afranchídu , pps, agt: afranchiu Definition
de afranchire, -iri; fatu francu, iscrancau
Synonyms e antonyms
francu
Translations
French
exempt
English
exempted
Spanish
exento
Italian
esènte,
esentato
German
frei,
befreit.
illibértu , agt Definition
chi est chentza o cun pagos impreos, chentza nudha, chentza impedimentos, líbberu
Synonyms e antonyms
iltóigu,
irgaitzu
| ctr.
impiciadu,
impreadu
Sentences
Bustianu si fut ammungiau a fàere cosas de pagu umpériu, po tènnere sa mente illiberta de a cussos pentzamentos (Deidda-Saderi)◊ is cuadheris cricant de si pònnere a méngius manera po agatare su giassu prus illibertu in sa cursa
Etymon
srd.
Translations
French
vide,
dégagé
English
clear
Spanish
desocupado,
libre
Italian
sgómbro
German
leer,
frei.
iltóigu , agt, nm: istódiu,
istóicu,
istóigu,
istúdigu,
istúigu,
istúnigu,
stúdigu Definition
nau de un’animale o fintzes de fémina, chi no podet fàere fedu, chi no impróssimat, e fintzes sa parte de su bestiàmene chi no est giaendho frutu; nau de fémina e de ómine, chi funt chentza cojuaos o fintzes, nau solu de fémina, chi no est príngia; nau de gente bastat chi siat, chi no tenet impreu, no tenet cosas de fàere
Synonyms e antonyms
éstigu,
istóbbilu
/
ambularzu,
bagadiu,
lachinza
/
illibertu,
irgaitzu,
líchidu 1
| ctr.
impitzadu
/
cojadu
Sentences
sa muzere est una fémina istóiga, tres annos cojuada e fizos nudha
2.
menzus istóigu, pro èssere male cojadu
3.
como chi so istóigu za ti la poto dare una manu de azudu ◊ sos boes zughent su carru istóigu ◊ sa muzere fit ràida ma istaiat faghindhe che candho fit istóiga
Etymon
srd.
Translations
French
libre,
célibataire
English
free,
bachelor
Spanish
estéril,
soltero,
libre
Italian
vacante,
lìbero,
scàpolo,
cèlibe
German
frei,
unbesetzt,
ledig.
irgaítzu , agt: iscaitzu Definition
nau de ccn., chi est chentza o cun pagu it'e fàere, fintzes chi est chentza impedimentu, líbberu de pòdere andhare e fàere; si narat fintzes in su sensu de pagu, iscassu, e a logos fintzes de coígiu, cosa coigiada, iscartu / boe i. = chi no tenit su cumpàngiu, iscambillau
Synonyms e antonyms
bacadibu,
bachianu,
ibbàidu,
illibertu,
iscoitu,
scaúciu,
solteri
/
iscàbulu,
iscaitzadu,
istóbbile,
vasiu
/
iscassu
/
iscaitzina
| ctr.
impiciadu,
impitadu
Sentences
tantu za so iscaitzu, pro ti pòdere azuare carchi die!…◊ sa fera depet bívere irgaitza comente sa natura at decretau
2.
sabidoria iscaitza, sa sua! ◊ ómine de virtude iscaitza
3.
custas caltzas sunt totus iscaitzas
Translations
French
disponible
English
avalaible
Spanish
disponible
Italian
disponìbile,
vacante
German
frei.
iscàpu , pps, agt: isciapu,
scapu Definition
de iscapare; chi no est acapiau, no est arréschiu, chi podet andhare, si podet mòvere
Synonyms e antonyms
iscapau
| ctr.
acapiau,
incerrau,
presu,
tentu
Idioms
csn:
a s'iscapu, a s'iscapa = afaiu, a ue cheret andhare, chentza èssere a pacu (nadu de cosa de butega), itl. sfuso; èssere de manu iscapa = dare cun tropu bonugoro
Sentences
ue che l'as iscapu cuss'animale? ◊ candho calecunu ndh'essiat dae presone chi l'aiant iscapu, totu sos pastores li faghiant sa paradura (P.Fogarizzu)
2.
sunt medas sas làmbrias isciapas! ◊ su poledhu fit paschendhe iscapu in su crúsiu ◊ dassat sa crapa iscapa a pàschere in sas cussorjas ◊ su trau est iscapu, odheu, ca incorrat! ◊ sos pisedhos daghi sunt iscapos bident e abbàidant de totu
3.
fit galanu che puledredhu a s'iscapu ◊ funt cadhos nodidos, nàschidos e pàschidos a s'iscapu in tancas mannas e abbertas ◊ sa cosa de butega unu tempus fut totu a s'iscapa
Etymon
itl.
scappo
Translations
French
dénoué,
libre,
délivré
English
untied,
free
Spanish
suelto
Italian
sciòlto,
slegato,
lìbero
German
los,
losgebunden,
frei.
iscoítu , agt Definition
nau de ccn., chi no tenet ite de fàere o impícios, fintzes in su sensu de iscabbúlliu, de no tènnere prus un'óbbrigu
Synonyms e antonyms
irgaitzu,
líbberu
| ctr.
impreadu
/
dipendhente,
presu
Sentences
si unu frade tuo ebreu o un’ebrea si vendhet a tie, ti at a servire ses annos, ma a su de sete che lu depes dispatzare iscoitu (Bb)◊ non bi at ne iscravos e ne iscoitos ◊ est iscoitu dae donzi incàrriga
Translations
French
sans engagements
English
free
Spanish
libre de empeños
Italian
lìbero da impégni
German
frei.
istóbbile, istóbbili, istóbbilu , agt: stóbbili Definition
nau de un'animale o fintzes de fémina, chi no podet fàere fígios, chi no impróssimat; chi no tenet impíciu, chi est sèmpere disponíbbile e tandho fintzes cun su significau de fissu, istabbiliu una borta po sèmpere
Synonyms e antonyms
éstigu,
iltóigu,
lonàdigu
/
fetianu,
vitàniu
2.
no amus mai pensau de fàere una festa istóbbili po sos turistas (F.Vella)◊ tzia Angheledha fachiat sa maniale de còchere istóbbile (G.Brocca)◊ a Aronne e a sos fizos su sacerdótziu lis at a tocare pro decretu istóbbile (N.Rubanu, Sa Bb.)◊ su gutiare istóbbile in tempus de proghinzu e una muzere brigantzina si assimizant ◊ custu est unu deretu istóbbile de sas eréscias vostras
Translations
French
disponible
English
avalaible
Spanish
disponible
Italian
disponìbile
German
frei,
disponibel.
líbberu , agt: livertu,
líveru Definition
chi no dipendhet de nemos, chi no depet nudha, chi est chentza óbbrigos o acàpios, chi podet fàere su chi credet giustu e bonu, segundu is diritos chi tenet, a praxere, segundhu sa volontade sua; nau de logu, chi no dhue at nudha; líveru, nau de ccn., chi portat bisura bella, sanu / ària l. = ària de logu apertu, ue curret aera
Synonyms e antonyms
francu,
illibertu,
iscabbúlliu,
líaru*,
sàligu
| ctr.
dipendhente,
presu
/
impreadu
Sentences
líbberos de narre e de pessare, de sighire totu sas ideas diversas ma cuncordas pro mezoru (L.Loi)◊ cherjo ischire si soe líbbera de la pessare comente cherjo, o si soe iscrava! ◊ vidiavamus una bella perra de chelu líveru, ciaru
3.
custa criatura paret liveredha
Translations
French
libre
English
free
Spanish
libre
Italian
lìbero
German
frei.