cabàle , agt Definitzione
chi leat o balet su matessi tanti, chi torrat apare, chi tenet sa matessi mannària, artària, chi est cantepare, fintzes chi est totunu / dare contos cabales = precisos, giustos
Sinònimos e contràrios
cantepare,
giustu,
guale
Frases
nois duos no semus cabales ◊ teniat unu giú, una prendha: fint duos boes cabales ◊ a totu su mundhu at brotadu frutu de gràtzias cabale ◊ no est semper chi su resultadu est cabale a su disizu
Ètimu
ctl., spn.
cabal
Tradutziones
Frantzesu
exact
Ingresu
right,
o.k
Ispagnolu
cabal
Italianu
esatto,
giusto,
pari
Tedescu
richtig,
gleich.
derèta , nf: drelta,
dresta Definitzione
una de is duas manos, sa prus àbbile, manu bona (po is prus, ca sinono po is mànchinos est s'àtera)
Sinònimos e contràrios
manuesta,
esta
| ctr.
manca
Frases
a sa dereta, in coxina, una porta donat a is aposentus ◊ e a drelta si girat e a manca, unu chíndhalu paret in die de bentu ◊ in cussa calara, a dereta dhoi est su campusantu ebreu ◊ si mi mancas tue est che a mi mancare sa destra ◊ Gesugristu, artziau a is celus, est assentau a sa dereta de Deus Babbu
Sambenados e Provèrbios
smb:
Deretta
Tradutziones
Frantzesu
droite
Ingresu
right hand
Ispagnolu
derecha
Italianu
dèstra
Tedescu
Rechte.
derétu , nm: diritu Definitzione
su pertocare o tocare de una cosa a unu, e fintzes sa cosa chi dhi tocat segundhu sa lei, is costumas, o s'arrexone; is leis, s'istúdiu de is leis
Maneras de nàrrere
csn:
èssere in diritu, leare, pèrdere su d.; abarrai in su d. suu = pretènnere petzi su chi li tocat de diritu
Frases
deo so in su deretu meu ◊ su diritu a su trabballu de sa lei est nomenau ma non nci ndi at de prus oguali abetu acacigau ◊ cherimos chi si trabballet pentzandho a sos deretos de sos pipios e de sos zòvanos
Ètimu
ltn.
*derectus
Tradutziones
Frantzesu
droit
Ingresu
right
Ispagnolu
derecho
Italianu
diritto
Tedescu
Recht,
Jura.
déstrinu , agt Definitzione
chi manígiat de prus e méngius sa manu destra
Sinònimos e contràrios
| ctr.
manchinu,
mancosu
Tradutziones
Frantzesu
droitier
Ingresu
right handed (person)
Ispagnolu
diestro
Italianu
destrimano
Tedescu
rechtsgängig.
gé , avb: cei,
gei,
gi,
già,
giai 1,
za Definitzione
foedhu impreau meda prus che àteru po giare prus fortza a su chi si narat, po dhu giare coment'e cosa segura, in su sensu de emmo: a bortas tenet valore cuncessivu; giai s'impreat fintzes (ma raru) cun su significau de s'italianu già (tempus passau)/ nàrriri o fai ca giai = nàrriri carei, adduire
Frases
giai mi dh'ais a nàrrere! ◊ gei est aici! ◊ gei ses a frori, fillu miu!…◊ gei fiat ora!…◊ dèu no timu, ma tui giai!
2.
bella gei ses bella, bella e geniosa: ti ses fata a isposa e no ti cojas mai! ◊ gi andu, ma no passu in su mòri!
3.
c'est essiu giai de un'ora
4.
fait ca giai isconchitendi tantis bortas
Ètimu
ltn.
iam
Tradutziones
Frantzesu
déjà
Ingresu
already,
yes,
that’s right
Ispagnolu
ya
Italianu
già
Tedescu
schon.
importósicu , agt Definitzione
chi importat, chi est de giudu, balet, ma fintzes nau in su sensu chi est própriu sa cosa de fàere, su chi dhue bolet o andhat bene
Sinònimos e contràrios
importante
2.
su chi narat issu za est pacu importósicu! ◊ importósicu est chi cussu siat donzi sera in domo tua?!
Tradutziones
Frantzesu
opportun
Ingresu
opportune,
right
Ispagnolu
oportuno
Italianu
opportuno
Tedescu
passend,
angebracht.
ingrasciàre , vrb prnl: ingrassiare,
ingratziai,
ingratziare Definitzione
pedire gràtzias, su si betare a pedire calecunu praxere, su si abbasciare a cricare s'agiudu angenu agiummai coment'e pedindho gràtzias
Sinònimos e contràrios
avocai,
ingramesciare,
invocai
Frases
tia Frantzisca si est ingrasciada a Nostra Segnora ◊ ingratziadí a santa Marina ca bis chi sa cosa càmbiat!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
gagner les bonnes grâces
Ingresu
to get on the right side of
Ispagnolu
ganarse,
cautivarse
Italianu
ingraziarsi
Tedescu
sich beliebt machen.