ammassimàre , vrb Definizione coment'e fàere massimosu, prus abbistu o atentu in su sensu de pònnere ancu, dúbbiu, in is cosas, de no si fidare a ogos serraos Sinonimi e contrari intrassire Frasi su pitzinnu l'at bene ammassimadu sa mama Etimo srd. Traduzioni Francese devenir rusé Inglese to sharpen s.o.'s wits Spagnolo espabilar Italiano scaltrire Tedesco schlau machen, schlau werden.

atracàe, atracài , vrb Definizione sodigare, giare a pitzu, betare manos a unu a trampa candho no si dh’ibertat Sinonimi e contrari atacai, atrapare 1 Frasi a cussa fémina dh'enta atracada in tali logu e furau ndi dh'enta s'oraria ◊ peronòspera e pesta niedha funt atracandu sa sarmenta, e àteras pestas prus malas funt atracandu sa limba nostra! (G.C.Mameli) Traduzioni Francese attaquer, surprendre qqn. par la ruse Inglese to catch by fraud Spagnolo atracar Italiano assalire, sorprèndere con inganno Tedesco überfallen, erwischen.

chentupízas , agt, nm Definizione nau de gente, chi o chie portat pinnicas medas, est totu trassas e no faet a ndhe cumprèndhere nudha de ite est o bolet deabberu Sinonimi e contrari fraissinu, prinnigheri, totupizas Etimo srd. Traduzioni Francese rusé Inglese cunning (fellow) Spagnolo astuto, taimado Italiano scaltro, furbóne Tedesco schlau.

códia , nf Definizione una genia de resídiu, cosa chi si coígiat, chi si lassat acoa, ma nau prus che àteru in su sensu de cosa chi unu, cun malítzia, no narat o no bolet nàrrere po pigare s'àteru a trampa, o fintzes improdhu in su trebballu, cosa fata male; dhu narant fintzes a su dimóniu Sinonimi e contrari cóntia, magna, rusa, trampa / demóniu, coedhu Modi di dire csn: èssere a códias = tirai acoa, a longas, istare a úrtimu; àere códias = èssiri malu, trasseri; èssere, istare a borta códia = comente e oretendhe pro fàghere male a ccn.; torrare a borta códia = torrare in àteru mamentu a unu logu, a s'acua, pro bi fàghere dannu, a ndhe furare cosa, e gai; sighire sas códias a unu = agatàreli e bogarendheli sas iscusas, sas mendheas, sas trassas chi chircat de cuare, connòschere sas intessiones pagu bonas chi tenet; fàghere códias che a su matzone = zúghere filedhos che a su grodhe Frasi peri su babbu at bufonau su fizu prus mannu ca fit galu a códias a si cojubare ◊ in su traballu fint a códias ca su tempus si fit iscontzu 2. si no est istirau a minore, s'ómine torrat a risu, sa gana li sichit sas códias ◊ cussu si no bi lassat sa códia, in su tribàgliu, no est cuntentu!…◊ lassa sas códias e faghe sa cosa comente tocat! ◊ sa veridade no la càmbias cun sas códias, no! Cognomi e Proverbi smb: Codias Etimo srd. Traduzioni Francese prétexte, duperie, ruse Inglese pretext Spagnolo reticencia Italiano astùzia, pretèsto, gherminèlla Tedesco List, Ausrede.

fraíciu , agt, nm: fraissu, fraitzu Definizione chi ingannat, chi o chie giughet fraitza, trassas, e leat s'àteru a ingannu e no dhue at de si ndhe fidare; chi est furuncu, foressiu; nau in cobertantza, su margiane Sinonimi e contrari falsu, fraitzosu, libberiscu, traitore, transosu / arrapiante, forúnciu, francudu, furànciu, furone / grodhe, magliane, matzone Frasi si pagu pagu si avallat, margiani fraitzu ndi dhu furat is pudhas ◊ si sunt pijendhe mannas e mannujos cun s'ojada fraitza (G.Fiori)◊ no ti acostis, lah ca custu cani est fraitzu! ◊ amiga o fraitza est sa preséntzia tua? ◊ mi seo lassau tentare dae bisos fraícios! 2. su fraitzu est torradu cun àteros ladros Cognomi e Proverbi prb: fraitzu perdit su pilu ma no s'imbitzu Terminologia scientifica ntl Etimo srd. Traduzioni Francese rusé Inglese shrewd, cunning fellow Spagnolo astuto, listo Italiano astuto Tedesco schlau, Schlaukopf.

fúlbu , agt, nm: furbu Definizione chi o chie giughet trassas, ischit intrare in is cosas e chistiones chentza giare a bíere totu su chi dhi podet andhare in contràriu Sinonimi e contrari bulbu 1, filone 2, grodhone, malfusu, prinnigheri Terminologia scientifica ntl Etimo itl. Traduzioni Francese rusé Inglese wily, cunning fellow Spagnolo listo, astuto Italiano furbo Tedesco schlau, Schlaukopf, Schlauberger.

gródhinu , agt Definizione de grodhe, chi est de calidades che a su margiane Sinonimi e contrari gúrpinu, maciuninu, margianinu Frasi acollu torra a manu parada cun d-unu risitu gródhinu ca cheriat sa pitzinna a ballare Etimo srd. Traduzioni Francese malicieux, rusé Inglese sly Spagnolo picaresco Italiano furbésco, volpino Tedesco schlau.

intrassíre , vrb Definizione pigare o pònnere trassas, essire o fàere furbu Sinonimi e contrari ammassimare Etimo srd. Traduzioni Francese devenir rusé Inglese to sharpen s.o.'s wits Spagnolo espabilar Italiano scaltrire Tedesco schlau machen, schlau werden.

maciarésu , agt: mataresu Definizione nau de unu chi portat trassas, filedhos, malítzia Sinonimi e contrari chentupizas, fraissinu, marrascu, prinnigheri, totupizas / moitzu 1 Frasi trabàglia, mataresu, chi su pane lu deves balanzare cun suore! Etimo srd. Traduzioni Francese rusé, malin, malicieux Inglese mischievous Spagnolo astuto Italiano furbo, malizióso Tedesco schlau, pfiffig, listig, verschmitzt.

malfúsu , agt: marfusu Definizione nau de ccn., chi portat trassas, chi no est singillu Sinonimi e contrari chentupizas, fraissinu, fulbu, maciaresu, marfuseri, marrascu, prinnigheri, totupizas Frasi cheret chi ti fatas malfusa e abbista ◊ a connòschere un'ómine marfusu bi cheret tempus ◊ a sa funtana de su perdonu sos fizos mirant cun chizos marfusos ◊ si ses dotori marfusu, preparau e inteligenti, lassa a parti s'asurímini! ◊ su furone, marfusu, po istraviai is àndhalas s’iat fatu ferrare su cuadhu a su traessu Etimo spn. marfuz Traduzioni Francese rusé, malin, astucieux, hypocrite Inglese wily, false Spagnolo listo, hipócrita Italiano furbo, accòrto, scaltro, ipòcrita Tedesco schlau, pfiffig, Heuchler, Hypokrit.

malíscia , nf: malissa, malíssia, malítzia Definizione capacidade de pentzare in su malu (o fintzes in cosas chi podent pàrrere male), siat po dhu fàere e siat, mescamente, po si ndhe badrare / Predu Malíssia = pisedhu de sos contos, totu trassas, chi neune resessiat a leare in trampa Sinonimi e contrari arrusa, astrúscia, bribantésima, cradànzula, marfuseria, trasseria / malesa Frasi eo so unu puzone chi no tenet paragone in malíscia e in lestresa (P.Mossa)◊ su pitzinnu est comintzanne a intrare in malissa ◊ fit malintragnadu e de malíscia ndhe podiat bèndhere puru ◊ mischinu, cussu est fatu e lassau, no tenit malíssia nisciuna!◊ dèu tenia cuíndigi annus e fui chena malíssia Traduzioni Francese malice, habileté, ruse Inglese cunning Spagnolo malicia Italiano malìzia, scaltrézza Tedesco Arg, Arglist.

malisciósu , agt, nm: malissiosu, malitziosu Definizione chi o chie giughet malítzia, pentzat male, cun calecunu iscopu, ma fintzes chi giughet trassa, abbistesa, ispertesa Sinonimi e contrari ammalisciadu, maganzosu, malitziau, trasseri | ctr. bovo, brallocu, bucamindotu, drodhe, immalisciadu Frasi puite lu sezis nandhe a mie chin cussu tonu malissiosu? ◊ custas fotografias las isvilupo e cras ti faco bídere cantu ses bella… li at nadu malissiosu ◊ candu mi arregordu cumenti giogàst e fiast malitziosa!…◊ óminis e féminas si intzutzullànt cantendusí mutetus cun rimas malitziosas chi fadiant arrubiscai is piciocas 2. gravégliu pretziosu, prestu deves partire a soldadare: ista malissiosu e dae atentzione in su gherrare! (M.Z.Funedda) Traduzioni Francese malicieux, rusé, habile Inglese artful Spagnolo malicioso Italiano malizióso, scaltro Tedesco arg, arglistig, Bösewicht.

pendòni , nm, agt Definizione persona de dispretziare, metzana Sinonimi e contrari baltassarru, cioco, contàciu, enzosu, istruntzu / ischifosu Frasi balla, po unu pendoni no acabbu in gimitóriu! ◊ seus arróscius de intèndiri de unu pendoni narendi ca s'ómini est unu brèmini! Etimo spn. pendón Traduzioni Francese rusé, méprisable Inglese cunning (fellow), despicable (person) Spagnolo zorro viejo, despreciable Italiano furbacchióne, spregévole Tedesco Schlauberger, schlauer Kerl, verachtenswert.

rúsa , nf: arrusa Definizione cosas chi si faent o si narant cricandho de trampare s'àteru, iscusa po no adduire a su chi bolet s'àteru, po no fàere su dovere Sinonimi e contrari astrúscia, malíscia, marfuseria, spedha, transa / arraghèscia, códia, iscúgia Frasi no boghes custas rusas, tantu no bi creo! ◊ s'ànima tene a postu, iscarta faltzu e rusa! ◊ cun trampas e rusas, de custa sorte iscantadu nos at sa sirena ◊ custas sunt rusas de malu pagadore! Etimo itl.p rusa Traduzioni Francese ruse, astuce Inglese shrewdness, artifice Spagnolo astucia, ardid Italiano astùzia, scaltrézza Tedesco Listigkeit, Pfiffigkeit.

trànsa , nf: trassa Definizione capacidade de pentzare e fàere calecuna cosa chentza fàere o giare a bíere totu su chi unu pentzat e bolet, fintzes a ingannu, po trampare s'àteru, po s'iscabbúllere de unu male, de una dificurtade o àteru; manera de fàere cosa cun abbistesa, capacidade (no sèmpere po su bonu) Sinonimi e contrari arrusa, astrúscia, fraícia, furbidade, malíscia, malesa / abberintu, cumpoltura, imbovu, ingànniu, màngana, tràglia, tramòglia, trampa Modi di dire csn: trassas minudas = manera fine de intrare in sas cosas pro lòmpere a su chi si cheret; a trassa de… = a zisa de…; a t. de para = comente ischit intrare o ischit fàghere unu padre; ómini de mala t., de malas trassas = chi est de trassa, trassas malas, chi pessat e faghet pro ingannare s'àteru, chi est prenu de trassas; artimintzare o fàghere una t. a unu = leàrelu in trampa; fàghere una cosa trassa trassa, agatare sa trassa = seberendhe su médiu, agatendhe sa manera, su essu giustu de fàghere una css. cosa; trassas de fune cultza = chi agguantant pagu, chi si daent a bídere luego pro su chi sunt Frasi a sighire sas transas de Gavinu no bi cherent caltzones de Busellu! ◊ dh'ant arrestau cun d-una trassa ◊ zughes trassas che matzone ◊ bos sezis avesaos a imbentare trassas, fachèndhebos cosa! ◊ chin trassa de riu mudu Pedru si m'est a ogros presentadu ◊ tui circa de ndi bodhiri totu is trassas: candeghinò t'imbrollant 2. cun bona trassa aiat criticadu sa zunta chene ofènnere a nemos (A.Cossu)◊ in s'arte nova de sínnicu no bi aiat galu trassa ◊ cussu est trassas malas, lampu! ◊ cussu est de trassa ◊ as a tenni una trassa friendi is ous!…◊ bi tenet trassa a triballare 3. funt bivendi a mindigu po su pani, a trassa de canis istasius ◊ s'emigrau est sèmpiri in axiu, timi timi a trassa de cani in crésia, in logu allenu Cognomi e Proverbi prb: mariane perdet su pilu ma non sas trassas Etimo ctl., spn. trassa, traza Traduzioni Francese ruse Inglese wiliness Spagnolo astucia, ardid Italiano furbìzia, astùzia Tedesco Schlauheit.

transósu , agt, nm: trassosu Definizione chi o chie est totu trassas, prenu de trassas malas Sinonimi e contrari ammalisciadu, androgheri, fraíciu, gafante, malgone, trasseri, trassista Frasi est trassosu chei su matzone ◊ cudhu coiamprosu est su lodhe, e za no est transosu…: no ti fides e fue, daghi lu seras! Etimo srd. Traduzioni Francese rusé Inglese astute (person) Spagnolo astuto Italiano astuto Tedesco schlau.

trasséri , nm, agt Definizione chi o chie est totu trassas, prenu de trassas malas Sinonimi e contrari abbiseri, ammalisciadu, fraíciu, imbodhiosu, maganzosu, malisciosu, prinnigheri, transosu, trassadori, trassàrgiu Frasi no fatzas sa trassera, chi mi dh'ant iscoviau! ◊ cussa zòvana fuit una trassera chi l'ischiat fagher bene sa cumédia! ◊ ma lah ca sunt trasseris cussos pulíticos, lah!…◊ cussu est trasseri che marxani 2. cun móvidas trasseras de serpente ti dat sa manu e pesat avolotu e candho cres chi l'as bene connotu de s'internu sa cara est diferente Etimo srd. Traduzioni Francese rusé, celui qui fait des manigances Inglese shrewd, plotter Spagnolo listo, espabilado Italiano scaltro, macchinatóre Tedesco schlau, Anstifter.

travonéri , agt, nm Definizione nau de ccn., chi est o portat trassas malas Sinonimi e contrari ammalisciadu, malisciosu, trassadori, trasseri Traduzioni Francese rusé, vieux renard Inglese old fox Spagnolo zorrón Italiano scaltro, volpóne Tedesco schlau.

«« Cerca di nuovo