Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

brutzèra , nf: prutzera* Definition matucone, chirrione de pilos chi calat a una bandha e àtera de sa conca Synonyms e antonyms lemas Translations French mèche English unruly lock of hair Spanish crencha Italian cernécchio German Haarsträhne.

creàmini , nm: criàmini Definition totu su chi serbit a mantènnere serradas is gennas Synonyms e antonyms craedhu, fríschiu, serradura Sentences at inténdiu girendi sa crai in su criàmini Scientific Terminology srr Etymon srd. Translations French serrure English lock Spanish cerradura Italian serratura German Verschluß.

creàri , vrb: criai 1 Definition serrare a crae, friscare un'apertura Synonyms e antonyms acràere, acraitare, afriscare, clare, imbarcionai, incraedhae, increari | ctr. screari, scriedhai Sentences cria s'enna debressi! ◊ no potzu fai su letu ca sa sala est criada! ◊ sa buca sua oi est unu portali criau Etymon srd. Translations French fermer à clef English to lock Spanish trancar Italian chiùdere a chiave German verschließen.

cucurédhu , nm Definition min. de cúcuru: chirrione o matucone de pilos; terrenu chi faet unu pagu a cúcuru, prus in artu Synonyms e antonyms cherrione, cirru, ciufu, pubusa, pubusone 1, tipisone / monticru Sentences unu cucuredhu de pilos Surnames and Proverbs smb: Cuccureddu Translations French mèche English lock Spanish mechón Italian ciòcca German Strähne.

fiócu , nm: flocu, frocu Definition prus che àteru tirighedha de orrobba chi si ponet po bellesa; pubusadedha o màtula de lana, de pilu, e fintzes de erba o pàgia, fintzes de nie; nau in cobertantza, chistione chi si cricat prus che àteru bogandho iscusas / min. fiochedhu 1, flochitu, frochedhu (custu si narat fintzes de su càgiu imbodhigau in istràciu po cagiare su late), frochixedhu Synonyms e antonyms chirriolu, filliocu, tira / cherrione / arraghèscia, iscóticu, istibbu 1, mendhea Idioms csn: bogai frocus = bogare mendheas, bogai arreghèscias; bòmberenche su frocu de s'ànima = catzàrendhe sos ogros, bombitare meda 2. est andhau a sa fentana po bíere chi dhue aiat gente ma si bidiant ebbia frocos de nie calandho de su chelu Scientific Terminology ts Etymon ltn. floccus Translations French nœud, flocon English lock Spanish borla (f), moño Italian fiòcco, biòccolo, batùffolo German Schleife, Flocke, Bausch.

friscàre , vrb: afriscare*, frischiare, frisciare Definition serrare is gennas a crae e a friscu; serrare, sidhare is dentes a forte Synonyms e antonyms acràere, creari, ifriscare 1, imbarcionai, serrai | ctr. abbèrrere Sentences fríscio sa gianna e t'intrego sas giaes ◊ si cheres frisciare fríscia: si times a ti furare ponebbei tentadore! ◊ aiant lassadu sa domita frisciada ◊ candho mi corco pagos minutos mancu sa zanna mi frisco ◊ apo serradu e friscadu, in domo, ca so essindhe 2. ses piàghida a mie e ti che apo frisciadu intro de s'intragna ◊ s'àinu candho móssigat frísciat sas barras Translations French fermer à clef English to lock Spanish cerrar con llave Italian chiùdere a chiave German verschließen, zuschließen.

fríschiu , nm: frísciu, friscu, frúschiu 2, frúsciu 2 Definition aparíciu chi si ponet pruschetotu a is gennas po dhas pòdere serrare a crae / frísciu muriscu = luchete; èssere a ciae e a frísciu = nau de fémina, àere maridu contaredhu, chi dhi contat fintzes s'úrtimu sodhu, no dhi donat fidi e dhi criat sa cosa po no ndi tocai Synonyms e antonyms serràrgiu Sentences at bidu un'upa fine fine intrendhe in s'istampa de su frísciu ◊ imbreacu, isterriat su bratzu ameriànnesi s'istampu de su fríschiu ◊ at postu donzi cosa suta frísciu 2. su vísciu intrat in dogni conca sentza frísciu Scientific Terminology srr Etymon ltn. fist(u)la Translations French serrure English lock Spanish cerradura Italian serratura German Schloß.

incricài , vrb Definition serrare sa genna a crica; incasciare in mesu de calecuna cosa Synonyms e antonyms acricai, agiotulare | ctr. scricai Etymon srd. Translations French verrouiller English to lock Spanish atrancar Italian annottolare German klinken.

pubusòne 1, pubusòni , nm: pupusoni Definition chirrione de pilos, de lana, de erba (fintzes naschindho de sèmene cracu cracu a muntonedhu); nue de pruine chi pesat su bentu, fintzes cosa coment'e a muntone / min. pubusonedhu = apisiledhu, trintzilleri de frutuàriu (es. de cheréssia) Synonyms e antonyms brocu 1, cherrione, cirru, ciufu, cucuredhu, pubusa, tipisone, tupada / cdh. pumasoni Sentences custu pubusone de pilos, inoghe: ispizadas bos sezis? ◊ de sèminis ndi ponit unus cantu totus impari, po fai a pubusoni 2. sa vida est unu pubusone de bentu, unu sulu 3. pubusone de abes Etymon srd. Translations French mèche English lock, cluster Spanish mechón, mecha Italian ciòcca German Büschel.

serradúra , nf Definition su serrare; aparíciu chi serbit po poderare serradas is gennas Synonyms e antonyms friscadura, tancadura Etymon itl. Translations French serrure English lock Spanish cerradura Italian serratura German Schloß.

tancadúra , nf Definition su tancare; cosa chi serbit a tancare (es. t. de s'enna = su craedhu, su friscu) fintzes a bisura de covecu / genias de t.: a cascioni, a crica, morisca; partes de una t.: sa plància, su molinetu cun s'agu (chi girat cun crae fémina: su molinetu sentza agu ghiat sa crae mascu), su ponte, inue intrat sa crae (a s'àtera parte de sa plància), s'agu o agulla (chi intrat in sa crae fémina), su scudetu (chi si cravat a parte de foras de sa genna, inue intrat sa crae), is guàrdias (chi intrant in is dentes de sa crae), su stampu o tupa (ue intrat sa crae) Synonyms e antonyms friscadura, serradura, serru / cobecu / lacanadura Sentences su 1820 fit issia sa leze de sas tancaduras pro andhare in addóbiu a sa propiedade privada 2. a su sonu de is crais in sa tancadura si fut furriau 3. fut po lassai de iscorrovetai candu sa paja tocat una cosa tostara: fut sa tancadura de una càscia Etymon ctl. Translations French serrure English lock Spanish cerramiento, cerradura Italian serratura, chiusura German Schloß.

tancài , vrb: atangare, tancare, tangare, tuncare Definition serrare bastat chi siat, fintzes pònnere serru, cosa chi serrat, a serrare Synonyms e antonyms cugnare, incujare 1, serrai, tanconare | ctr. abbèrrere, ilbambarriare, iscungiai Idioms csn: tancai is ogus = fàghere finta de nudha, de no àere bidu, de no bídere sa cosa; tancai ogu = drommire; bestiri chi no tancat bèni = bestimenta tropu afissa, chi no lompet, no abbutonat; tancai sa buca a unu = assamudare, fàghere callare a unu; tancare un'isterzu a mortu = bene sizidu de no bi intrare aera Sentences no tanghedas sa gianna apalas mias! ◊ su babbu e sa mama si fint tuncatos intro de domo ◊ si tanco s'oju mi pàglio videnne su retore ◊ bi at frores chi si abberint a su sole e bi ndhe at chi si tuncant (M.Pira)◊ tancu sa porta mia ◊ canno mi nche anno a domo mi tanco s'aposentu 2. in totu sa noti no apo pótziu tancai ogu ◊ est mesanote e so ancora sentza tancare oju ◊ su note no fipo reséssitu a tuncare sa cannela de s'ocru ◊ prima chi tanghe ojos beni a mie! Etymon ctl. tancar Translations French fermer English to lock, to enclose, to shut Spanish cerrar Italian chiùdere German schließen.