iscontriài, iscontriàre , vrb: iscrontiare,
scontriai Definitzione
atumbare de duas cosas andhandho a sa bandha contrària (o fintzes de una chi si movet a cara a un'àtera); nàrrere cosa contras a unu mescamente si tenet pretesas o si est faendho cosas chi andhant male (e fintzes giagarare); su si guastare de calecunu mecanísimu coment'e chi apat pigau cropu, àere dannu; bogare calecunu arremu de s'incàsciu
Sinònimos e contràrios
atapai 1
/
certai,
chelcire,
scontrariai
/
iscadredhare,
iscussertare
2.
no mi cumintzist a iscontriai, deghinou nci fúlliu totu! ◊ no cherimus a nos iscontriare bois, bastante cantu bos amus iscurtadu! ◊ cuntipitzatos chi su babbu fit essinne de su contu, l'ant iscontriatu pro no víere ◊ pastores e canes iscróntiant sa chedha ◊ sa mama at iscontriadu sos pisedhos ca fint currindhe de un‘ala a s’àtera ◊ su truvadore iscróntiat sos sirvones pro los fàchere colare in sa posta
3.
una die su rellozu de campanile s'iscontrieit e comintzeit a caminare o tropu abbellu o tropu impresse
4.
est prus fàtzile chi dae s'oriente essat su sole chene caentare o chi sa Terra iscróntiet su zirare, chi no a che lavare su machine
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
différer,
contredire
Ingresu
to run into,
to collide,
to clash with
Ispagnolu
chocar,
tropezar,
contradecir
Italianu
scontrare,
contraddire
Tedescu
stoßen auf,
widersprechen,
maltràtu , agt, nm: malutratu,
matratu Definitzione
prus che àteru nau de ccn., chi est fintzes légiu de bisura a fortza de istare male o de dhu tratare male, chi si biet a sa bisura chi at sufriu o est sufrindho meda; nau de cosa, chi est malacòncia, andada male; su maletratare
Sinònimos e contràrios
atrasatadu,
ispitiu,
issiminziu,
istrimuzidu,
mabagrabiu,
stravaciau
/
matratamentu
Frases
tres ndh'incontrat malancinidos e gai maltratos chi pariat zente essindhe dae sa presone ◊ sa zente maltrata patindhe meda creschiat sa vida ◊ ses de persone maltrata ◊ nàrami ite as àpidu, Antioga, totu aggruncida e maltrata! ◊ zughes sa carena matrata pro cantu ses patindhe
3.
pro ti dare maltratu, no t'iscrio! (Moretti)◊ cantu malutratu l'apo fatu a muzere mia!…◊ a imperriotu mi dh'ia cicida: a su maltratu chi teniat de mei sa madriola si fut aortida
Tradutziones
Frantzesu
fané,
mal en point,
affaibli
Ingresu
run down
Ispagnolu
maltrecho
Italianu
sciupato,
deperito
Tedescu
abgezehrt,
heruntergekommen,
beschädigt,
verdorben.
perseghíre , vrb: persighire,
persighiri,
pessechire,
pesseghire,
pessichire,
pessighire,
pissichire,
pissighire,
pressighire,
pressighiri,
pussighire Definitzione
cúrrere aifatu po iscúdere, fàere male, cracare, po aferrare, po giagarare, fàere fuire (ma fintzes a giogu)/ pps. pessighidu, pressíghidu
Sinònimos e contràrios
currellai,
cúrrere,
inchisiri,
pissíghere
/
fèrrere
Frases
bi aiat duos pitzinnos pessighíndhesi ◊ su destinu mi pessighit fintzas in su reposu ◊ mi dispiaghet ca ses giagaradu e pessighidu ◊ azutóriu, mi sunt pissichindhe! ◊ sas pudhas si ponzeint a carcarare coment'e pissighidas ◊ pessighidu mi at s'ira fintzas a sa morte ◊ sas àbbiles, cun s'oju fichidu a lantzitare, pussighint su pizu de su sentidu (G.Orgolesu)◊ su malannu dh'at a pressighiri
Ètimu
ctl., spn.
perseguir
Tradutziones
Frantzesu
poursuivre
Ingresu
to run after,
to persecute
Ispagnolu
perseguir,
perseguir,
acosar
Italianu
rincórrere,
inseguire,
perseguitare
Tedescu
nachsetzen,
verfolgen.
ruciàre , vrb: orrucrare,
rucrare,
rugare,
rugiare,
rugrare,
ruxare Definitzione
segare, fàere a orrugos; passare in mesu de unu logu, agiummai coment'e ispartzindhodhu in duos orrugos; imbistire a màchina a unu o ccn. cosa / rugare s'arresionu, s'argumentu = segare in curtzu su chistionu, lassare su chistionu a mes'incumentu, a rugos, chentza agabbadu
Sinònimos e contràrios
arrogai,
atraessare,
istruncai,
secare
/
ingruxai
/
imbestire 1
| ctr.
annànghere
Frases
s'istrada noa at rugadu su cumonale in duos ◊ custa linna cheret rugada ca est longa ◊ sa sorte ti at rujadu sos passos de sa vida ◊ no mi tratenzo e rugo s'argumentu
2.
sas camineras rúciant zassos ruvosos ◊ no che rughes in mesu de su semenadu: cola a un'oru! ◊ chin custu viazu rucramus su mare ◊ che raxu at ruxadu rios, tancas, bidhas, serras ◊ in su caminu mi apunto pensamentosu candho mi ruxas ainnanti, pitzinna
3.
sa cane l'at ruxada una màchina ◊ frànghedi a un'ala no ti rughent sas màchinas!
Ètimu
ltn.
cruc(u)lare
Tradutziones
Frantzesu
rompre,
casser,
traverser,
heurter
Ingresu
to break,
to cross,
to run into
Ispagnolu
partir,
cruzar,
atropellar
Italianu
spezzare,
attraversare,
investire
Tedescu
brechen,
durchqueren,
überfahren.
rucràu , pps, agt: rugadu Definitzione
de rucrare; chi est fatu a orrugos, segau / èssere unu rugradu (nau de ccn.)= castigadu, managu, de pagu impita, isente
2.
so totu rugada, m'intendho débbile meda
Tradutziones
Frantzesu
cassé,
traversé,
heurté
Ingresu
broken,
crossed,
run over
Ispagnolu
partido,
cruzado,
atropellado
Italianu
spezzato,
attraversato,
investito
Tedescu
gebrochen,
überschritten.
traessài , vrb: atraessare,
traessare,
traversai,
traversare,
travessai,
travessare,
tressai,
tressare Definitzione
passare a istúturu, passare in d-unu logu o in d-una cosa andhandho de una bandha a s'àtera, passare in mesu, istare in giru, pònnere in mesu fintzes a istrobbu, a intzegu; acapiare, passare lobos de cosa po acapiare
Sinònimos e contràrios
aggrucare,
atravigare,
atreminare,
atruessai,
ruciare,
tressiri
/
atrociai,
liai,
prèndhere
Frases
un'istella che coa de fogu traessat s'aera ◊ traessendhe unu frúmene ch'est rutu su ponte ◊ fustei no si tressit in mesu! ◊ de candu ses tressendudí in mesu de peis!…◊ candu si dhui tressat su diàulu isciúsciat totu ◊ acanta de s'arriu si est tressau unu e si ndi est atzicada
2.
portat truncus tressaus cun funis e filu de ferru ◊ po guvernai nci bolit fortza e coru firmu ca est genti mala a tressai ◊ ti bollu tressai in su tzugu una cannaca
Ètimu
ltn.
tra(n)sversare
Tradutziones
Frantzesu
traverser,
parcourir
Ingresu
to run through
Ispagnolu
cruzar,
recurrir
Italianu
attraversare,
percórrere
Tedescu
durchlaufen.