cabàle , agt Definitzione chi leat o balet su matessi tanti, chi torrat apare, chi tenet sa matessi mannària, artària, chi est cantepare, fintzes chi est totunu / dare contos cabales = precisos, giustos Sinònimos e contràrios cantepare, giustu, guale Frases nois duos no semus cabales ◊ teniat unu giú, una prendha: fint duos boes cabales ◊ a totu su mundhu at brotadu frutu de gràtzias cabale ◊ no est semper chi su resultadu est cabale a su disizu Ètimu ctl., spn. cabal Tradutziones Frantzesu exact Ingresu right, o.k Ispagnolu cabal Italianu esatto, giusto, pari Tedescu richtig, gleich.

derèta , nf: drelta, dresta Definitzione una de is duas manos, sa prus àbbile, manu bona (po is prus, ca sinono po is mànchinos est s'àtera) Sinònimos e contràrios manuesta, esta | ctr. manca Frases a sa dereta, in coxina, una porta donat a is aposentus ◊ e a drelta si girat e a manca, unu chíndhalu paret in die de bentu ◊ in cussa calara, a dereta dhoi est su campusantu ebreu ◊ si mi mancas tue est che a mi mancare sa destra ◊ Gesugristu, artziau a is celus, est assentau a sa dereta de Deus Babbu Sambenados e Provèrbios smb: Deretta Tradutziones Frantzesu droite Ingresu right hand Ispagnolu derecha Italianu dèstra Tedescu Rechte.

derétu , nm: diritu Definitzione su pertocare o tocare de una cosa a unu, e fintzes sa cosa chi dhi tocat segundhu sa lei, is costumas, o s'arrexone; is leis, s'istúdiu de is leis Maneras de nàrrere csn: èssere in diritu, leare, pèrdere su d.; abarrai in su d. suu = pretènnere petzi su chi li tocat de diritu Frases deo so in su deretu meu ◊ su diritu a su trabballu de sa lei est nomenau ma non nci ndi at de prus oguali abetu acacigau ◊ cherimos chi si trabballet pentzandho a sos deretos de sos pipios e de sos zòvanos Ètimu ltn. *derectus Tradutziones Frantzesu droit Ingresu right Ispagnolu derecho Italianu diritto Tedescu Recht, Jura.

déstrinu , agt Definitzione chi manígiat de prus e méngius sa manu destra Sinònimos e contràrios | ctr. manchinu, mancosu Tradutziones Frantzesu droitier Ingresu right handed (person) Ispagnolu diestro Italianu destrimano Tedescu rechtsgängig.

, avb: cei, gei, gi, già, giai 1, za Definitzione foedhu impreau meda prus che àteru po giare prus fortza a su chi si narat, po dhu giare coment'e cosa segura, in su sensu de emmo: a bortas tenet valore cuncessivu; giai s'impreat fintzes (ma raru) cun su significau de s'italianu già (tempus passau)/ nàrriri o fai ca giai = nàrriri carei, adduire Frases giai mi dh'ais a nàrrere! ◊ gei est aici! ◊ gei ses a frori, fillu miu!…◊ gei fiat ora!…◊ dèu no timu, ma tui giai! 2. bella gei ses bella, bella e geniosa: ti ses fata a isposa e no ti cojas mai! ◊ gi andu, ma no passu in su mòri! 3. c'est essiu giai de un'ora 4. fait ca giai isconchitendi tantis bortas Ètimu ltn. iam Tradutziones Frantzesu déjà Ingresu already, yes, that’s right Ispagnolu ya Italianu già Tedescu schon.

importósicu , agt Definitzione chi importat, chi est de giudu, balet, ma fintzes nau in su sensu chi est própriu sa cosa de fàere, su chi dhue bolet o andhat bene Sinònimos e contràrios importante 2. su chi narat issu za est pacu importósicu! ◊ importósicu est chi cussu siat donzi sera in domo tua?! Tradutziones Frantzesu opportun Ingresu opportune, right Ispagnolu oportuno Italianu opportuno Tedescu passend, angebracht.

ingrasciàre , vrb prnl: ingrassiare, ingratziai, ingratziare Definitzione pedire gràtzias, su si betare a pedire calecunu praxere, su si abbasciare a cricare s'agiudu angenu agiummai coment'e pedindho gràtzias Sinònimos e contràrios avocai, ingramesciare, invocai Frases tia Frantzisca si est ingrasciada a Nostra Segnora ◊ ingratziadí a santa Marina ca bis chi sa cosa càmbiat! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu gagner les bonnes grâces Ingresu to get on the right side of Ispagnolu ganarse, cautivarse Italianu ingraziarsi Tedescu sich beliebt machen.

«« Torra a chircare