Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

acolichiài , vrb rfl Definition su si pònnere impare, cuncordare po calecuna faina pagu límpia Synonyms e antonyms tramassai Sentences tres óminis de malu sentidu si fiant acolichiaus apari po ndi furai unu tziu chi teniat s'òru a cuarras (E.Sanna/M.B.Lai) 2. custu iat allupau s'arrexoni in su binu e biviat acolichiau a sa tassa Translations French comploter English to plot Spanish conspirar Italian complottare German komplottieren.

concevàre , vrb: concivare Definition cuncordare filedhos, filare trobedhas po ingannare a unu Synonyms e antonyms contzebire Translations French dresser une embûche, tendre un piège English to plot Spanish hacer trampas Italian ordire insìdie German Ränke schmieden.

cumbínu , nm Definition cumbinada, ocasione chi acontesset; cosa cumbinada apostadamente a dannu de ccn. / fàghere c. = ordiminzare pro… (assachiare, furare o àteru) Synonyms e antonyms cumbinada, cumbinascione Sentences est capitau su cumbinu e andhaos sunt ◊ si benit su cumbinu zai mi dhu còmporo! Translations French complot English plot Spanish complot Italian complòtto German Verschwörung.

imbodhícu , nm: imbodhiu, imbólicu, imbóligu, immódhigu Definition cosa (es. paperi, orrobba) po imbodhigare àtera cosa; sa cosa imbodhigada, fata coment’e a pacu; manígiu po ingannare s'àteru / min. imbolichitu; pònnere, míntere a imbólicu = a imboligadura, a imboligare Synonyms e antonyms imbodhiàmini, imbódhiu / ttrs. imbórigu, cdh. imbúlicu / imboligada / abberintu, afrascu, cumpoltura, estremagiogu, imbovu, ingànniu, màngana, tarasca, tramòglia, trampa, trobinzu, troga Sentences mi azis lassadu s'imbóligu: su chi bi fit intro boche l'azis manigadu bois! ◊ apo comporadu custu pabilu pro imbóligu 2. giúgheche s'imbóligu de su pane a babbu tou! ◊ candho morint su porcu, a sos bichinos lis fachent s'imbólicu ◊ custos imbóligos sunt de dare a sos invitados 3. su tziu fait s'imbodhicu e su piciocu partit sordau! ◊ imbóligos e trampas sunt in prua como piús de tandho ◊ s'infadeit de sos imbóligos de sos avocados ◊ arratza de immódhigu chi ant fatu!… Surnames and Proverbs prb: s'imbóligu a s'imboligosu torrat Etymon srd. Translations French paquet, intrigue English bundle, plot Spanish paquete, intriga Italian invòlto, fagòtto, intrigo German Bündel, Ränke.

inrédu , nm Definition totu su chi si cuncordat po ingannare s'àteru Synonyms e antonyms abberintu, afrascu, cumpoltura, estremagiogu, imbelecu, imbovu, intrània, mangalofu, maragna, tarasca, tràglia, tramòglia, trampa, trapassa, trebedhu, troga Sentences sos inredos los faghet su dimóniu Etymon spn. Translations French machination, embûche English plot Spanish enredo, lío Italian insìdia, macchinazióne German Hinterlist, Intrige.

inzàmu , nm: inzomu Definition su inzomare; cosa chi si cuncordat po pigare o bínchere a ingannu a ccn. Synonyms e antonyms abberintu, afrascu, cadràbula, cumpoltura, imbovu, ingànniu, intrània, tramòglia, trampa, trapassa, transa, trebedhu, troga / cdh. ignomu Sentences sos inzomos sunt in bois filados chentza fusu ◊ za ndhe zughes de inzomos, bellu meu! ◊ inoghe sos astraos de s'ijerru pro zente furistera sunt acamu, e in s'istiu rajos a inzamu li ordint sos lentolos de s'interru (A.Dettori) Etymon srd. Translations French complot, manigance English plot, cheat Spanish trama, embrollo Italian trama, raggiro German Intrige, Betrug.

ordimignàre , vrb: ordiminzare, ortomingiai Definition fai e fateriai, aprontare calecuna cosa ma chentza nudha de precisu; cricare de cuncordare trassa o ingannu a ccn. Synonyms e antonyms altimizare, archimingiai, arminzare, atrapaciare, conziminare, imminzare, intelare 1, oldinzare, ordivinzare, ordoliare, organare Sentences ite as ordiminzadu a chenare? ◊ ite ses ordiminzendhe totu su manzanu a martedhu e serracu? ◊ custa faina dh'apo ordimignada in tres tentighedhas ◊ fuat ferenau po s'ingannu chi dh'iat ortomingiau su fradi! 2. no bi at ànima in ziru: colat petzi una bardana ordiminzandhe disacatos ◊ cussos sunt ingannos bene ordiminzados Etymon ltn. *ordiniare (+arminzare) Translations French concevoir, ourdir English to plot, to prepare Spanish proyectar, urdir Italian architettare, ordire, preparare German ausdenken, schmieden, anzetteln.

pedàssu, pedàtzu , nm Definition orrugu de terrenu, de calecun'àtera cosa; fintzes orrughedhu de cosa chi si ponet asuta de calecunu trastu o àteru po acotzu, po cicire méngius, a bisura de pei (e deosi est fintzes su truncu o cambu ue si ponet s'istica, si faet s'iferta, e fintzes traessile de un'iscala) Synonyms e antonyms acantu 1, arrogu, bículu Sentences si ndhe podiant fintzas brigonzare a murruzare a nois unu pedassedhu de terra pro narbone! ◊ pedassos de peta 2. a donzi puntedhu li cheret su pedatzu suo Etymon spn. pedazo Translations French pièce de terre English plot of land Spanish parcela Italian appezzaménto German Grundstück.

transàre , vrb: trassai, trassare, tressai 2 Definition odrire o cuncordare trassas, ingannos, males, o fintzes calecuna cosa chi no si depet cumprèndhere bene o no si depet giare a bíere po no s'iscoviare Synonyms e antonyms abbovai, arrebbusai, colovrinare, imbusterai, imbuvonare, ingannai, mariolare, scafai, trampai / cuncodrai Sentences comente mi as trassau custa mi podias trassare sa morte ◊ funt tressendi de ndi portai sa rivolutzioni ◊ arrennegaus, funt tressendi su de fai po dhu bociri ◊ is aremigus funt sempri prontus a tressai ◊ cussus sunt trassendi isciacus e furas 2. cussa fiat sa primu coja chi no iat pótziu tressai, cosa chi no dhi fiat acuntéssia mai ◊ no podiat abbaliai de ai pérdiu sa fémina ch'istimàt e si ponit a tressai fainas lègias Etymon ctl., spn. trassar, trazar Translations French tromper, intriguer, machiner English to deceive, to plot Spanish engañar, intrigar, maquinar Italian ingannare, intrigare, macchinare German betrügen, anstiften.