Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

acocovedhàu , pps, agt: acogovedhau Definitzione de acocovedhai; chi est fatu a giúmburu, coment’e allorigau Sinònimos e contràrios corcobau, giumburudu, gobbosu, tzumbosu 2. est ingunis sétzia, acocovedhada, cun is manus in coa abetendi su trenu Tradutziones Frantzesu voûté, gibbeux Ingresu arched, gibbous Ispagnolu corcovado Italianu ricurvo, gibbóso Tedescu gekrümmt, bucklig.

bòbida , nf: bòveda, bòvera, bòveta, bòvida, bòvita Definitzione su chelu de un'aposentu fatu a travetos, a gétidu de cimentu o a pedra, a matone: si narat fintzes de unu ponte, in errios e in orrugas de una domo a s'àtera Sinònimos e contràrios chelurasu, soleta, supanda, susetotus Maneras de nàrrere csn: zenias de bòveda: a ispiga, a pabaglione, a carrada, a gruxeri, a travetos; bòvida a cadinus = fata de istojas de canna isperrada; betare b., fàghere sa b. Frases su palàtziu de su seminàriu fiat a bòvidas artas ◊ oe sos mastros sunt betendhe bòveda ◊ a intunigare sa bòveda est inzotosu ◊ funt aposentedhus a ladri cun sa bòvida a cannitzada Terminologia iscientìfica dmo Ètimu spn. Tradutziones Frantzesu plafond, voûte Ingresu ceiling Ispagnolu bóveda Italianu solàio, soffitto, vòlta Tedescu Decke, Gewölbe.

célu , nm: ceu, chelu Definitzione s'aera comente si podet bíere abbaidandho in artu (a fora de sa Terra): a dedie si biet s'ària, a denote is istedhos; logu (o pentzau coment'e logu) de gosu in s'àteru mundhu segundhu sa fide cristiana, ue si gosat sa vista de Deus Sinònimos e contràrios aera / paradisu Maneras de nàrrere csn: su chelu de sa buca = su tretu chi abbarrat subra de sa limba, in mesu de sa barra de subra; chelu de ranzolu, sos chelos = tallaranis; arcu de chelu = circhiolla, arcubaradu; colore de chelu = colore de aera, biaitu craru, asulu Frases si bient is astros de su chelu ◊ càstiu su celu: no si bit unu strallu de istellas ◊ su chelu in die crara paret biaitu ◊ su celu est cobertu de nuixedhas biancas ◊ ogus a ceu mi seu incarara 2. dona fortuna a nosu, regina de is celus! ◊ su chelu intreu tenzat in azudu! ◊ sa Chéjia los festégiat totu, sos chi sunt dignos de istare in chelu 3. chelos de ranzolu pendhent che randha dae sa cobertura Sambenados e Provèrbios smb: Chelos / prb: órrios de àinu no pigant a chelu ◊ chini ispudat a su celu ndi dhi torrat sa salia in faci Ètimu ltn. caelum Tradutziones Frantzesu ciel, voûte du ciel Ingresu sky Ispagnolu cielo Italianu cièlo, vòlta celèste Tedescu Himmel, Himmelsgewölbe.

corcobàu , pps, agt: corcovadu, corcovatu, corcovau, crocovau Definitzione de corcobare; chi est a gobba, aggobbedhau, incrubau, atrotigau Sinònimos e contràrios abbajonadu, aggobbedhau, bàdulu, còrcobe, garropu, giumburudu, gobbu, incorcovedhau, paligrobedhatzu, rumbosu, tzumbosu 2. recuit corcovadu e a sa lena irbautidu dae sa fadiga pro pasare sa pòvera carena! ◊ li ruet dae manos s'ispada, corcovada e priva de lampore Tradutziones Frantzesu voûté, courbé Ingresu bend Ispagnolu corcovado Italianu curvo, gòbbo Tedescu krumm, gebückt.

craincròa , nf Definitzione petzu de croi, in is arcos fatos a pedra o a matone, sa pedra o matone de mesu a bisura de cotza chi serrat s'arcu, in su tretu prus artu Sinònimos e contràrios serràglia Terminologia iscientìfica dmo Tradutziones Frantzesu clef de voûte Ingresu keystone Ispagnolu sagita, sillar de clave Italianu chiave di vòlta Tedescu Schlussstein.

fàlchinu , agt: fàrchinu, fràchinu, fràschinu Definitzione coment'e fatu a frache, atrotigau / a fàlchinu = a trotu Sinònimos e contràrios corcobau, doltu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu voûté, tordu Ingresu twisted, curved Ispagnolu curvo Italianu curvo, stòrto Tedescu gebogen, krumm.

inconcobàu , pps, agt Definitzione de inconcobare Sinònimos e contràrios acocovedhau, corcobau, giumburudu, gobbosu, inconchedhadu, tzumbosu 2. est andhandhe inconcobau, tristu e illumbau Tradutziones Frantzesu courbé, voûté Ingresu bowed Ispagnolu corcovado Italianu incurvato Tedescu gebeugt.

ingobbedhàdu , pps, agt Definitzione de ingobbedhare; chi est a gobba Sinònimos e contràrios aggobbedhau, alabatzau, inconchedhadu, incrubedhau, paligrobedhatzu, tónchinu 1 / cdh. inculcuvidhatu Tradutziones Frantzesu voûté Ingresu bent Ispagnolu corcovado Italianu ingobbito Tedescu buckelig.

tónchinu 1 , agt: tzónchinu 1 Definitzione chi no est deretu, chi est atrotiau, trotu, acancarronau, fintzes chi andat a trotu Sinònimos e contràrios doltu / ganciudu, ingobbedhadu, unchinadu Frases su maridu no l'aiat antziau mancu ocros e si fit sapia deretu chi giuchiat sa luna a tónchinu ◊ tónchinos de betzesa addajant s'andhera ◊ bonannu, sentza sos dispiagheres, pro lassare su tónchinu momentu! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu crochu, voûté Ingresu hooked, crooked Ispagnolu adunco, curvo Italianu adunco, ricurvo Tedescu krumm.

tzumburúdu, tzumburúru , agt: ciumburudu, giumburudu, tumburutu, tzumburutu Definitzione chi est totu a giúmburos, gobbosu Sinònimos e contràrios tzumbudu, tzumburau / gobbudu Frases su tzumbururu nachi portat fortuna!…◊ scerau, est tzopu, pòburu e tzumburudu puru! ◊ cumparit una fémina bècia, totu frungia, trota e tzumburuda ◊ est a mucadori a frontedha, sciancada, tzumburuda e bisoga ◊ est tzumburudu che a su melone Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu boussu, voûté Ingresu hunch-backed, bent Ispagnolu giboso, irregular Italianu gobbóso, ingobbito Tedescu buckelig.