acarragiài, acarralzàre , vrb: acarrarjare, acarraxai, acarrexai, acarrazare Definition ammontare cun calecuna cosa (trastu, terra, àteru) siat po su fritu, o po cuare, difèndhere, po tudare o àteru, fintzes a unu mortu: acarrazare a logos fintzes po ammuntonare cosa a brétiu tanti po dha tènnere Synonyms e antonyms acuguzare, ammantai, assacarrare, carragiare, cratzai, imbusciae, incarralzare | ctr. iscarragliare, iscucuzare Sentences poita no ti acarràgias asuta de terra, ègua de is seti pratzas?! 2. ancu ti acarrarjent! 3. ómine asuriu e cagasutzu, est totu sa vida acarrazandhe dinare! Etymon srd. Translations French couvrir English to cover Spanish cubrir, tapar Italian coprire German bedecken.

ammantài, ammantàre , vrb Definition ammontare cun manta (nau de letu), cun bestimentu, cun àteru (nau de sa persona); si narat fintzes de s'aera chi si carràgiat de nues e de su nie candho est niandho e ponendho pígiu / a. unu mutu = fàere is versos de coberimentu Synonyms e antonyms acaparronare, acapotare, acarragiai, acugudhare, acuguzare, cumpannare, imburrussai, imbusciae, incapotai / ammantedhai | ctr. iscucuzare / isclarire, ispalaciae Sentences pro dh'ammantare no portant pannos ◊ si at ammantau is genugus cun sa camisa ◊ is feminedhas tocat a dhas avesai de piticas a si ammantai ◊ pro si ammantare cheret unu pizu de fressada ◊ custa petza coenno si ammantat cun agedu o cun binu 2. is nuis ammantant su celu ◊ su coru est comenti a sa dí: iscurigau e tristu candu si ammantat su soli! ◊ sa pira fit ammantada de frutu ◊ fit frochendhe meda e in pagos minutos at ammantadu su logu ◊ de cantu at própiu meda at ammantau s'istrada de àcua ◊ ammanta su focu! 3. chena conca non faet a cantare mancu unu mutu, ma chena pes non si podet ammantare su mutu etotu!(P.La Croce) Etymon srd. Translations French couvrir, s'envelopper English to cover, to wrap oneself Spanish cubrir, cubrirse Italian coprire, coprirsi German bedecken, sich bedecken.

ammontàre 1 , vrb: ammuntai, ammuntare, ammutare Definition pònnere cosa apitzu po carragiare; nau de su sole, fintzes intrare o cuare in s’orizonte / ammuntare su chelu a trudha = bolli fai una cosa chi… no fait! Synonyms e antonyms ammantai, cuguzare, imbusciae, neulare / covacare | ctr. iscucuzare, iscugudhai, ismuntare Sentences custa losa ammuntat sos restos de unu frade ◊ fit totu ammuntau in su mantedhu ◊ daghi faghiat fritu si ammuntiat una manta in codhos ◊ sa domita est ammuntada cun téula ◊ sa lughe no si atzendhet pro l'ammuntare! ◊ los at ammuntados s'umbra de una nue ◊ tia Maria si che ammontat s'isciallu e ch'essit ◊ su nie ammontat sa pastura 2. si nchi ammuntat su soi ◊ s'aera si ammuntat de nues ◊ su runzone fuit ammuntadu de s'assunzighedha ◊ apo a bènnere a ti ammuntare de carignos ◊ una lughe los at ammuntados Translations French couvrir English to cover Spanish cubrir, tapar Italian coprire German bedecken.

ammóntu , nm: ammuntu Definition su ammontare; calesiògiat cosa chi serbit po carragiare, a bestire / cotzare sos ammuntos in su letu = pinnigare sos oros a parte de fora, a s'ala de cabita Synonyms e antonyms afiagnu, ammantu, assacarru, carrarzura, coguzu, cucutzura, cugutzadorza Sentences a su piciochedhu ndhe dhi leat is ammontos po ndhe dhu fàere pesare! ◊ si est imboligau menzus in sos ammuntos e torrau a ormire ◊ a Cristos l'ant postu in sa rughe sen'ammuntu ◊ falaiat su lentore e deo sen'ammuntu! ◊ sa pinneta giughiat s'ammuntu de fenu e sida Etymon srd. Translations French couverture, tout ce qui sert à couvrir English everything useful to cover Spanish ropa Italian tutto ciò che serve per coprire, vestiàrio German Kleiderbestand.

arramài , vrb: arramare, arromai, arromari, ramai Definition pònnere sida frisca, cambos, frores e àteru in crésia, in is portales, in is orrugas, fintzes a betadura in terra, po is festas ue passat sa crufessone cun su santu Sentences eus segau prunica po arromari is bias innantis de passari sa prucissioni 2. arromai s'arau po fai mellus is surcus Etymon ctl. enramar Translations French couvrir de feuillages English to cover with branches Spanish enramar Italian infrascare German mit Zweigen bedecken.

arrestigàre , vrb: arrestricare Definition pònnere sa restiga a unu trastu, bestire unu trastu (cadira) de restiga Synonyms e antonyms afiletai, impagliai 2. su fiascu arrestigadu muntenet su binu friscu Etymon srd. Translations French empailler English to cover with straw Spanish empajar Italian impagliare German mit Stroh umwickeln.

assacarràre , vrb Definition carragiare bene de o cun ccn. cosa, nau fintzes in su sensu de pònnere apitzu o carrigare calecuna cosa a tropu Synonyms e antonyms acarragiai, aciocai, acuguzare, assacarronare, cratzai / fizire | ctr. iscarragiare Sentences sa fàuna assacarrat e caentat ◊ assacarrada de lana dormis a sonnu isoltu (Z.Deriu)◊ preparesint una chea, che ponzesint sa morta e l'assacarresint de terra ◊ badhes e montígios si sunt assacarrendhe d'erva ◊ chi s'abba de su batizu l'assacarret de lughe! 2. malannu chi los assacarret! ◊ malasorte chi lis assacarret sos ossos! ◊ puite dh'azis assacarrada de sale cust'insalada?! Etymon srd. Translations French se couvrir davantage English to cover oneself warmly (up) Spanish cubrir, cubrirse bien Italian coprire, coprirsi mólto German bedecken, sich gut anziehen.

búrra , nf Definition ammontu grussu de lana, po su letu / min. burrixedha, burronedhu Synonyms e antonyms caldada, frassada, tzellone Sentences su noti si acarraxada cun d-una burrixedha ◊ sa burra de istràciu si fera po coberri su pani e oi po tapetus Surnames and Proverbs smb: Burra Etymon ltn. burra Translations French couverture English cover Spanish manta Italian copèrta German Decke, Bettdecke.

caldàda , nf Definition genia de ammontu de lana, grussu, po letu, pígiu de ammontu Synonyms e antonyms burra, coce, coberta, frassada Sentences mamma comintzat a ndhe bogare isterrimentas e caldadas…◊ si che poniat dereta suta de sas caldadas in su letu ca teniat fritu Scientific Terminology ts Translations French couverture de laine English woollen cover Spanish manta de lana Italian copèrta di lana German Wolldecke.

cannitàre , vrb Definition fàere s'incannitzau Synonyms e antonyms incannitare Etymon srd. Translations French ramer, entourer de chaume English to cover with canes Spanish encañizar Italian incannucciare German mit Rohr umzäunen.

carragiài, carragiàre, carragliàre , vrb: carrajare, carralzare, carrargiare, carrarjare, carrarzare, carraxai, carrazae Definition ammontare cun calecuna cosa (trastu, orrobba, terra, àteru chi si ponet o arresurtat in pitzu) siat po su fritu, po cuare, po aprigu, difesa, po tudare e àteru Synonyms e antonyms acarragiai, acuguzare, ammantai, assacarrare, cratzai, imbusciae, incarralzare | ctr. iscarragiare, iscuguzare Sentences su pàrracu intregat su letzolu a su giàcanu e custe carràgliat a Santu Bainzu ◊ su trainu in sa badhe si est drommidu intro de su letu carralzadu de nie ◊ sa leada est totu carrarzada de romasinu, almidha e àteras erbas fiagosas 2. si aiat carragliatu sas oricras e si aiat tentu sa conca chin sas manos ◊ iscummitu ca ti carraxant is fémmias a usu de musca! ◊ pro carrarzare a isse mi so postu deo in pregiudíssios mannos ◊ aiant carragiau púncias in mesu a s'orruga Etymon srd. Translations French couvrir English to cover Spanish tapar, cubrir Italian coprire, sommèrgere German bedecken.

cavacài, cavacàre , vrb: acavacai, cobacare, cobecai, cobecare, copercare, coperciare, covacare, covecare, covocare, crobecai, crobecare, cropecare, cuprecare Definition pònnere calecuna cosa coment'e a covecu, po ammontu, in pitzu, e carragiare etotu; girare, furriare una cosa (o a unu) comente si ponet unu covecu, nau in su sensu de dhu bínchere, de dhu cumbínchere a calecuna cosa, fintzes isserrare Synonyms e antonyms acuguzare, apatigai, bíncere, furriai, inconchinare, tavacare / conchinare, cumbínchere | ctr. iscavacare Idioms csn: èssere covacadu a suore = a una murca de suore, insorau; casu de cuprecare = casu de fàghere a culirzones Sentences s'isterzu samunadu si covecat a sucutare ◊ a su piatu si ndhe li covecat un'àteru pro muntènnere sa cosa in caentu ◊ daghi che aiant crobecau su baulu, su tziu si est postu a brabulliare 2. candho falat su ràndhine, covàcadi! ◊ sa pinneta est covacada a bude ◊ fit una domo betza meda e covacada a fenu ◊ su chelu est totu covacadu de nues ◊ sa paghe s'ala betat cavachendhe sas puntas de su male ◊ sas cartzas covacant sas ancas 3. est própiu cropecadu dae su demóniu! ◊ a chie sisiat, betzu, mannu o minore, che lu covecaiat 4. sos fizos, mischinos, sunt semper in intro che copercaos! Etymon srd. Translations French couvrir, renverser English to cover, to overturn Spanish tapar, volcar, convencer Italian coprire, capovòlgere, sopraffare German bedecken, stürzen, überwältigen.

cavàcu , nm: cobacu, covacu Definition crobetore, coment'e tapu de un'istrégiu largu, o calecuna cosa lada de pònnere in pitzu Synonyms e antonyms acovecu, cabertore, tavacu / cdh. cuvacu / apetigu Idioms csn: covecu de s'ogru = sa pabarista, sa prapedha; agatare a ccn. furandhe a manu in covacu = sighire in grímines Sentences a su baule li ant ingiaitadu su covacu ◊ si est abbertu su covacu de sa tabbachera ◊ ant fatu burdellu mannu tzochendhe padedhas e covacos Etymon srd. Translations French couvercle English cover Spanish tapa (f), tapadera (f) Italian copèrchio German Deckel.

coberigàscia , nm Definition telu téssiu po dhu pònnere a usu de tiàgia in pitzu de is càscias Synonyms e antonyms coberibbanca Etymon srd. Translations French nappe pour coffre English box cover Spanish tela para cubrir las arcas Italian copricassa German Truhedecke.

cobèrrede, cobèrrere, cobèrri , vrb: cobèrriri, copèrrere, cuberri Definition pònnere cosa in pitzu de un'àtera chi no si biat; nau de mascu, de ómine, artzare a pitzu o pònnere in pitzu de sa fémina po dh'improssimare o àteru (e foedhandho de sa fémina si manígiat su matessi vrb.)/ cobèrriri is faltas de un'àteru = cuare sas neghes de s'àteru Synonyms e antonyms acarragiai, acuguzare, cuai, imbusciae / cadhicare, saltiare, zúchere | ctr. iscuguzare Sentences si coberzant sos chelos de niedhore e pàsidos comintzent sos butios! (G.Ruju)◊ si fiat furriada coberrendusí sa faci ◊ su sèmini dhu coberint de terra cun s'arau o a marra ◊ sa terra si est coberta de erba 2. su bandhidore brullanu betaiat su bandhu: Totu cudhas chi cherent cobertas andhent a piata!…◊ po cobèrrede a tie mi seo orrovinau! Scientific Terminology ssl Etymon ltn. cooperire Translations French monter, saillir English to cover, to leap Spanish tapar, cubrir, montar, cubrir, acaballar Italian coprire, montare German decken, decken.

cobèrta , nf: coperta, crobeta, cuperta Definition ammontu grussu, de letu; sa parte de pitzu de una domo, sa chi carràgiat totu; fintzes paperi coment'e imbodhigu Synonyms e antonyms acavannu, assacarru, caldada, coce, coguzu, cubutóngiu, cucutzura, cugutzadorza, cugutzóngiu, frassada / cabertura, teulada / cdh. cupalta Idioms csn: ghetare sa cuperta = betare cabertura; essiri in cannas de crobeta = pesàresi a boghes male arrennegados; fai ballus in crobeta = fàghere machines de s'allegria a meda 2. ant fravicau sa coperta de sa domo ◊ sos magasinos suos si prenaiant de trigu chi bisonzaiat a irghirare sa cuperta pro che lu fàghere càpere totu ◊ su cucumeu est lamendu peri is crobetas ◊ chi dhus iat postus in allirghia, peri ballus in crobeta iant a èssi fatu! ◊ sa crobeta faet abba ca dhue at canale segau Scientific Terminology dmo Etymon srd. Translations French couverture English cover Spanish manta, bóveda Italian copèrta German Decke.

cobertína , nf Definition pedra manna, de pigare totu sa largària de unu muru, chi ponent a istúturu in is muros a bullu, in pitzu, po dhos acabbare; in is teuladas, sa téula chi si ponet covecada in pitzu de is téulas de canale; paperi prus grussu a parte de foras de unu libbru; ammontu po pipiu Synonyms e antonyms cobertedha, crobeca Translations French chaperon (techn.) English cover Spanish cubierta Italian copertina German Maueraufsatz.

cucuciàre , vrb: acuguzare, cucutare, cucutzare, cucuzare, cuguciare, cugugiare, cugutzare, cuguzare Definition betare a pitzu a cugudhu, po ammontu, pònnere ammontu; foedhandho de sonos fortes, cuare e no lassat intèndhere àteru / cuguzare cosa a unu, a carchi cosa = pònnere ammontu in pitzu Synonyms e antonyms acarragiai, acavacai, afianzare, ammantai, assacarrare, cobèrrere, cutzicare, imbusciae | ctr. iscuguzare Sentences una néula carca at cuguzadu su campu ◊ in domo bi aiat una fressada de lana pro si cuguzare su note ◊ su nie at cuguzadu onzi logu ◊ sa pinneta fit totu cuguzada a perrones d'élighe ◊ cugúzali una cobertedha a su pitzinnu, no tenzat fritu! 2. s'uraganu che cuguzat sas boghes de dolore ◊ depent àere àpidu un’impudu lébiu chi però luego aiant cuguzadu cun carchi iscusa (N.Falconi) Etymon srd. Translations French couvrir English to cover Spanish cubrir, tapar Italian coprire German decken.

imbestíre , vrb Definition pònnere cosa coment’e bestimentu, nau de trastos díligos (es. ampulla, timigiana); fintzes pònnere, fàere naschire unu sentidu, intrare una fortza 2. su tratamentu issoro imbestiat fidéscia Translations French recouvrir, revêtir English to cover Spanish revestir Italian rivestire German verkleiden.

imbruinàre , vrb: improinai, imprughinare, impruinai, impruinare Definition imbrutare de pruine Synonyms e antonyms impioredhare, impruerinare, imprugherare | ctr. irbruerare, isprugherare Sentences is làgrimas mizant de is ogus faendi surcus in is trempas impruinadas ◊ poita is crapitas de cussa genti no s'impruinant mai? Etymon srd. Translations French couvrir de poussière English to cover with dust Spanish empolvar Italian impolverare German mit Staub bedecken.

«« Search again