iscontriài, iscontriàre , vrb: iscrontiare,
scontriai Definition
atumbare de duas cosas andhandho a sa bandha contrària (o fintzes de una chi si movet a cara a un'àtera); nàrrere cosa contras a unu mescamente si tenet pretesas o si est faendho cosas chi andhant male (e fintzes giagarare); su si guastare de calecunu mecanísimu coment'e chi apat pigau cropu, àere dannu; bogare calecunu arremu de s'incàsciu
Synonyms e antonyms
atapai 1
/
certai,
chelcire,
scontrariai
/
iscadredhare,
iscussertare
2.
no mi cumintzist a iscontriai, deghinou nci fúlliu totu! ◊ no cherimus a nos iscontriare bois, bastante cantu bos amus iscurtadu! ◊ cuntipitzatos chi su babbu fit essinne de su contu, l'ant iscontriatu pro no víere ◊ pastores e canes iscróntiant sa chedha ◊ sa mama at iscontriadu sos pisedhos ca fint currindhe de un‘ala a s’àtera ◊ su truvadore iscróntiat sos sirvones pro los fàchere colare in sa posta
3.
una die su rellozu de campanile s'iscontrieit e comintzeit a caminare o tropu abbellu o tropu impresse
4.
est prus fàtzile chi dae s'oriente essat su sole chene caentare o chi sa Terra iscróntiet su zirare, chi no a che lavare su machine
Etymon
srd.
Translations
French
différer,
contredire
English
to run into,
to collide,
to clash with
Spanish
chocar,
tropezar,
contradecir
Italian
scontrare,
contraddire
German
stoßen auf,
widersprechen,
maltràtu , agt, nm: malutratu,
matratu Definition
prus che àteru nau de ccn., chi est fintzes légiu de bisura a fortza de istare male o de dhu tratare male, chi si biet a sa bisura chi at sufriu o est sufrindho meda; nau de cosa, chi est malacòncia, andada male; su maletratare
Synonyms e antonyms
atrasatadu,
ispitiu,
issiminziu,
istrimuzidu,
mabagrabiu,
stravaciau
/
matratamentu
Sentences
tres ndh'incontrat malancinidos e gai maltratos chi pariat zente essindhe dae sa presone ◊ sa zente maltrata patindhe meda creschiat sa vida ◊ ses de persone maltrata ◊ nàrami ite as àpidu, Antioga, totu aggruncida e maltrata! ◊ zughes sa carena matrata pro cantu ses patindhe
3.
pro ti dare maltratu, no t'iscrio! (Moretti)◊ cantu malutratu l'apo fatu a muzere mia!…◊ a imperriotu mi dh'ia cicida: a su maltratu chi teniat de mei sa madriola si fut aortida
Translations
French
fané,
mal en point,
affaibli
English
run down
Spanish
maltrecho
Italian
sciupato,
deperito
German
abgezehrt,
heruntergekommen,
beschädigt,
verdorben.
perseghíre , vrb: persighire,
persighiri,
pessechire,
pesseghire,
pessichire,
pessighire,
pissichire,
pissighire,
pressighire,
pressighiri,
pussighire Definition
cúrrere aifatu po iscúdere, fàere male, cracare, po aferrare, po giagarare, fàere fuire (ma fintzes a giogu)/ pps. pessighidu, pressíghidu
Synonyms e antonyms
currellai,
cúrrere,
inchisiri,
pissíghere
/
fèrrere
Sentences
bi aiat duos pitzinnos pessighíndhesi ◊ su destinu mi pessighit fintzas in su reposu ◊ mi dispiaghet ca ses giagaradu e pessighidu ◊ azutóriu, mi sunt pissichindhe! ◊ sas pudhas si ponzeint a carcarare coment'e pissighidas ◊ pessighidu mi at s'ira fintzas a sa morte ◊ sas àbbiles, cun s'oju fichidu a lantzitare, pussighint su pizu de su sentidu (G.Orgolesu)◊ su malannu dh'at a pressighiri
Etymon
ctl., spn.
perseguir
Translations
French
poursuivre
English
to run after,
to persecute
Spanish
perseguir,
perseguir,
acosar
Italian
rincórrere,
inseguire,
perseguitare
German
nachsetzen,
verfolgen.
ruciàre , vrb: orrucrare,
rucrare,
rugare,
rugiare,
rugrare,
ruxare Definition
segare, fàere a orrugos; passare in mesu de unu logu, agiummai coment'e ispartzindhodhu in duos orrugos; imbistire a màchina a unu o ccn. cosa / rugare s'arresionu, s'argumentu = segare in curtzu su chistionu, lassare su chistionu a mes'incumentu, a rugos, chentza agabbadu
Synonyms e antonyms
arrogai,
atraessare,
istruncai,
secare
/
ingruxai
/
imbestire 1
| ctr.
annànghere
Sentences
s'istrada noa at rugadu su cumonale in duos ◊ custa linna cheret rugada ca est longa ◊ sa sorte ti at rujadu sos passos de sa vida ◊ no mi tratenzo e rugo s'argumentu
2.
sas camineras rúciant zassos ruvosos ◊ no che rughes in mesu de su semenadu: cola a un'oru! ◊ chin custu viazu rucramus su mare ◊ che raxu at ruxadu rios, tancas, bidhas, serras ◊ in su caminu mi apunto pensamentosu candho mi ruxas ainnanti, pitzinna
3.
sa cane l'at ruxada una màchina ◊ frànghedi a un'ala no ti rughent sas màchinas!
Etymon
ltn.
cruc(u)lare
Translations
French
rompre,
casser,
traverser,
heurter
English
to break,
to cross,
to run into
Spanish
partir,
cruzar,
atropellar
Italian
spezzare,
attraversare,
investire
German
brechen,
durchqueren,
überfahren.
rucràu , pps, agt: rugadu Definition
de rucrare; chi est fatu a orrugos, segau / èssere unu rugradu (nau de ccn.)= castigadu, managu, de pagu impita, isente
2.
so totu rugada, m'intendho débbile meda
Translations
French
cassé,
traversé,
heurté
English
broken,
crossed,
run over
Spanish
partido,
cruzado,
atropellado
Italian
spezzato,
attraversato,
investito
German
gebrochen,
überschritten.
traessài , vrb: atraessare,
traessare,
traversai,
traversare,
travessai,
travessare,
tressai,
tressare Definition
passare a istúturu, passare in d-unu logu o in d-una cosa andhandho de una bandha a s'àtera, passare in mesu, istare in giru, pònnere in mesu fintzes a istrobbu, a intzegu; acapiare, passare lobos de cosa po acapiare
Synonyms e antonyms
aggrucare,
atravigare,
atreminare,
atruessai,
ruciare,
tressiri
/
atrociai,
liai,
prèndhere
Sentences
un'istella che coa de fogu traessat s'aera ◊ traessendhe unu frúmene ch'est rutu su ponte ◊ fustei no si tressit in mesu! ◊ de candu ses tressendudí in mesu de peis!…◊ candu si dhui tressat su diàulu isciúsciat totu ◊ acanta de s'arriu si est tressau unu e si ndi est atzicada
2.
portat truncus tressaus cun funis e filu de ferru ◊ po guvernai nci bolit fortza e coru firmu ca est genti mala a tressai ◊ ti bollu tressai in su tzugu una cannaca
Etymon
ltn.
tra(n)sversare
Translations
French
traverser,
parcourir
English
to run through
Spanish
cruzar,
recurrir
Italian
attraversare,
percórrere
German
durchlaufen.