búndhu , nm: búniu Definizione
ànima o fortza mala chi unu podet portare in corpus, dimóniu; genia de idea, de pentzamentu malu, de gana forte
Sinonimi e contrari
brusore,
bundhone,
codiedhu,
coedhu,
diàbulu,
mentzitissu
Modi di dire
csn:
pònnere b. in conca = fàghere irbariare, dilliriare; nighedhu che b. = niedhu deretu, píghidu; ponner bundhu a ccn. = fintzas pònnere imprastu, cuntentare, ponner fatu
Frasi
cussa fémina faghiat sa majarza, ca nachi zughiat bundhos ◊ che bardófula si zirat in tundhu che puntu de un'irribiu o chi in corpus aeret zutu bundhu ◊ fúilas sas profertas de su bundhu! ◊ su preigadore fit nighedhu chi pariat unu bundhu ◊ ih, chi t'intrighint is búnius: tui ses?!
2.
sa chi li mintet bundhu in su crevedhu est su cadone chin sa ligadorza ◊ presumidos che tue in custu mundhu mai ndh'apo connotu sentza bundhu!
3.
e no lu contes su chi as fatu a proa: s'istadu fit a ponner bundhu a tie t'aia dadu una proendha noa! (A.Frau)
Etimo
ltn.
("immundus" paret menzus de "vagabundus": in srd. "munnedha, bunnedha" che àteras peràula)
Traduzioni
Francese
esprit malin
Inglese
evil spirit
Spagnolo
diablo
Italiano
spìrito maligno,
demònio
Tedesco
Unhold.
fraissínu , agt: fraitzinu Definizione
chi giughet fraitza, chi est fraitzu, chi giughet trassas / fari cosa a fura fraitzina = cun trassa
Sinonimi e contrari
chentupizas,
fraitzosu,
maciaresu,
malfusu,
totupizas
Frasi
at fatu una fura fraissina ◊ at fatu un'arrisu fraitzinu
Terminologia scientifica
ntl
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
malin
Inglese
cunning
Spagnolo
astuto
Italiano
furbésco
Tedesco
verschlagen.
fraitzósu , agt Definizione
chi giughet fraitza, chi faet a sa fraitzina, cun ingannu
Sinonimi e contrari
fraíciu,
fraissinu
Frasi
ses fraitzosu e giranteri e cun iscujas nos bendhes cosa mala
Terminologia scientifica
ntl
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
malin
Inglese
sly
Spagnolo
astuto
Italiano
furbésco
Tedesco
verschlagen.
maciarésu , agt: mataresu Definizione
nau de unu chi portat trassas, filedhos, malítzia
Sinonimi e contrari
chentupizas,
fraissinu,
marrascu,
prinnigheri,
totupizas
/
moitzu 1
Frasi
trabàglia, mataresu, chi su pane lu deves balanzare cun suore!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
rusé,
malin,
malicieux
Inglese
mischievous
Spagnolo
astuto
Italiano
furbo,
malizióso
Tedesco
schlau,
pfiffig,
listig,
verschmitzt.
malfúsu , agt: marfusu Definizione
nau de ccn., chi portat trassas, chi no est singillu
Sinonimi e contrari
chentupizas,
fraissinu,
fulbu,
maciaresu,
marfuseri,
marrascu,
prinnigheri,
totupizas
Frasi
cheret chi ti fatas malfusa e abbista ◊ a connòschere un'ómine marfusu bi cheret tempus ◊ a sa funtana de su perdonu sos fizos mirant cun chizos marfusos ◊ si ses dotori marfusu, preparau e inteligenti, lassa a parti s'asurímini! ◊ su furone, marfusu, po istraviai is àndhalas s’iat fatu ferrare su cuadhu a su traessu
Etimo
spn.
marfuz
Traduzioni
Francese
rusé,
malin,
astucieux,
hypocrite
Inglese
wily,
false
Spagnolo
listo,
hipócrita
Italiano
furbo,
accòrto,
scaltro,
ipòcrita
Tedesco
schlau,
pfiffig,
Heuchler,
Hypokrit.
trullío , nm: turrio Definizione
ànima mala, dimóniu; bentu muimui, bentu chi si movet a molinadas: dhu narant fintzes po nàrrere nisciunus / anca ti cíciat trullio! = frastimu: chi su dimóniu ti setzat a cuadhu!, chi ti ndhe pighent is dimónios!
Sinonimi e contrari
bulione
Frasi
in sas costeras su sole brincaiat che trullio imbreacu dae un'ala a s'àtera (M.Dui)◊ est gherranne a chitu partitu chin trullios minutos malos a ammasetare
2.
andhet innorommala s'iscuru, su sole che imbergat sas nues chin su trulliu de sa morte! (G.Piga)◊ lis fit parada in dainantis sa pupa de unu carru, che pantarma issiu dae su trulliu de abba e bentu in cussu bortaidie
Traduzioni
Francese
esprit malin
Inglese
evil spirit
Spagnolo
espíritu maligno
Italiano
spìrito maligno
Tedesco
böse Geister.