Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

abbuidài , vrb: buidai Definition fàere buidu, su ndhe pigare cosa, andharesindhe sa gente lassandho unu buidu, su logu chentza nudha Synonyms e antonyms ibboidare, illichidare | ctr. prenare, preni Sentences toca, isciolli sa chistioni: abbuidandi is serchetus! ◊ acabbada sa missa, sa crésia s'abbuidat e sa genti torrat a domu ◊ mamma, aparit su canistedhu ca depu abbuidai custu sachitedhu! Etymon srd. Translations French vider English to empty Spanish vaciar Italian svuotare German entleeren.

bacànte , agt: bagante, baganti Definition chi no est prenu, chi no est ocupau Synonyms e antonyms bódiu, isvacu, líchidu 1 / ibbàidu Idioms csn: èssere o istare in b. = in bóidu, coment'e apicadu, in tàntaris; lassare a ccn. in b. = ispetendhe in debbadas, chentza segurtade, chentza risposta; annada bagante = metzana, de incunza iscassa; conos bagantes = irfortzu de bombitare ma chentza catzare nudha Sentences su casu, faghindhe sas seadas, si ponet in sa pasta illadiada dassendhe bagante un'orizu a inghíriu ◊ est in bagante tra chelu e terra ◊ at postu s'iscala cun d-unu pede in bagante e ch'est rutu 2. che as pérdiu su primu ammorau, su segundhu, e si che perdes custu puru che abbarras in bagante! Surnames and Proverbs prb: chini iscioberat tanti ci arruit in baganti Etymon ltn. vacante Translations French vacant, vide English empty Spanish vacante Italian vacante, vàcuo German frei, leer.

bódiu , agt, nm: bóidu, bóitu, búdiu, buidu, búidu, búitu, búriu, vóidu Definition nau de istrégiu, chi est chentza nudha aintru; fràigu piticu po dhue pònnere cosa, tretu, logu chentza nudha / erba búdia = Avena sterilis Synonyms e antonyms bacante, isvacu, líchidu 1, sbuidu, tufudu / tuva, vasiu | ctr. prenu Idioms csn: fàghere unu bóidu = istuvonai; pònnere su pè in bóidu = pònnere su pede in bacante; fàghere in bóidu = circai una cosa e no dh'agatai, picai pro debbadas Sentences apu agatau cust'ampudha, prena: is atras funt buidas ◊ sa cícara de s'àcua est búida 2. sos porcos los ponent in su boidedhu 3. su tiru mi at fatu bóidu ◊ est rutu in bóidu ◊ no bi apat unu momentu de bóidu in sa vida bostra! ◊ pone cosa suta ca si segat corpendhe in bóidu! Surnames and Proverbs prb: sacu bódiu no istat ritzu Etymon ltn. vocitus Translations French vide English empty (space) Spanish vacío Italian vuòto, vano German leer, Raum.

ibbariòne , nm: ibarione, irbarione, irvarione, isvarione, ivarioni Definition su chi si narat o chi si faet candho unu est fora de sèi, ammachiandhosi, candho est a callentura arta meda; fintzes cosa fata in fadhina po sa paga atentzione, ibbàlliu mannu Synonyms e antonyms avarioni, istentériu, isvarionzu / ttrs. ivariumu Sentences mi ant inferchidu a rosas sos lidones pro mi ghelare sa mente de profumu, ma fint irbariones, bentu e fumu 2. perdona si in custu tribàgliu bi at imbàglios e isvariones Translations French délire, radotage English raving, empty talk Spanish desvarío, vaniloquio Italian vaneggiaménto, vanilòquio German Irrereden, leeres Gerede.

ibboidàre , vrb: ibbuidare, ilboidare, imboidare, imbudiae, imbudiai, imbuidare, irbodiare, irboidare, irboitare, irbuitare, irvoidare, irvoidari, isbodiare, isboidare, sboriai Definition bogare a fora su chi dhu’est aintru de unu logu, de una cosa, de un’istrégiu, fàere una cosa buida, andharesindhe lassandho su logu buidu, líbberu Synonyms e antonyms abbuidai, ilgavantare, illichidare, istuvare, istuvudare, vasiai | ctr. pienare Sentences at imboidadu sa cascita ◊ sa Sardigna l'ant imboidada de maigantas richesas, sos anzenos! ◊ isbodiade sas tassas pienas e pienade sas bódias! ◊ oe imboidamus su putu ◊ imbúdia una nue subra de su fogu! ◊ su bufóngiu meda at imbuidau is carradedhos ◊ aus ibbuidau sa bidha cun sa disterradura Etymon srd. Translations French vider English to empty Spanish vaciar Italian svuotare German entleeren.

ilgavantàre , vrb: isgabantare, isgavantare Definition menguare, bogare sa cosa (una parte) de aintru de un’istrégiu po fàere logu o fintzes po illebiare unu pesu Synonyms e antonyms abbuidai, ibboidare, ilbagantare*, illichidare, irbarratzare | ctr. pienare, pòniri Translations French vider English to empty Spanish vaciar Italian vuotare German ausleeren.

illichidàre , vrb: illiticare Definition fàere o lassare buidu un’istrégiu (o fintzes unu logu), bogandhondhe (totu o una parte) su chi dhu’est; nau de fémina, iscendiai, fàere su fígiu / i. un’isterzu, dae un’isterzu, a un’àteru isterzu Synonyms e antonyms ibboidare, ilgavantare, sciusciai, scucurai, vasiai / iglierare, insinnigare, iscendiai | ctr. pienare Sentences cheret illichidadu su binu a sas ampullas dae sa temezanedha ◊ in d-un'ingullita illíticant una tassa ◊ timiant de lis illiticare su portafógliu ◊ de cuss'abba illichidachendhe ca est tropu! 2. bènnida fit ràida e si fit fena illichidada Etymon srd. Translations French vider English to empty Spanish vaciar Italian vuotare German ausleeren.

istuvàre , vrb: stuvai Definition fàere a tuvu, a buidu, istuvonare; fintzes fàere essire totu su sàmbene de su pegus mortu; fàere istampu / lassare i. su ledàmine = lassàrelu fàghere Synonyms e antonyms ibboidare, istuvedhare, istuviolai, istuvire, istuvonare, istuvudare, tuvire / istampai Sentences s'istuvadu l'aerent cun su picu o segadu de membros unu cantu, fit bellu a li passare s'ozusantu sen'in venas de sàmbene unu ticu (Prantaferru)◊ canes e corbos l'aiant istuvadu, candho l'ant àpidu ◊ su pessamentu li est istuvandhe su cherbedhu 2. su coro si fit istuvandhe de dolore e de pagura Etymon srd. Translations French vider English to empty Spanish vaciar, ahuecar Italian vuotare, rèndere vuòto German ausleeren.

istuvonàre , vrb Definition pigare e bogare sa cosa (fintzes a segadura, es. in truncu de linna)faendho o lassandho unu buidu, una tuva; istampare; murigare cricandho cosa Synonyms e antonyms istuvare, istuvedhare, istuvire, istuvucare, stuviolai, tupusonare, tuvucare / istampai, patungi, pertusai / chilcare, corrovai 3. a poi de tantu istuvonare, su maresciallu aciapesit unu fógliu cun iscritura frisca Etymon srd. Translations French évider, creuser English to empty, to dig Spanish vaciar, ahuecar Italian vuotare, scavare German ausleeren, graben.

líchidu 1 , agt: líticu Definition nau de istrégiu o de logu inue faet a pònnere cosa, chi no dhue at nudha, fintzes chi est netu, límpiu; nau de unu mezu de trasportu, chi no portat càrrigu, nau de una terra, chi no dhue ant semenau o prantau nudha Synonyms e antonyms bódiu, isvacu, scàrrigu, vasiu | ctr. càrrigu, prenu Idioms csn: andhare, vènnere a manos líticas = a manos iscutas, chentza leare nudha; pesu l. = netu Sentences in carrela colaiat unu pedidore cun sa bértula líchida ◊ sas tassas no istant mai prenas e ne mai líticas ◊ s'istàntzia est líchida ca ndhe amus bogadu totu pro illatare ◊ si aiat tremesatu de prenare sos istèglios líticos 2. ti ndhe ses ghiradu cun s'àinu líchidu: li podias barriare nessi linna? ◊ unu càmiu mannu cun pagos sacos de cosa est líchidu! ◊ ocannu amus lassadu s'ortu líchidu, gai pasat ca li faghet bene Etymon ltn. liquidus Translations French vide English empty, unloaded Spanish vacío, descargado Italian vuòto, scàrico German leer.

sboriài , vrb: ibboidare*, sbuidai, sburiai Definition bogare a fora su chi dhu'est aintru de calecuna cosa, de unu logu, de un'istrégiu o àteru; fàere a buidu, su si ndhe andhare, essire, fintzes de sa gente lassandho buidu unu logu Synonyms e antonyms abbuidai, ilgavantare, illichidare, istuvare, vasiai | ctr. pienare Sentences ita mi bollit, fai sboriai coment'e una carrara de trigu in tempus de guerra?! Translations French vider English to empty Spanish vaciar Italian svuotare German leeren.

sbuídu, sbúidu, sbuíu , agt: irbóidu Definition chi est chentza nudha aintru; fràigu pitichedhu po dhue pònnere cosa / èssiri s. de brenti = chentza papare, famiu, a fiancos buidos Synonyms e antonyms bacante, bódiu, líchidu 1, tufudu, vasiu | ctr. prenu Surnames and Proverbs prb: sa brenti prena no creit a sa brenti sbuida Etymon srd. Translations French vide English empty Spanish vacío Italian vuòto German leer.