àbra , nf: ara,
arba 1,
arva 1,
avra Definition
bentighedhu fridu meda, dannosu pruschetotu a su frutuàriu / min. abredha
Synonyms e antonyms
abrina,
araghe,
atza 1,
frina,
livrina,
saniete
/
cdh. spunzina
Idioms
csn:
pònnere a unu in s'ara = genia de frastimu; famiu che avra = famidu che ruga, meda (su bentu fridu abbruxat s'erba)
Sentences
sos duos zòvanos si secabant de linna bona e no fit una note de abra chi lis poniat pagura ◊ in tempos malos camminei che a s'avra mala ◊ un'avra punghinosa de bidhighia demozat custa terra catigada ◊ s'avra mi che at sicau s'ortu
Scientific Terminology
tpm
Etymon
ltn.
aura
Translations
French
bise
English
very cold,
wind (air)
Spanish
gris
Italian
sizza,
vènto gèlido
German
eisiger Wind.
abrína , nf: alvina,
avrina Definition
bentu fridu cun népide; fintzes una genia de ànima mala
Synonyms e antonyms
abra,
araghe,
atza 1,
disàura,
frina,
fruxone
Sentences
apo bidu sas avrinas de sas dies e sas rochellas
Scientific Terminology
tpm
Etymon
srd.
Translations
French
bise
English
very cold air
Spanish
viento frío
Italian
sizza
German
eisiger Wind.
abriòre , nm: abrore,
avriore,
avrore Definition
fritu forte; su èssere abru, areste, arestadu, nau de cosas, de gente, de logu / s'avrore de sa morte mala = dolore, dispiaghere mannu
Synonyms e antonyms
abrura,
frigidúmene,
frigilidade,
fritore,
frizidore
| ctr.
basca,
caentu,
calura
Sentences
su focu in su cuzone cajentavat sa carena isfritia dae s'avrore ◊ pro te bi sunt sos abrores chi àlidant in sos buscos (F.Pitzolu)◊ s'abriore de zannarju mi móssiat sas carres ◊ sa note fit comintzandhe a dare borta e s'abriore si fachiat intèndhere piticandhe sas carres
Scientific Terminology
tpm
Etymon
srd.
Translations
French
froid vif,
sauvagerie
English
very cold,
wildness
Spanish
frío cortante,
selvatiquez
Italian
fréddo pungènte,
selvatichézza
German
beißende Kälte,
Wildheit.
abrósu , agt: avrosu Definition
chi est fridu meda, chi portat abrore, abra
Synonyms e antonyms
fridu,
ispunzinosu
Sentences
mi est iscorandhe custu bentu abrosu ◊ est unu manzanu avrosu ◊ candho benit isprazas avrosas si apozat in palas de unu crastu
Scientific Terminology
tpm
Etymon
srd.
Translations
French
froid
English
cold
Spanish
frío,
helado
Italian
fréddo
German
kalt.
acatarràdu , pps, agt: acatarrau,
aggatarrau Definition
de acatarrare; chi at ingortu arremadiu
Synonyms e antonyms
arrasfriau,
arremadiau,
arrumatu,
remadu
/
sarragau,
scanniu
Sentences
seo acatarradu de mala zenia
2.
tue no ses sugeta a maladia, ma pares che a mie acatarrada (B.Mureddu)
3.
portat una boxi de tromboni acatarrau
Translations
French
enrhumé
English
to have a cold
Spanish
constipado,
resfriado
Italian
raffreddato
German
erkältet.
acatarrài, acatarràre , vrb: catarrare Definition
pigare o aciapare arremadiu
Synonyms e antonyms
arrasfriai,
arremadiai,
arremare,
arrumai,
incatarrai
Scientific Terminology
mld
Etymon
srd.
Translations
French
s'enrhumer
English
to get cold
Spanish
resfriarse
Italian
infreddarsi
German
Katarrh bekommen.
afritorídu, afritoríu , agt: afritulidu,
afrituridu,
fritoridu Definition
chi tenet fritu meda, chi est tremendhosi de su fritu, fintzes chi sufrit su fritu, chi dhu aguantat pagu
Synonyms e antonyms
afrituladu,
allintugliadu,
ifritoridu
/
friarosu
| ctr.
afoghigiau,
caente
Sentences
làssami caentare: no lu bides chi so totu afritoridu?! ◊ dae su giogu, istracu de currizare, recuit Nanni mesu afritoridu ◊ unu petiruju afritoridu si ndhe cheret intrare a sa pinneta
2.
de su sole sos rajos no mi dant calura, so fatendhe afritulidu s'última pitzulada a mala gana (P.Muresu)
Etymon
srd.
Translations
French
transi de froid
English
cold
Spanish
muerto de frío
Italian
infreddolito
German
fröstelnd.
afrituríre , vrb Definition
ifridare, pigare fritu meda
Synonyms e antonyms
impistulai
Etymon
srd.
Translations
French
attraper froid
English
to feel cold
Spanish
enfriarse
Italian
infreddolire
German
frösteln.
aggangrenadúra , nf Definition
su cangrenare, su mòrrere de sa carre pudrigandho, faendho in matéria; su inteterare chi si faet po su fritu
Synonyms e antonyms
cangrena
/
cancaramentu
Scientific Terminology
mld
Etymon
srd.
Translations
French
gangrène,
rigidité
English
gangrene,
stiffness deriving from an excess of cold
Spanish
gangrena,
entumecimiento
Italian
cancrèna,
rigidità articolare da fréddo
German
Brand,
vor Kälte gestarrte Gelenke.
aràghe, aràgi, aràgia , nf, nm: araxi,
oragi Definition
bentighedhu fritu / araxi de fogu = su caentedhu de su fogu, coment'e bentighedhu chi benit de su fogu
Synonyms e antonyms
abra,
abrina,
arvile,
atza 1,
frina,
saniete
Sentences
fait araxi frida ◊ cant'e una pampixedha móvia de un'araxi ligeru circu de mi allonghiai po ti biri (S.Medved)◊ cust'araxi dhis fait dannu a is birduras!
2.
femu abarrau fúrria fúrria coment'e una tratalia posta araxi a fogu ◊ si aparant a s'araxi de su fogu po si callentai
Etymon
srd.
Translations
French
brise froide
English
cold breeze
Spanish
brisa fría
Italian
brézza frédda
German
kühle Brise.
arragòre , nm: arregore,
regore Definition
fritu forte chi astrat totu
Synonyms e antonyms
astra,
astragore,
àstragu,
astraura,
bedhia,
belu,
celexia,
ghiàciu,
marcóriu
Sentences
cussos tudhos d'erva los at brusiados s'arragore ◊ fit totu ateterau dae s'arregore, apedicandhe nive
Scientific Terminology
tpm
Etymon
ltn.
rigore
Translations
French
gel
English
intense cold
Spanish
hielo
Italian
gèlo
German
Frost.
arremadiài , vrb: arremmadiare,
arromadiai,
arromadiare Definition
pigare o ingòllere rema, arremadiu
Synonyms e antonyms
acatarrare,
arrasfriai,
arremare,
arrumai
Etymon
srd.
Translations
French
s'enrhumer
English
to get cold
Spanish
resfriarse,
constiparse
Italian
infreddarsi
German
sich erkälten.
arremadiàu , pps, agt: arromadiau,
arromariau Definition
de arremadiai; chi at ingortu arremadiu
Synonyms e antonyms
acatarradu,
annastuladu,
arramadiedhau,
arrasfriau,
arrumatu,
remadu
Sentences
pariat sa boghe de un'orcu arromadiadu
Translations
French
enrhumé
English
cooled,
cold
Spanish
constipado
Italian
raffreddato
German
erkältet.
arresfriòri , nm Definition
genia de maladia, ifadosa ma no mala, chi faet mescamente a innisire, leat a nares, a su gúturu, e benit po àere ingortu fritu meda (o fintzes po allergia)
Synonyms e antonyms
arramatia,
arrefreu,
arrema,
refreadura
Sentences
fémina sana, cussa: in corant'annus no at tentu mai un'arresfriori
Scientific Terminology
mld
Etymon
srd.
Translations
French
rhume
English
cold
Spanish
resfriado
Italian
raffreddóre
German
Erkältung.
arrumàtu, arrumàu , agt, pps Definition
de arrumai; chi at ingortu arremadiu
Synonyms e antonyms
acatarradu,
annastuladu,
arrasfriau,
arremadiau,
remadu
Translations
French
enrhumé
English
been cold
Spanish
constipado
Italian
raffreddato
German
erkältet.
arvíle , nm Definition
ariedha, bentighedhu fridu meda
Synonyms e antonyms
abra,
abrina,
araghe,
atza 1,
saniete
Etymon
srd.
Translations
French
brise froide
English
cold breeze
Spanish
brisa fría
Italian
brézza frédda
German
kühle Brise.
astragòre , nm: astraore Definition
fritu forte meda, fintzes s’abba cagiada de su fritu / candhelobbru de astraore = candheloto, astrau
Synonyms e antonyms
arragore,
astraghera,
àstragu,
astraura,
astrore,
belu
/
cdh. strimentu
Sentences
est falendhe s'astraore, custas notes ◊ zuchet sos pilos tèteros che brocu dae s'astragore ◊ cun s'astrore bi at perígulu de illiscigare ◊ su picapedreri in s'ierru fit sempre fresadu de s'astraore
Surnames and Proverbs
prb:
astrores e traschias, annúntziu de maladias
Scientific Terminology
tpm
Etymon
srd.
Translations
French
gel persistant
English
persistent cold
Spanish
frío intenso
Italian
gèlo insistènte
German
Frost.
àstragu , nm: astrau,
àstrau Definition
àcua cagiada de su fritu forte
Synonyms e antonyms
arragore,
astra,
astragore,
astraura,
bedhia,
belu,
bistradu,
celexia,
marcóriu,
scitore
Sentences
a bandha de foras bi aiat carchi tupichedha de frores brusiada de s'àstragu ◊ titia, caèntadi chi pares unu cantu de astrau!
Etymon
ltn.
astratum
Translations
French
glace,
gel
English
ice,
cold
Spanish
hielo
Italian
ghiàccio,
gèlo
German
Eis,
Frost.
astraúra , nf Definition
fritu a meda e a tempus longu
Synonyms e antonyms
arragore,
astra,
astragore,
bedhia,
celexia
| ctr.
caentu
Etymon
srd.
Translations
French
gel persistant
English
persistent cold
Spanish
frío intenso y durable
Italian
gèlo insistènte
German
Frost.
ateteràda , nf Definition
su ateterare
Synonyms e antonyms
ateteramentu,
cancaratzone,
incirdinadura
Etymon
srd.
Translations
French
raidissement,
engourdissement
English
turning cold
Spanish
entumecimiento
Italian
irrigidiménto
German
Versteifung.