capiòla , nf Definition
unu chi est badhinosu, pagu giustu de conca
Synonyms e antonyms
carvedhera,
capiabi,
concadroxa
/
cdh. capichedhu
Etymon
itl.
capo
Translations
French
cerveau fêlé
English
queer fellow
Spanish
chiflado,
tocado
Italian
cervèllo balzano
German
verrückter Kopf.
cumpàgnu , nm, agt: cumpàngiu,
cumpantzu,
cumpanzu Definition
chie o fintzes cosa chi istat o andhat impare cun calecunu àteru (o àtera cosa) po calecunu motivu, o chi si podet pònnere impare; fintzes chi est oguale o chi assimbígiat a un'àteru
Idioms
csn:
avb. èssere a cumpanzos = zenia de sótziu, tènnere bestiàmine o triballu a cumone; èssere o istare a cumpanzinu (nadu de ómine e de fémina) = amigados, paris che maridu e muzere ma chentza cojados; mermos cumpanzos = mermu chi dhoi est a una parti e a s'àtera de su corpus (itl. antímero); zogare a cumpanzos = in su giogu de is cartas, giogai a duus a duus, duus contras a duus àterus (ma sempri, giogai assumancus in duus)
Sentences
chie no ischit est cumpanzu de su tzegu ◊ custu mermu est cumpagnu de s'àteru ◊ aiat cumbidau a bènnere totu sos cumpanzos de su fizu ◊ tra cumpagnos fora de iscola faedhaiamus su sardu
2.
cun tegus semus cumpanzos de triballu, de iscola ◊ non telèfonas a unu cumpantzu de pitzinnia solu ca as de travagliare?! ◊ custas sabbatas no sunt cumpàngias ◊ custa cartzita est sa cumpanza de cussa
3.
Fulana nachi si ch’est fuida a cumpanzinu cun Bodale ◊ si tratenet in s'oru de sa ziminera pessendhe a s’incràs, cun su fogu a cumpanzinu ◊ candu is crabaxus furiant a cumpàngius depiant mesurai su lati chi mulliant
Surnames and Proverbs
prb:
chini tenit cumpàngiu tenit meri
Etymon
itl.
Translations
French
autre (d'une paire),
copain,
collègue
English
the same,
fellow
Spanish
compañero,
colega
Italian
compagno,
collèga
German
Gefährte,
gleich.
fraíciu , agt, nm: fraissu,
fraitzu Definition
chi ingannat, chi o chie giughet fraitza, trassas, e leat s'àteru a ingannu e no dhue at de si ndhe fidare; chi est furuncu, foressiu; nau in cobertantza, su margiane
Synonyms e antonyms
falsu,
fraitzosu,
libberiscu,
traitore,
transosu
/
arrapiante,
forúnciu,
francudu,
furànciu,
furone
/
grodhe,
magliane,
matzone
Sentences
si pagu pagu si avallat, margiani fraitzu ndi dhu furat is pudhas ◊ si sunt pijendhe mannas e mannujos cun s'ojada fraitza (G.Fiori)◊ no ti acostis, lah ca custu cani est fraitzu! ◊ amiga o fraitza est sa preséntzia tua? ◊ mi seo lassau tentare dae bisos fraícios!
2.
su fraitzu est torradu cun àteros ladros
Surnames and Proverbs
prb:
fraitzu perdit su pilu ma no s'imbitzu
Scientific Terminology
ntl
Etymon
srd.
Translations
French
rusé
English
shrewd,
cunning fellow
Spanish
astuto,
listo
Italian
astuto
German
schlau,
Schlaukopf.
fúlbu , agt, nm: furbu Definition
chi o chie giughet trassas, ischit intrare in is cosas e chistiones chentza giare a bíere totu su chi dhi podet andhare in contràriu
Synonyms e antonyms
bulbu 1,
filone 2,
grodhone,
malfusu,
prinnigheri
Scientific Terminology
ntl
Etymon
itl.
Translations
French
rusé
English
wily,
cunning fellow
Spanish
listo,
astuto
Italian
furbo
German
schlau,
Schlaukopf,
Schlauberger.
giangallòi, giangallòni , nm: giangralloni,
zangallone Definition
ómine mannu mannu, artu e fine de carena, fintzes mannu e tontu, de pagu crabbu
Synonyms e antonyms
caillone,
cannainzu,
debberone,
drangalloni,
dràngalu,
grangalloi,
iscalandrone,
labbaristru,
longariete,
longhei
Sentences
arratza de giangalloni de ómini s'est fatu! ◊ est nàsciu mannu che giangalloni ◊ mi est dispràxiu a biri cussus giangallonis de Piemontesus currendi po sa timoria
Etymon
srd.
Translations
French
grand escogriffe
English
lanky fellow
Spanish
larguirucho
Italian
spilungóne
German
Bohnenstange.
iscalandròne , agt, nm: scalandroni Definition
chi o chie est artu meda e istrígile de carena, cannàile; dhue at logu chi est s'iscala po pesare a su pitzusostru, o fintzes genia de iscala po pigare cosa
Synonyms e antonyms
caillone,
cannainzu,
giangalloi,
iscalabrone,
iscannainzadu,
longariete,
stinghiritzu
| ctr.
introssiu
Scientific Terminology
zcrn
Etymon
itl.
scalandrone
Translations
French
grand escogriffe
English
lanky fellow
Spanish
larguirucho
Italian
spilungóne
German
hochaufgeschossenheit.
paesànu , nm: paisanu Definition
chie est de sa matessi bidha de s'àteru
Sentences
ma ite dhis as fatu a is paesanos tuos? ◊ a bighinu bi tenzo unu paesanu tou ◊ cheigau, no conoscis mancu is paesanus tuus?! ◊ in su trinceramentu at acatau medas paesanos
Translations
French
pays,
compatriote
English
fellow villager
Spanish
paisano
Italian
compaesano,
concittadino
German
Landsmann.