acatàdu , pps, agt: acatau 1 Definizione
de acatare 1; chi si acatat, chi istat atentu de si acatare de totu
Sinonimi e contrari
abbillu,
abbistu,
ischidadu,
schidu,
speltu
/
abbizadu,
sapidu
Terminologia scientifica
ntl
Traduzioni
Francese
avisé
Inglese
shrewd
Spagnolo
que se ha dado cuenta,
listo,
avisado
Italiano
accòrto
Tedesco
umsichtig.
allutinédhu , agt Definizione
chi est allutau, allutu meda
Sinonimi e contrari
arrascuitu,
ispabillu,
prontudu,
sciscitu,
spiscinetu
| ctr.
abbabballocadu,
abbabbiocatu,
abballalloadu
Frasi
allutinedhu est!…
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
alerte
Inglese
lively,
very attentive
Spagnolo
avispado,
listo
Italiano
mólto attènto,
vispo
Tedesco
sehr aufmerksam,
lebhaft.
androghéri , agt, nm Definizione
chi o chie portat trassas, malítzia
Sinonimi e contrari
ammalisciadu,
franiscu
Frasi
undhas androgheras de mare e de rios mi ammuinant che bentu
Etimo
spn.
droguero
Traduzioni
Francese
chenapan,
fripon
Inglese
underhand
Spagnolo
listo,
astuto
Italiano
birbóne
Tedesco
Halunke.
fraíciu , agt, nm: fraissu,
fraitzu Definizione
chi ingannat, chi o chie giughet fraitza, trassas, e leat s'àteru a ingannu e no dhue at de si ndhe fidare; chi est furuncu, foressiu; nau in cobertantza, su margiane
Sinonimi e contrari
falsu,
fraitzosu,
libberiscu,
traitore,
transosu
/
arrapiante,
forúnciu,
francudu,
furànciu,
furone
/
grodhe,
magliane,
matzone
Frasi
si pagu pagu si avallat, margiani fraitzu ndi dhu furat is pudhas ◊ si sunt pijendhe mannas e mannujos cun s'ojada fraitza (G.Fiori)◊ no ti acostis, lah ca custu cani est fraitzu! ◊ amiga o fraitza est sa preséntzia tua? ◊ mi seo lassau tentare dae bisos fraícios!
2.
su fraitzu est torradu cun àteros ladros
Cognomi e Proverbi
prb:
fraitzu perdit su pilu ma no s'imbitzu
Terminologia scientifica
ntl
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
rusé
Inglese
shrewd,
cunning fellow
Spagnolo
astuto,
listo
Italiano
astuto
Tedesco
schlau,
Schlaukopf.
fúlbu , agt, nm: furbu Definizione
chi o chie giughet trassas, ischit intrare in is cosas e chistiones chentza giare a bíere totu su chi dhi podet andhare in contràriu
Sinonimi e contrari
bulbu 1,
filone 2,
grodhone,
malfusu,
prinnigheri
Terminologia scientifica
ntl
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
rusé
Inglese
wily,
cunning fellow
Spagnolo
listo,
astuto
Italiano
furbo
Tedesco
schlau,
Schlaukopf,
Schlauberger.
próntu , agt, nm Definizione
nau de cosa e de gente, chi est a tretu de si pòdere fàere, pigare, impreare, de si pòdere pònnere chentza ibertare; fintzes sa capacidade de fàere lestros
Sinonimi e contrari
ammanitzadu,
daretu
Modi di dire
csn:
de p., totu a unu p. = totinduna; tènnere a p. = muntènnere ammanitzadu; a p., tue!, isse! = deretu!, lestru!, sempre in mesu!, sempre prontu! (si podet nàrrere cun piaghere o cun ifadu)
Frasi
prontu ses, chi andhamus? ◊ candho ses prontu nàralu! ◊ a chenare est prontu! ◊ su dotori ge no at a èssi prontu cument'e unu latzu parau a tella de fustigus, no!
2.
seus in tempus tristus, gherra e caristia chi no bastat su prontu a dhu contai ◊ su logu in d-unu prontu est cambiadu, mudada est de biancu sa natura
3.
tandho de prontu si diant serrare totu sas portas ◊ at mudadu de prontu opinione ◊ tue chi tenes a prontu sos mutos e sos versos no t'istes discuidadu!
4.
candho sos carabbineris sunt intrados in sa ’e Pedru, tiu Batore est bessidu a sa gianna… a prontu, isse! ◊ addaghi ndh'ant torradu a Mariànghela dai s'ispidale, su preíderu bi est andhadu luego: a prontu, isse! (G.Ruju)
Cognomi e Proverbi
smb:
Prontu
Traduzioni
Francese
prêt
Inglese
ready
Spagnolo
listo
Italiano
prónto
Tedesco
fertig,
bereit,
schnell,
flink.
sciscítu , nm Definizione
piciochedhu abbistu, scadrallutu
Sinonimi e contrari
spiscinetu
Traduzioni
Francese
vif,
alerte
Inglese
lively and witty child
Spagnolo
chico avispado,
listo
Italiano
ragazzo vispo e spiritóso
Tedesco
munterer und witziger Junge.
trasséri , nm, agt Definizione
chi o chie est totu trassas, prenu de trassas malas
Sinonimi e contrari
abbiseri,
ammalisciadu,
fraíciu,
imbodhiosu,
maganzosu,
malisciosu,
prinnigheri,
transosu,
trassadori,
trassàrgiu
Frasi
no fatzas sa trassera, chi mi dh'ant iscoviau! ◊ cussa zòvana fuit una trassera chi l'ischiat fagher bene sa cumédia! ◊ ma lah ca sunt trasseris cussos pulíticos, lah!…◊ cussu est trasseri che marxani
2.
cun móvidas trasseras de serpente ti dat sa manu e pesat avolotu e candho cres chi l'as bene connotu de s'internu sa cara est diferente
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
rusé,
celui qui fait des manigances
Inglese
shrewd,
plotter
Spagnolo
listo,
espabilado
Italiano
scaltro,
macchinatóre
Tedesco
schlau,
Anstifter.