abbuidài , vrb: buidai Definizione
fàere buidu, su ndhe pigare cosa, andharesindhe sa gente lassandho unu buidu, su logu chentza nudha
Sinonimi e contrari
ibboidare,
illichidare
| ctr.
prenare,
preni
Frasi
toca, isciolli sa chistioni: abbuidandi is serchetus! ◊ acabbada sa missa, sa crésia s'abbuidat e sa genti torrat a domu ◊ mamma, aparit su canistedhu ca depu abbuidai custu sachitedhu!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
vider
Inglese
to empty
Spagnolo
vaciar
Italiano
svuotare
Tedesco
entleeren.
bacànte , agt: bagante,
baganti Definizione
chi no est prenu, chi no est ocupau
Sinonimi e contrari
bódiu,
isvacu,
líchidu 1
/
ibbàidu
Modi di dire
csn:
èssere o istare in b. = in bóidu, coment'e apicadu, in tàntaris; lassare a ccn. in b. = ispetendhe in debbadas, chentza segurtade, chentza risposta; annada bagante = metzana, de incunza iscassa; conos bagantes = irfortzu de bombitare ma chentza catzare nudha
Frasi
su casu, faghindhe sas seadas, si ponet in sa pasta illadiada dassendhe bagante un'orizu a inghíriu ◊ est in bagante tra chelu e terra ◊ at postu s'iscala cun d-unu pede in bagante e ch'est rutu
2.
che as pérdiu su primu ammorau, su segundhu, e si che perdes custu puru che abbarras in bagante!
Cognomi e Proverbi
prb:
chini iscioberat tanti ci arruit in baganti
Etimo
ltn.
vacante
Traduzioni
Francese
vacant,
vide
Inglese
empty
Spagnolo
vacante
Italiano
vacante,
vàcuo
Tedesco
frei,
leer.
bódiu , agt, nm: bóidu,
bóitu,
búdiu,
buidu,
búidu,
búitu,
búriu,
vóidu Definizione
nau de istrégiu, chi est chentza nudha aintru; fràigu piticu po dhue pònnere cosa, tretu, logu chentza nudha / erba búdia = Avena sterilis
Sinonimi e contrari
bacante,
isvacu,
líchidu 1,
sbuidu,
tufudu
/
tuva,
vasiu
| ctr.
prenu
Modi di dire
csn:
fàghere unu bóidu = istuvonai; pònnere su pè in bóidu = pònnere su pede in bacante; fàghere in bóidu = circai una cosa e no dh'agatai, picai pro debbadas
Frasi
apu agatau cust'ampudha, prena: is atras funt buidas ◊ sa cícara de s'àcua est búida
2.
sos porcos los ponent in su boidedhu
3.
su tiru mi at fatu bóidu ◊ est rutu in bóidu ◊ no bi apat unu momentu de bóidu in sa vida bostra! ◊ pone cosa suta ca si segat corpendhe in bóidu!
Cognomi e Proverbi
prb:
sacu bódiu no istat ritzu
Etimo
ltn.
vocitus
Traduzioni
Francese
vide
Inglese
empty (space)
Spagnolo
vacío
Italiano
vuòto,
vano
Tedesco
leer,
Raum.
ibbariòne , nm: ibarione,
irbarione,
irvarione,
isvarione,
ivarioni Definizione
su chi si narat o chi si faet candho unu est fora de sèi, ammachiandhosi, candho est a callentura arta meda; fintzes cosa fata in fadhina po sa paga atentzione, ibbàlliu mannu
Sinonimi e contrari
avarioni,
istentériu,
isvarionzu
/
ttrs. ivariumu
Frasi
mi ant inferchidu a rosas sos lidones pro mi ghelare sa mente de profumu, ma fint irbariones, bentu e fumu
2.
perdona si in custu tribàgliu bi at imbàglios e isvariones
Traduzioni
Francese
délire,
radotage
Inglese
raving,
empty talk
Spagnolo
desvarío,
vaniloquio
Italiano
vaneggiaménto,
vanilòquio
Tedesco
Irrereden,
leeres Gerede.
ibboidàre , vrb: ibbuidare,
ilboidare,
imboidare,
imbudiae,
imbudiai,
imbuidare,
irbodiare,
irboidare,
irboitare,
irbuitare,
irvoidare,
irvoidari,
isbodiare,
isboidare,
sboriai Definizione
bogare a fora su chi dhu’est aintru de unu logu, de una cosa, de un’istrégiu, fàere una cosa buida, andharesindhe lassandho su logu buidu, líbberu
Sinonimi e contrari
abbuidai,
ilgavantare,
illichidare,
istuvare,
istuvudare,
vasiai
| ctr.
pienare
Frasi
at imboidadu sa cascita ◊ sa Sardigna l'ant imboidada de maigantas richesas, sos anzenos! ◊ isbodiade sas tassas pienas e pienade sas bódias! ◊ oe imboidamus su putu ◊ imbúdia una nue subra de su fogu! ◊ su bufóngiu meda at imbuidau is carradedhos ◊ aus ibbuidau sa bidha cun sa disterradura
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
vider
Inglese
to empty
Spagnolo
vaciar
Italiano
svuotare
Tedesco
entleeren.
ilgavantàre , vrb: isgabantare,
isgavantare Definizione
menguare, bogare sa cosa (una parte) de aintru de un’istrégiu po fàere logu o fintzes po illebiare unu pesu
Sinonimi e contrari
abbuidai,
ibboidare,
ilbagantare*,
illichidare,
irbarratzare
| ctr.
pienare,
pòniri
Traduzioni
Francese
vider
Inglese
to empty
Spagnolo
vaciar
Italiano
vuotare
Tedesco
ausleeren.
illichidàre , vrb: illiticare Definizione
fàere o lassare buidu un’istrégiu (o fintzes unu logu), bogandhondhe (totu o una parte) su chi dhu’est; nau de fémina, iscendiai, fàere su fígiu / i. un’isterzu, dae un’isterzu, a un’àteru isterzu
Sinonimi e contrari
ibboidare,
ilgavantare,
sciusciai,
scucurai,
vasiai
/
iglierare,
insinnigare,
iscendiai
| ctr.
pienare
Frasi
cheret illichidadu su binu a sas ampullas dae sa temezanedha ◊ in d-un'ingullita illíticant una tassa ◊ timiant de lis illiticare su portafógliu ◊ de cuss'abba illichidachendhe ca est tropu!
2.
bènnida fit ràida e si fit fena illichidada
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
vider
Inglese
to empty
Spagnolo
vaciar
Italiano
vuotare
Tedesco
ausleeren.
istuvàre , vrb: stuvai Definizione
fàere a tuvu, a buidu, istuvonare; fintzes fàere essire totu su sàmbene de su pegus mortu; fàere istampu / lassare i. su ledàmine = lassàrelu fàghere
Sinonimi e contrari
ibboidare,
istuvedhare,
istuviolai,
istuvire,
istuvonare,
istuvudare,
tuvire
/
istampai
Frasi
s'istuvadu l'aerent cun su picu o segadu de membros unu cantu, fit bellu a li passare s'ozusantu sen'in venas de sàmbene unu ticu (Prantaferru)◊ canes e corbos l'aiant istuvadu, candho l'ant àpidu ◊ su pessamentu li est istuvandhe su cherbedhu
2.
su coro si fit istuvandhe de dolore e de pagura
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
vider
Inglese
to empty
Spagnolo
vaciar,
ahuecar
Italiano
vuotare,
rèndere vuòto
Tedesco
ausleeren.
istuvonàre , vrb Definizione
pigare e bogare sa cosa (fintzes a segadura, es. in truncu de linna)faendho o lassandho unu buidu, una tuva; istampare; murigare cricandho cosa
Sinonimi e contrari
istuvare,
istuvedhare,
istuvire,
istuvucare,
stuviolai,
tupusonare,
tuvucare
/
istampai,
patungi,
pertusai
/
chilcare,
corrovai
3.
a poi de tantu istuvonare, su maresciallu aciapesit unu fógliu cun iscritura frisca
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
évider,
creuser
Inglese
to empty,
to dig
Spagnolo
vaciar,
ahuecar
Italiano
vuotare,
scavare
Tedesco
ausleeren,
graben.
líchidu 1 , agt: líticu Definizione
nau de istrégiu o de logu inue faet a pònnere cosa, chi no dhue at nudha, fintzes chi est netu, límpiu; nau de unu mezu de trasportu, chi no portat càrrigu, nau de una terra, chi no dhue ant semenau o prantau nudha
Sinonimi e contrari
bódiu,
isvacu,
scàrrigu,
vasiu
| ctr.
càrrigu,
prenu
Modi di dire
csn:
andhare, vènnere a manos líticas = a manos iscutas, chentza leare nudha; pesu l. = netu
Frasi
in carrela colaiat unu pedidore cun sa bértula líchida ◊ sas tassas no istant mai prenas e ne mai líticas ◊ s'istàntzia est líchida ca ndhe amus bogadu totu pro illatare ◊ si aiat tremesatu de prenare sos istèglios líticos
2.
ti ndhe ses ghiradu cun s'àinu líchidu: li podias barriare nessi linna? ◊ unu càmiu mannu cun pagos sacos de cosa est líchidu! ◊ ocannu amus lassadu s'ortu líchidu, gai pasat ca li faghet bene
Etimo
ltn.
liquidus
Traduzioni
Francese
vide
Inglese
empty,
unloaded
Spagnolo
vacío,
descargado
Italiano
vuòto,
scàrico
Tedesco
leer.
sboriài , vrb: ibboidare*,
sbuidai,
sburiai Definizione
bogare a fora su chi dhu'est aintru de calecuna cosa, de unu logu, de un'istrégiu o àteru; fàere a buidu, su si ndhe andhare, essire, fintzes de sa gente lassandho buidu unu logu
Sinonimi e contrari
abbuidai,
ilgavantare,
illichidare,
istuvare,
vasiai
| ctr.
pienare
Frasi
ita mi bollit, fai sboriai coment'e una carrara de trigu in tempus de guerra?!
Traduzioni
Francese
vider
Inglese
to empty
Spagnolo
vaciar
Italiano
svuotare
Tedesco
leeren.
sbuídu, sbúidu, sbuíu , agt: irbóidu Definizione
chi est chentza nudha aintru; fràigu pitichedhu po dhue pònnere cosa / èssiri s. de brenti = chentza papare, famiu, a fiancos buidos
Sinonimi e contrari
bacante,
bódiu,
líchidu 1,
tufudu,
vasiu
| ctr.
prenu
Cognomi e Proverbi
prb:
sa brenti prena no creit a sa brenti sbuida
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
vide
Inglese
empty
Spagnolo
vacío
Italiano
vuòto
Tedesco
leer.