afagotài , vrb: afangotai,
fangotai Etymon
itl.
affagottare
Translations
French
mettre en ballot
English
to bundle up
Spanish
enfardar
Italian
affardellare
German
zusammenpacken.
afasciài, afasciàre , vrb Definition
fàere o acapiare a fasches linna o sida; nau de is laores e de is erbas, crèschere bene meda, fàere a fundhu bellu cun cambos medas, agiummai coment’e a fasche
Synonyms e antonyms
afascare
/
abbudare,
acambare,
aforrotulare,
afundhare 1,
afundharzare
Sentences
tziu Pepi trotoxat is duus matzixedhus e afàsciat una maighedha de trigu ◊ fut afascendisí su fascixedhu de sa linna
3.
si iat istudiau unu podhixedhu, cussu, nd'iat a afasciai de dotoris!…(R.Fresia)
Etymon
srd.
Translations
French
fagoter
English
to bundle up
Spanish
hacinar,
crecer lojano
Italian
affastellare,
cestire
German
bündeln,
buschig wachsen.
afrascillonài , vrb: afriscillonai Definition
fàere totu a frascillonis, a tzirbisas de dónnia betu, nau de orrobba posta male, ammurigonada e fintzes de cosa chi est coment'e sicandhosi)
Synonyms e antonyms
acarrongiai,
afrangillonai,
afrascionae,
aggruncipire,
aggruncire,
ammaugionai,
apigiare,
arruntzai,
atavellai,
atripodhare,
frongire,
iscrafangiai,
sirmigai
| ctr.
istirai,
prenciai
Sentences
si afriscillonat s'arrobba sciacuada ◊ sa camisa est afriscillonada o prenciada a imbidoni?
2.
no bollu tenni sa menti afriscillonada de ideas noas e malas
3.
nci bolit pagu a s'afriscillonai cussu portafógliu prenu chi portas! (Lai)
Etymon
srd.
Translations
French
froisser,
entasser
English
to wrinkle,
to bundle up
Spanish
arrugar,
hacinar
Italian
sgualcire,
affastellare
German
runzeln,
zerknittern,
bündeln.
bartzàda , nf: abbratzada*,
brantzata,
bratzada Definition
su tanti de cosa a fasche chi si podet pigare cun is bratzos, fintzes cun d-unu solu
Synonyms e antonyms
aratzada,
arratada,
fratada
/
faschizola,
imbrassada
Sentences
at pinnicau una bratzada de linna ◊ essit a s'ortu e ndi torrat cun d-una bratzadedha de murdegu ◊ apo tiradu una bratzada de fae ◊ sa fae l'amus tirada e posta a bratzadas ◊ est arrimandhe una brantzata de linna
Translations
French
brassée,
faisceau
English
armful,
bundle
Spanish
brazada
Italian
bracciata,
fàscio
German
Armvoll,
Bündel.
fàsce , nf, nm: fasche,
faschi,
fàschia,
fasci,
fàscia,
fasse Definition
bartzada manna de linna o de àteras cosas acapiadas impare / min. faschita
Idioms
csn:
rúere totu a una fasche = ammaladiaisí in medas totus a una borta; fàghere fasche o fàscia in carchi cosa o cun ccn. = fàghere frasca, arrennèsciri, bínciri; fascitu de lori = tres manadas de laore messadu presas paris
Sentences
candho ghiraiat isse, una fasche de linna a codhu no li mancaiat ◊ pro si campare bendhiat fasches de linna ◊ sos pisedhos ant carradu su sarmentu a fàscias mannas ◊ si fait su fàsciu totu a cambu a cambu ◊ at fatu duas fàschia de sida pro alabinna ◊ andastis cun babbu a portai fascis mannus de linna ◊ bae e acioca una fascixedhe de linna!
2.
portat unu fasci de crais
3.
sunt totugantos malàidos a una fasche ◊ no est chi su perígulu de morri totus a fascis siat passau!
4.
cun isse no bi faghet fasche neune ◊ so andhadu a sa posta a pagare s'arga ma no bi apo fatu fasche de sa zente chi bi fit ◊ candho no bi ant pótidu fàghere fàscia, torrant a bolare
Etymon
ltn.
fasce(m)
Translations
French
faisceau
English
bundle
Spanish
haz
Italian
fàscio
German
Bündel.
imbodhícu , nm: imbodhiu,
imbólicu,
imbóligu,
immódhigu Definition
cosa (es. paperi, orrobba) po imbodhigare àtera cosa; sa cosa imbodhigada, fata coment’e a pacu; manígiu po ingannare s'àteru / min. imbolichitu; pònnere, míntere a imbólicu = a imboligadura, a imboligare
Synonyms e antonyms
imbodhiàmini,
imbódhiu
/
ttrs. imbórigu,
cdh. imbúlicu
/
imboligada
/
abberintu,
afrascu,
cumpoltura,
estremagiogu,
imbovu,
ingànniu,
màngana,
tarasca,
tramòglia,
trampa,
trobinzu,
troga
Sentences
mi azis lassadu s'imbóligu: su chi bi fit intro boche l'azis manigadu bois! ◊ apo comporadu custu pabilu pro imbóligu
2.
giúgheche s'imbóligu de su pane a babbu tou! ◊ candho morint su porcu, a sos bichinos lis fachent s'imbólicu ◊ custos imbóligos sunt de dare a sos invitados
3.
su tziu fait s'imbodhicu e su piciocu partit sordau! ◊ imbóligos e trampas sunt in prua como piús de tandho ◊ s'infadeit de sos imbóligos de sos avocados ◊ arratza de immódhigu chi ant fatu!…
Surnames and Proverbs
prb:
s'imbóligu a s'imboligosu torrat
Etymon
srd.
Translations
French
paquet,
intrigue
English
bundle,
plot
Spanish
paquete,
intriga
Italian
invòlto,
fagòtto,
intrigo
German
Bündel,
Ränke.
sòma , nf: suma 1,
summa Definition
misura de 176 litros, cantidade de 150 chilos; fintzes cosa grae meda, chi pigat logu meda, chi faet unu tanti mannu, fintzes tanti mannu de dinare / sa suma de… = bona parte de…
Synonyms e antonyms
raseri
/
subbrossa
Sentences
no as a zúghere una soma de sale, no! ◊ su maridu est andhadu a bèndhere tantas somas de laore ◊ duos si che mànigant paris una soma de sale e chentza si connòschere bene cun bene!
2.
su pagu puru in mesu a tantu tempus faghet suma ◊ su chi no tenit summas de riserva in logu miu fait pagus afàrius
3.
sa suma de is terras innòi funt manixadas (G.Mura)◊ sa suma de sa genti po pràndiri torrat a domu
Surnames and Proverbs
smb:
Soma, Suma, Sumas
Scientific Terminology
mds
Etymon
itl.
Translations
French
fardeau,
somme
English
burden,
bundle
Spanish
carga,
lío
Italian
fagòtto,
sòma
German
Bündel,
Last,
altes Hohlmaß.