acatàdu , pps, agt: acatau 1 Definitzione de acatare 1; chi si acatat, chi istat atentu de si acatare de totu Sinònimos e contràrios abbillu, abbistu, ischidadu, schidu, speltu / abbizadu, sapidu Terminologia iscientìfica ntl Tradutziones Frantzesu avisé Ingresu shrewd Ispagnolu que se ha dado cuenta, listo, avisado Italianu accòrto Tedescu umsichtig.

allutinédhu , agt Definitzione chi est allutau, allutu meda Sinònimos e contràrios arrascuitu, ispabillu, prontudu, sciscitu, spiscinetu | ctr. abbabballocadu, abbabbiocatu, abballalloadu Frases allutinedhu est!… Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu alerte Ingresu lively, very attentive Ispagnolu avispado, listo Italianu mólto attènto, vispo Tedescu sehr aufmerksam, lebhaft.

androghéri , agt, nm Definitzione chi o chie portat trassas, malítzia Sinònimos e contràrios ammalisciadu, franiscu Frases undhas androgheras de mare e de rios mi ammuinant che bentu Ètimu spn. droguero Tradutziones Frantzesu chenapan, fripon Ingresu underhand Ispagnolu listo, astuto Italianu birbóne Tedescu Halunke.

fraíciu , agt, nm: fraissu, fraitzu Definitzione chi ingannat, chi o chie giughet fraitza, trassas, e leat s'àteru a ingannu e no dhue at de si ndhe fidare; chi est furuncu, foressiu; nau in cobertantza, su margiane Sinònimos e contràrios falsu, fraitzosu, libberiscu, traitore, transosu / arrapiante, forúnciu, francudu, furànciu, furone / grodhe, magliane, matzone Frases si pagu pagu si avallat, margiani fraitzu ndi dhu furat is pudhas ◊ si sunt pijendhe mannas e mannujos cun s'ojada fraitza (G.Fiori)◊ no ti acostis, lah ca custu cani est fraitzu! ◊ amiga o fraitza est sa preséntzia tua? ◊ mi seo lassau tentare dae bisos fraícios! 2. su fraitzu est torradu cun àteros ladros Sambenados e Provèrbios prb: fraitzu perdit su pilu ma no s'imbitzu Terminologia iscientìfica ntl Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu rusé Ingresu shrewd, cunning fellow Ispagnolu astuto, listo Italianu astuto Tedescu schlau, Schlaukopf.

fúlbu , agt, nm: furbu Definitzione chi o chie giughet trassas, ischit intrare in is cosas e chistiones chentza giare a bíere totu su chi dhi podet andhare in contràriu Sinònimos e contràrios bulbu 1, filone 2, grodhone, malfusu, prinnigheri Terminologia iscientìfica ntl Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu rusé Ingresu wily, cunning fellow Ispagnolu listo, astuto Italianu furbo Tedescu schlau, Schlaukopf, Schlauberger.

próntu , agt, nm Definitzione nau de cosa e de gente, chi est a tretu de si pòdere fàere, pigare, impreare, de si pòdere pònnere chentza ibertare; fintzes sa capacidade de fàere lestros Sinònimos e contràrios ammanitzadu, daretu Maneras de nàrrere csn: de p., totu a unu p. = totinduna; tènnere a p. = muntènnere ammanitzadu; a p., tue!, isse! = deretu!, lestru!, sempre in mesu!, sempre prontu! (si podet nàrrere cun piaghere o cun ifadu) Frases prontu ses, chi andhamus? ◊ candho ses prontu nàralu! ◊ a chenare est prontu! ◊ su dotori ge no at a èssi prontu cument'e unu latzu parau a tella de fustigus, no! 2. seus in tempus tristus, gherra e caristia chi no bastat su prontu a dhu contai ◊ su logu in d-unu prontu est cambiadu, mudada est de biancu sa natura 3. tandho de prontu si diant serrare totu sas portas ◊ at mudadu de prontu opinione ◊ tue chi tenes a prontu sos mutos e sos versos no t'istes discuidadu! 4. candho sos carabbineris sunt intrados in sa ’e Pedru, tiu Batore est bessidu a sa gianna… a prontu, isse! ◊ addaghi ndh'ant torradu a Mariànghela dai s'ispidale, su preíderu bi est andhadu luego: a prontu, isse! (G.Ruju) Sambenados e Provèrbios smb: Prontu Tradutziones Frantzesu prêt Ingresu ready Ispagnolu listo Italianu prónto Tedescu fertig, bereit, schnell, flink.

sciscítu , nm Definitzione piciochedhu abbistu, scadrallutu Sinònimos e contràrios spiscinetu Tradutziones Frantzesu vif, alerte Ingresu lively and witty child Ispagnolu chico avispado, listo Italianu ragazzo vispo e spiritóso Tedescu munterer und witziger Junge.

trasséri , nm, agt Definitzione chi o chie est totu trassas, prenu de trassas malas Sinònimos e contràrios abbiseri, ammalisciadu, fraíciu, imbodhiosu, maganzosu, malisciosu, prinnigheri, transosu, trassadori, trassàrgiu Frases no fatzas sa trassera, chi mi dh'ant iscoviau! ◊ cussa zòvana fuit una trassera chi l'ischiat fagher bene sa cumédia! ◊ ma lah ca sunt trasseris cussos pulíticos, lah!…◊ cussu est trasseri che marxani 2. cun móvidas trasseras de serpente ti dat sa manu e pesat avolotu e candho cres chi l'as bene connotu de s'internu sa cara est diferente Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu rusé, celui qui fait des manigances Ingresu shrewd, plotter Ispagnolu listo, espabilado Italianu scaltro, macchinatóre Tedescu schlau, Anstifter.

«« Torra a chircare