terminologia scientifica
ntl
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
sot,
stupide
Inglese
obtuse
Spagnolo
necio,
soso
Italiano
babbàccio,
stòlido
Tedesco
Tölpel.
brabàllu , agt, nm: brabballi,
brabballu Definizione
nau de ccn., chi si lassat pigare in giru, cullonare, chi no est bonu a nudha
Sinonimi e contrari
babbalocu,
bambioco,
bovo,
deleadu,
tzinnai
| ctr.
abbistu
Frasi
brabballi tontu, a genti aici fait is arregalus!…
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
imbécile,
abrutinigaud,
balourd,
bête
Inglese
foolish
Spagnolo
necio,
bobo
Italiano
scimunito,
melènso
Tedesco
dumm,
Dummkopf.
dóltu , agt, nm: dortu,
toltu* Definizione
chi no andhat a línia dereta, no tenet línia dereta; nau de gente, chi no ndhe faet una a deretu, bona, bene, o, nau de cosa o de chistione, chi no est su giustu, no est sa beridade, no est su chi andhat bene
Sinonimi e contrari
atrotoxau,
bistónchinu,
fàlchinu,
fortzicau
/
cumbessu,
istolatzadu,
locu,
rebessu,
traessu
| ctr.
deretu,
ténneru
/
arraxoni,
giustu
Modi di dire
csn:
d. che anca de cane = totu atrotiau, trotu meda; nae dorta (nau in cobertantza de ccn.)= trevessu, chi no ndi fait una giusta; andhare, segare, fàghere a d., a d. e a rugadis = a egas e a ogas, in manera contrària a su zustu; andhare in d. = in contràriu, comente neune si disiziat; pretare su d. = abbetiai pretendendi de tènniri arrexoni fintzas candu est craru ca no si ndi tenit
Frasi
s'ómine fit betzu, dortu e tzumbosu chi pariat una nae de chercu ◊ sa domita est ammuntada cun téulas dortas e male assentadas
2.
in custu mundhu finas in su dortu at sempre resone su piús forte ◊ de cosas dortas subra de sa terra che ndh'at chena contu ◊ maridu e muzere s'istimaiant, ma cussideraiant iscàndhulu a pretare su dortu e no su èssere de idea diferente
3.
su tempus mi est andhendhe sempre in dortu! (G.Ruju)
Traduzioni
Francese
de travers,
idiot
Inglese
crooked,
foolish
Spagnolo
torcido,
necio
Italiano
stòrto,
stólto
Tedesco
krumm,
dumm.
traéssu , agt, nm: traversu,
travessu,
tressu,
trevessu,
truessu Definizione
chi est postu a istúturu, fintzes cosa chi si ponet inue si passat, a istrobbu; nau mescamente de unu po su fàere, sa manera de pentzare o àteru, chi o chie afilat a trotu, no iscurtat cossígiu perunu, no faet cunforma a s'arrexone, a su giustu, a comente andhat méngius
Sinonimi e contrari
arrevésciu,
bizarrosu,
rebelde,
rebessu,
solàsticu
/
doltu,
tostorrudu,
traessarzu
| ctr.
daretu
/
achistiadu,
arrejonadu,
giudisciosu
Modi di dire
csn:
andai o èssiri a trevessu = andhare perilloi perillai, istare in ziru, tràstama tràstama; fai fillus a trevessu = cun s'una e cun s'àtera, cun àteras féminas (o cun àter’ómine); trebiri a pei trevessu = a pes fadhidos (betendhe sa trobea a unu pè de nanti e a unu de segus ma de s'ala contrària); fai camminu travessu = iscassiare e cambiare caminu; a truessu, de truessu, de traessinu = de rugadis; segai de tressu a unu = faedhare male, irbrunchiare a unu; a trotu e a traessu = a dortu e a rugadis, de donzi manera; a tressu = a un'imboe, a corru, andhendhe e miminendhe; trevessu che sa linna mala, che un'arroda = chi andhat a dortu meda, chi no afilat nudha; fai a su travessu de… = a su contràriu, a su revessu de…; pònnere una cosa a travessu = a s'imbesse; muru traessu = traessa
Frasi
at pigau una bia truessa
2.
s'animale traessu no tzucat, abbarrat prantau arregoglindhe sos cropos ◊ nemos ti perdonat, de cantu ses travessa! ◊ s'ómini trevessu no dhu ponit in carrera ni Deus e ni santus ◊ est zente travessa at su coro duru ◊ sa dessisione furiosa naschet travessa ◊ cussos arregionant a traessu!
3.
temporadas a trotu e a traessu fint gioghitos pro me ◊ sa tendina fut ghetara a longu e a tressu ◊ si dhi fut postu de truessu in su gúturu e no dh'iat ingurtiu ◊ prima de andai a un'abbogau fiat sempri a trevessu, timendi ◊ fusteti est fadendu a su travessu de su chi depit ◊ custu andhandho poniat a su cuadhu sa ferradura a travessu e faiat finta de èssere benindho
Etimo
ltn.
tra(n)versus
Traduzioni
Francese
transversal,
idiot
Inglese
crosswise,
fool (ish)
Spagnolo
transversal,
necio
Italiano
travèrso,
stólto
Tedesco
querliegend,
Quere,
dumm.