capiòla , nf Definitzione
unu chi est badhinosu, pagu giustu de conca
Sinònimos e contràrios
carvedhera,
capiabi,
concadroxa
/
cdh. capichedhu
Ètimu
itl.
capo
Tradutziones
Frantzesu
cerveau fêlé
Ingresu
queer fellow
Ispagnolu
chiflado,
tocado
Italianu
cervèllo balzano
Tedescu
verrückter Kopf.
cumpàgnu , nm, agt: cumpàngiu,
cumpantzu,
cumpanzu Definitzione
chie o fintzes cosa chi istat o andhat impare cun calecunu àteru (o àtera cosa) po calecunu motivu, o chi si podet pònnere impare; fintzes chi est oguale o chi assimbígiat a un'àteru
Maneras de nàrrere
csn:
avb. èssere a cumpanzos = zenia de sótziu, tènnere bestiàmine o triballu a cumone; èssere o istare a cumpanzinu (nadu de ómine e de fémina) = amigados, paris che maridu e muzere ma chentza cojados; mermos cumpanzos = mermu chi dhoi est a una parti e a s'àtera de su corpus (itl. antímero); zogare a cumpanzos = in su giogu de is cartas, giogai a duus a duus, duus contras a duus àterus (ma sempri, giogai assumancus in duus)
Frases
chie no ischit est cumpanzu de su tzegu ◊ custu mermu est cumpagnu de s'àteru ◊ aiat cumbidau a bènnere totu sos cumpanzos de su fizu ◊ tra cumpagnos fora de iscola faedhaiamus su sardu
2.
cun tegus semus cumpanzos de triballu, de iscola ◊ non telèfonas a unu cumpantzu de pitzinnia solu ca as de travagliare?! ◊ custas sabbatas no sunt cumpàngias ◊ custa cartzita est sa cumpanza de cussa
3.
Fulana nachi si ch’est fuida a cumpanzinu cun Bodale ◊ si tratenet in s'oru de sa ziminera pessendhe a s’incràs, cun su fogu a cumpanzinu ◊ candu is crabaxus furiant a cumpàngius depiant mesurai su lati chi mulliant
Sambenados e Provèrbios
prb:
chini tenit cumpàngiu tenit meri
Ètimu
itl.
Tradutziones
Frantzesu
autre (d'une paire),
copain,
collègue
Ingresu
the same,
fellow
Ispagnolu
compañero,
colega
Italianu
compagno,
collèga
Tedescu
Gefährte,
gleich.
fraíciu , agt, nm: fraissu,
fraitzu Definitzione
chi ingannat, chi o chie giughet fraitza, trassas, e leat s'àteru a ingannu e no dhue at de si ndhe fidare; chi est furuncu, foressiu; nau in cobertantza, su margiane
Sinònimos e contràrios
falsu,
fraitzosu,
libberiscu,
traitore,
transosu
/
arrapiante,
forúnciu,
francudu,
furànciu,
furone
/
grodhe,
magliane,
matzone
Frases
si pagu pagu si avallat, margiani fraitzu ndi dhu furat is pudhas ◊ si sunt pijendhe mannas e mannujos cun s'ojada fraitza (G.Fiori)◊ no ti acostis, lah ca custu cani est fraitzu! ◊ amiga o fraitza est sa preséntzia tua? ◊ mi seo lassau tentare dae bisos fraícios!
2.
su fraitzu est torradu cun àteros ladros
Sambenados e Provèrbios
prb:
fraitzu perdit su pilu ma no s'imbitzu
Terminologia iscientìfica
ntl
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
rusé
Ingresu
shrewd,
cunning fellow
Ispagnolu
astuto,
listo
Italianu
astuto
Tedescu
schlau,
Schlaukopf.
fúlbu , agt, nm: furbu Definitzione
chi o chie giughet trassas, ischit intrare in is cosas e chistiones chentza giare a bíere totu su chi dhi podet andhare in contràriu
Sinònimos e contràrios
bulbu 1,
filone 2,
grodhone,
malfusu,
prinnigheri
Terminologia iscientìfica
ntl
Ètimu
itl.
Tradutziones
Frantzesu
rusé
Ingresu
wily,
cunning fellow
Ispagnolu
listo,
astuto
Italianu
furbo
Tedescu
schlau,
Schlaukopf,
Schlauberger.
giangallòi, giangallòni , nm: giangralloni,
zangallone Definitzione
ómine mannu mannu, artu e fine de carena, fintzes mannu e tontu, de pagu crabbu
Sinònimos e contràrios
caillone,
cannainzu,
debberone,
drangalloni,
dràngalu,
grangalloi,
iscalandrone,
labbaristru,
longariete,
longhei
Frases
arratza de giangalloni de ómini s'est fatu! ◊ est nàsciu mannu che giangalloni ◊ mi est dispràxiu a biri cussus giangallonis de Piemontesus currendi po sa timoria
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
grand escogriffe
Ingresu
lanky fellow
Ispagnolu
larguirucho
Italianu
spilungóne
Tedescu
Bohnenstange.
iscalandròne , agt, nm: scalandroni Definitzione
chi o chie est artu meda e istrígile de carena, cannàile; dhue at logu chi est s'iscala po pesare a su pitzusostru, o fintzes genia de iscala po pigare cosa
Sinònimos e contràrios
caillone,
cannainzu,
giangalloi,
iscalabrone,
iscannainzadu,
longariete,
stinghiritzu
| ctr.
introssiu
Terminologia iscientìfica
zcrn
Ètimu
itl.
scalandrone
Tradutziones
Frantzesu
grand escogriffe
Ingresu
lanky fellow
Ispagnolu
larguirucho
Italianu
spilungóne
Tedescu
hochaufgeschossenheit.
paesànu , nm: paisanu Definitzione
chie est de sa matessi bidha de s'àteru
Frases
ma ite dhis as fatu a is paesanos tuos? ◊ a bighinu bi tenzo unu paesanu tou ◊ cheigau, no conoscis mancu is paesanus tuus?! ◊ in su trinceramentu at acatau medas paesanos
Tradutziones
Frantzesu
pays,
compatriote
Ingresu
fellow villager
Ispagnolu
paisano
Italianu
compaesano,
concittadino
Tedescu
Landsmann.