anninnitàu , pps, agt Definition
de anninnitae; chi est miseredhu, no at créschiu, nau de ccn.
Synonyms e antonyms
trighinzu 1
Translations
French
rachitique,
maigre et débile
English
poor looks,
rachitic
Spanish
raquítico
Italian
di aspètto mìsero,
rachìtico
German
kümmerlich.
cóltzu , agt, nm: colzu,
cortzu,
corzu 1,
cotzu 3 Definition
foedhu chi narant po ammischinare o lastimandho a unu; foedhandho de unu mortu, s'ispaciau, sa bon'ànima; fintzes chi est totu malandhau / cortzaredhu! = siscuru!, scerau!, mischinu!
Synonyms e antonyms
beadu,
mischinu,
moltu,
siscuru
/
malacónciu
/
cdh. cólciu
| ctr.
diciosu
Sentences
coltzu si andhas foressidu solu in su buscu niedhu! (P.Casu)◊ corzu a isse si no si ndhe adderetat! ◊ corzu chie si fidat de amigos! (P.Pisurzi)◊ custu mi ammentant sa colza pitzinnia! ◊ a dolu de sas coltzas netas mias, chi mi ant a pesu in domo!
2.
su colzu de tziu Istèvene, candho si agataiat, za fit ómine! ◊ s'interramortos at ammaniadu una tuda pro un'àteru corzu ◊ su colzu de babbu meu naraiat sèmpere a no fàghere male a neune
3.
sa mobbília no podiat èssere prus cortza: cadrea mala, mesedha totu arroinada
Etymon
crsn.
córciu
Translations
French
pauvre,
Dieu ait son âme,
feu (f. feue)
English
poor (thing),
latelamented
Spanish
el pobre
Italian
poverino,
buonànima
German
arm,
Selige.
impoburitài , vrb Definition
orrúere o bènnere in bisóngiu meda, in poberesa manna
Synonyms e antonyms
acuculiare 1,
aframicare,
aframicosare,
apedhitzonai,
impoberai
| ctr.
arricai
Translations
French
appauvrir
English
to make poor
Spanish
empobrecer
Italian
immiserire
German
verarmen.
iscedàu , iscl, agt: isciarau,
scedau* Definition
foedhu chi si narat mescamente lastimandho a unu po dannu o àteru motivu
Synonyms e antonyms
deldiciadu,
dirgrassiadu,
mabassortau,
malafadau,
malafortunau,
míseru
/
scurixedhu!,
siscuru!
Sentences
a cussu, iscedau, no dh'ant betau sabi a conca!
Translations
French
le pauvre!
English
needy,
poor thing
Spanish
pobre,
pobrecillo
Italian
poverino
German
arm,
unglücklich.
matàgnu , agt: metantzu,
metanzu Definition
chi no tenet calidades bonas, nau de cosa e de gente puru (de ccn., fintzes chi est giau a fàere male)
Synonyms e antonyms
iscadentonzu,
malésicu,
malu,
mecianu*
| ctr.
bonu
Sentences
su bentu de santu Simone tenet fama metanza ca ndhe iscudet s'ischissone ◊ invece de dultzuras mi faghes passare oras metanzas ◊ cussu est unu dutore metanzu ◊ su prus forte fachiat s'ala a su metantzu
Translations
French
de mauvaise qualité,
médiocre,
répréhensible
English
ordinary,
poor,
censurable
Spanish
de mala calidad,
reprobable
Italian
scadènte,
mediòcre,
riprovévole
German
minderwertig,
mittelmäßig,
verwerflich.
meciànu , agt, nm: metzanu Definition
chi (o chie) est de calidades pagu bonas, antzis antzis malas, nau de cosas e de gente
Synonyms e antonyms
iscadentonzu,
matagnu,
tratu 1
| ctr.
bonu
Sentences
de annadas ndhe faghet bonas e metzanas ◊ aia in manu unu nodosu càmbaru e metzanu cun totu gherraia ◊ no timet ne fritu e ne calura, ne tempus bonu e ne tempus metzanu
2.
sos metzanos abbratzant sa vindita e lis paret balanzu e granzeu ◊ su piús mandrone e piús visciadu, su piús metzanu e faularzu fit isse ◊ cantat sa glória e martíriu de sos Santos, sas vilesas de sos metzanos
Surnames and Proverbs
smb:
Mezzanu
Etymon
itl.
mezzano
Translations
French
de mauvaise qualité,
médiocre
English
poor
Spanish
medianillo
Italian
scadènte,
mediòcre
German
minderwertig,
mittelmäßig,
Mittelmäßige.
meschínu , agt, iscl: mischinu Definition
chi istat male, chi est sufrindho, nau mescamente a làstima de su pòberu o de chie tenet o at tentu calecunu male, dannu / betàresi a sa mischina = atrogare su male fatu coment'e iscusèndhesi
Synonyms e antonyms
pòberu
/
addolumannu!,
addolumeu!,
siscuru!
Sentences
mischinu de tui: ses béciu in s'ossu, ita as a bolli fai a is piciocas!…◊ mischinu, mi nd'est partu mali: fiat tristu e annugiau ◊ mischinu su castiau!
Translations
French
le pauvre!
English
poor thing!
Spanish
¡pobre!
Italian
poverino!
German
arm,
der Ärmste!
míseru , agt, nm Definition
nau de ccn., chi est pòberu, o de cosa chi creschet chi at fatu pagu isvilupu; nau de unu po comente acostumat a fàere, chi est malu, chi faet su male aprofitandho de chie no si podet abbàlere: si narat fintzes de unu chi est de pagu impita, pagu àbbile; si narat a làstima coment'e tenendho piedade
Synonyms e antonyms
pòberu
/
cdh. mísaru
/
miseràbbile
/
iscedau,
siscuru
| ctr.
ricu
/
àbbile 1,
balente
/
imbénnidu
Sentences
chin cussa leze su ricu s'at sichiu a prenare sas bértulas de s'ingurtonia e su míseru est abbarrau míseru ◊ no bi est faghindhe cust'arburedha: est mísera mísera cun totu chi la so abbendhe
2.
cussu bandhiu fit un'ómine míseru, irfidiau, chin su dillíriu de su sàmbene in su coro ◊ bi fit su balente e bi fit su míseru
3.
míseru a chie si che andhat: sos bibos za si campant! ◊ míseru chie b'intrat, a presone! ◊ míseru chie chircat pane anzenu! ◊ míseru ’e mene, míseru ’e tene!
Translations
French
misérable,
piètre (meschino)
English
poor
Spanish
miserable
Italian
mìsero,
miseràbile
German
arm,
gemein,
Arme,
Schurke.
pòberu, póberu , agt, nm: pòbiru,
pòboru,
pòburu,
pòvaru,
póveru Definition
chi o chie tenet pagu o nudha benes, siendha, chi est bisongiosu o chi dhi mancat ccn. cosa o ndhe tenet o portat tropu pagu, chi est in cunditziones de necessidade; coment'e agt. dhu narant lastimandho a unu, cristianu, béstia o fintzes mata, po ccn. male o dannu chi tenet o at tentu e deosi si narat innanti de su nm. / min. pobiritu, pobiredhu, pobiritedhu = p. meda, in bisonzu meda (e fintzes pedulianu, chi campat pedindhe)
Synonyms e antonyms
abbisongiosu,
bisonzile,
pàburu
/
cdh. pòaru,
ttrs. pòbaru
/
malibigau,
meschinu,
fradhocu,
sciadau
| ctr.
arricu
Idioms
csn:
aguantaisí, bessiri, acabbai p., furriai, torrai a p.; p. forti, tropu, chi no fait, meda; pòberu de… (+ nm.) = chi li mancat carchi cosa; pòvaru faladu = póveru in terra, andhadu male a s'úrtimu etzessu
Sentences
sa crésia fiat pòbara e sa genti prus puru ◊ custa fiat una fémmina pòbora ◊ funt pipius pòberus, sempri iscrutzus o a crapitas bècias ◊ est una famíllia pòbera: tenint isceti dus mois de terra
2.
sa cosa piús rica e bella chi sos pòveros ant: sa limba, sa cultura, sa memória istórica ◊ su pagu chi guaràngiat dh'ispartzit cun is pòburus ◊ su póberu no at àteru aficu si no sa zoronada
3.
portat su sànguini pòberu de gróbbulus arrúbius ◊ sa cosa chi ses papendi est pòbera de vitaminas ◊ est una terra pòvera de sustàssia
4.
pòberu béciu, aici malàriu! ◊ pòberas matas tocadas de fogu! ◊ pòvera mama, s'apretu chi s'at bidu a l'istratzare sa criadura dae manos sos bandhidos! ◊ aite lu chircas a cudhu póver'ómine candho no ndhe podet sa vida?! ◊ pogheritu, l'imputabant de unu muntone de cosas ◊ dha fait sa limósina, sa meri, a unu pòburu istrupiau?
Surnames and Proverbs
prb:
su pòburu est che su cani: andat a chini dhi donat s'ossu ◊ a pòberu non depas e a santus non promitas ◊ balit prus unu pòbiru bonu chi no unu ricu malu
Etymon
itl.
Translations
French
pauvre
English
poor
Spanish
pobre
Italian
pòvero
German
arm,
Arme.
remengòne , nm Synonyms e antonyms
famicosu,
pedhitzoni,
pedulianu
Sentences
che remengone bisadore andho fatu de sas giannas tzochedha chi ti tzochedho ◊ como so che cudhos remengones: ne capoto ne filu de caltzones, ne cosse e ne berrita
Translations
French
errant,
le pauvre
English
poor thing,
roaming
Spanish
pelagatos
Italian
errabóndo,
poveràccio
German
armer Schlucker.
scurixédhu! , iscl Definition
foedhu chi si narat lastimandho a unu
Synonyms e antonyms
iscedau!,
scuredhu!,
siscuru!
Translations
French
le pauvre!
English
poor thing!
Spanish
¡pobrecillo!
Italian
poverino!
German
der Ärmste!
siscúru! , iscl Definition
foedhu chi narant lastimandho a unu: s'impreat coment'e un'agt., ma si narat fintzes s. a ccn.: nau cun arrennegu, siscurigadu
Synonyms e antonyms
feritzedhu!,
iscedau!
Sentences
no l'iscriviat mai nemmos, siscuru! (S.Spiggia)◊ at patiu meda, siscuredhu! ◊ siscuru chie no si abbàidat sas buciacas suas! ◊ siscuros, sunt istracos cussos ómines, totu cussu caminu a pè! ◊ siscura, sa mama, su dannu chi at tentu! ◊ preguntant comente istant su babbu e sa mama, siscuros, solos solos a ora betza (A.Cossu)◊ siscuru a nois chi semus in manos anzenas! ◊ siscuru a issos, malevadados: za l'ant tentu su dannu! ◊ siscurigadu chi sias: za ses masedu!…
Etymon
srd.
Translations
French
le pauvre!
English
poor thing
Spanish
¡pobrecillo!
Italian
poverino!
German
der Ärmste!
trighínzu 1 , agt Definition
coment'e calidade de gente o de animales, chi est de pagu contu, miseredhu, chi creschet pagu
Synonyms e antonyms
anninnitau,
cioco,
enzosu,
míseru
Translations
French
rachitique,
maigre et débile
English
poor looks,
rachitic
Spanish
raquítico
Italian
di aspètto mìsero,
rachìtico
German
kümmerlich.