cabàle , agt Definition
chi leat o balet su matessi tanti, chi torrat apare, chi tenet sa matessi mannària, artària, chi est cantepare, fintzes chi est totunu / dare contos cabales = precisos, giustos
Synonyms e antonyms
cantepare,
giustu,
guale
Sentences
nois duos no semus cabales ◊ teniat unu giú, una prendha: fint duos boes cabales ◊ a totu su mundhu at brotadu frutu de gràtzias cabale ◊ no est semper chi su resultadu est cabale a su disizu
Etymon
ctl., spn.
cabal
Translations
French
exact
English
right,
o.k
Spanish
cabal
Italian
esatto,
giusto,
pari
German
richtig,
gleich.
derèta , nf: drelta,
dresta Definition
una de is duas manos, sa prus àbbile, manu bona (po is prus, ca sinono po is mànchinos est s'àtera)
Synonyms e antonyms
manuesta,
esta
| ctr.
manca
Sentences
a sa dereta, in coxina, una porta donat a is aposentus ◊ e a drelta si girat e a manca, unu chíndhalu paret in die de bentu ◊ in cussa calara, a dereta dhoi est su campusantu ebreu ◊ si mi mancas tue est che a mi mancare sa destra ◊ Gesugristu, artziau a is celus, est assentau a sa dereta de Deus Babbu
Surnames and Proverbs
smb:
Deretta
Translations
French
droite
English
right hand
Spanish
derecha
Italian
dèstra
German
Rechte.
derétu , nm: diritu Definition
su pertocare o tocare de una cosa a unu, e fintzes sa cosa chi dhi tocat segundhu sa lei, is costumas, o s'arrexone; is leis, s'istúdiu de is leis
Idioms
csn:
èssere in diritu, leare, pèrdere su d.; abarrai in su d. suu = pretènnere petzi su chi li tocat de diritu
Sentences
deo so in su deretu meu ◊ su diritu a su trabballu de sa lei est nomenau ma non nci ndi at de prus oguali abetu acacigau ◊ cherimos chi si trabballet pentzandho a sos deretos de sos pipios e de sos zòvanos
Etymon
ltn.
*derectus
Translations
French
droit
English
right
Spanish
derecho
Italian
diritto
German
Recht,
Jura.
déstrinu , agt Definition
chi manígiat de prus e méngius sa manu destra
Synonyms e antonyms
| ctr.
manchinu,
mancosu
Translations
French
droitier
English
right handed (person)
Spanish
diestro
Italian
destrimano
German
rechtsgängig.
gé , avb: cei,
gei,
gi,
già,
giai 1,
za Definition
foedhu impreau meda prus che àteru po giare prus fortza a su chi si narat, po dhu giare coment'e cosa segura, in su sensu de emmo: a bortas tenet valore cuncessivu; giai s'impreat fintzes (ma raru) cun su significau de s'italianu già (tempus passau)/ nàrriri o fai ca giai = nàrriri carei, adduire
Sentences
giai mi dh'ais a nàrrere! ◊ gei est aici! ◊ gei ses a frori, fillu miu!…◊ gei fiat ora!…◊ dèu no timu, ma tui giai!
2.
bella gei ses bella, bella e geniosa: ti ses fata a isposa e no ti cojas mai! ◊ gi andu, ma no passu in su mòri!
3.
c'est essiu giai de un'ora
4.
fait ca giai isconchitendi tantis bortas
Etymon
ltn.
iam
Translations
French
déjà
English
already,
yes,
that’s right
Spanish
ya
Italian
già
German
schon.
importósicu , agt Definition
chi importat, chi est de giudu, balet, ma fintzes nau in su sensu chi est própriu sa cosa de fàere, su chi dhue bolet o andhat bene
Synonyms e antonyms
importante
2.
su chi narat issu za est pacu importósicu! ◊ importósicu est chi cussu siat donzi sera in domo tua?!
Translations
French
opportun
English
opportune,
right
Spanish
oportuno
Italian
opportuno
German
passend,
angebracht.
ingrasciàre , vrb prnl: ingrassiare,
ingratziai,
ingratziare Definition
pedire gràtzias, su si betare a pedire calecunu praxere, su si abbasciare a cricare s'agiudu angenu agiummai coment'e pedindho gràtzias
Synonyms e antonyms
avocai,
ingramesciare,
invocai
Sentences
tia Frantzisca si est ingrasciada a Nostra Segnora ◊ ingratziadí a santa Marina ca bis chi sa cosa càmbiat!
Etymon
srd.
Translations
French
gagner les bonnes grâces
English
to get on the right side of
Spanish
ganarse,
cautivarse
Italian
ingraziarsi
German
sich beliebt machen.