atacài , vrb: atacare, atzacare Definition pònnere duas cosas impare a manera de pàrrere totuna, de andhare o abbarrare impare s'una cun s'àtera (e fintzes abbarrare, istare che apicigau, nau de ccn.); giare a pitzu, betare manu a ccn. o a una cosa; cumenciare o pigare a fàere una faina Synonyms e antonyms acollegai, afisciai, afraighinare, apicigai, apodhai, arbiare / acometare, assaltizare, atracae, colpire / apilicare / comentzari, temperare | ctr. ispitzigare / sessare Idioms csn: atacai certus, pletu = atacare a brigare, andhare in lite; atacàresi (nadu de ccn.) = imbucai a chistionai sentza de si ndi pòdiri iscabbulli Sentences cussa colla atacat fintzas bidru ◊ si atacat bene no ispítzigat prus ◊ sa edra si ch'est atacada a su muru ◊ su fillu si fut atacau in domu fintzas e chi no fut arribbau su para (F.Marcialis)◊ como mi ataco innoje: cummente passat mi nce tzaco apitzu e mi dha papo! 2. sos atacaos abbarrant chimbe e ses dies chin su tússiu ◊ a cussa fémina dh'enta atacara e furara ndi dh'enta s'oraria ◊ custas dies so atacadu a bula 3. e atacat a pròere, a frocare, a brigare, a cantare!… no sessaiat prus ◊ apustis de sa cursa de sos molentes atzacaiaus sos ballos ◊ atachiant a cúmeros, cussos molentes!…◊ candho si atacat a chistionare cussu no faghet prus a si l'ispitzigare! Etymon itl. Translations French accrocher, coller, commencer, attaquer English to assail Spanish pegar, atacar Italian attaccare, investire German befestigen, überschütten.
carrabbusài , vrb: carrabbuzai Definition lòmpere de mala manera a unu, pònnere is manos a pitzu, betare a terra Synonyms e antonyms abbrancai, acafai, aciapai, afarcai, afarrancae, aferrai, aggafai, aggarrai, carrabbugliai, crazugai, tènnere Sentences carrabbusau siast! ◊ passànt de is fuedhus a is cropus: si carrabbusànt, s'iscarenànt, si mussiànt ◊ me in su nuraxi dhoi fiant is cortilis, chi serbiant po óminis, animalis e fintzas po carrabbusai is inimigus Etymon srd. Translations French attaquer, assaillir English to attack Spanish agredir, acometer Italian investire, attaccare German anstoßen.
fincài, fincàre , vrb: frincare Definition lassare, giare o pònnere dinare o àteru po calecuna ispesa, fintzes po unu tanti de dinare etotu de ndhe bogare in prus (agéntzia o créciu) Synonyms e antonyms finantziare Etymon ctl., spn. fincar Translations French investir, hypothéquer English to invest, to mortgage Spanish invertir, hipotecar Italian investire, ipotecare German investieren, anlegen, mit einer Hypothek belasten.
imbestíre 1, imbestíri , vrb: imbistiri Definition andhare e acropare a pitzu de un’àteru o de calecuna cosa cun fortza (fintzes apostadamente); fàere fortza a cara a denanti, andhare coment’e ispinghendho; cricare acotzos po otènnere praxeres; ammesturare; rfl., su si fichire in chistiones angenas, in cosas chi no interessant Synonyms e antonyms assaltizare, carrabbusai, incarrazare, ruciare / ispígnere, punnare / sfustigonai / ammasturai Sentences su cadhu rude ponet in apretu e imbestit cun foga de leone (S.Casu)◊ isalenat, imbestit, andhat, iscudritzat, frenédigat, incorrat ◊ una màchina dh'at imbistia e iscavuada a terra 2. imbestendhe caminu caminu, allos a fronte de unu rizolu esciadu: imbucant e si che los pijat su riu! 3. su frammentu s'iscàgliat in s'abba, s'imbestit a sa símbula e si lassat agedai ◊ tue no t'imbestas in custas cosas! Etymon ctl., spn. envestir, embestir Translations French heurter, assaillir English to assail Spanish atropellar, atacar Italian investire, assalire German überschütten.
incarrazàre , vrb Definition iscúdere o andhare cun fuliesa a subra de s'àteru o de calecuna cosa; carragiare puru Synonyms e antonyms assaltizare, carrabbusai, imbestire, ruciare / incarralzare Sentences cun sos cadhos sunt faghinne atintzione pro no incarrazare a nemos colanne in sas carrelas ◊ po sorte no at passadu màchina, sinono dh'iat incarrazadu! Etymon srd. Translations French heurter, tamponner English to run into Spanish atropellar Italian investire German anfahren.
investíre , vrb Definition impreare su dinare o capitales in afares, po fàere afares, produire e bèndhere cosas o fintzes servítzios Synonyms e antonyms fincai Translations French investir English to invest Spanish invertir Italian investire German anlegen.
ruciàre , vrb: orrucrare, rucrare, rugare, rugiare, rugrare, ruxare Definition segare, fàere a orrugos; passare in mesu de unu logu, agiummai coment'e ispartzindhodhu in duos orrugos; imbistire a màchina a unu o ccn. cosa / rugare s'arresionu, s'argumentu = segare in curtzu su chistionu, lassare su chistionu a mes'incumentu, a rugos, chentza agabbadu Synonyms e antonyms arrogai, atraessare, istruncai, secare / ingruxai / imbestire 1 | ctr. annànghere Sentences s'istrada noa at rugadu su cumonale in duos ◊ custa linna cheret rugada ca est longa ◊ sa sorte ti at rujadu sos passos de sa vida ◊ no mi tratenzo e rugo s'argumentu 2. sas camineras rúciant zassos ruvosos ◊ no che rughes in mesu de su semenadu: cola a un'oru! ◊ chin custu viazu rucramus su mare ◊ che raxu at ruxadu rios, tancas, bidhas, serras ◊ in su caminu mi apunto pensamentosu candho mi ruxas ainnanti, pitzinna 3. sa cane l'at ruxada una màchina ◊ frànghedi a un'ala no ti rughent sas màchinas! Etymon ltn. cruc(u)lare Translations French rompre, casser, traverser, heurter English to break, to cross, to run into Spanish partir, cruzar, atropellar Italian spezzare, attraversare, investire German brechen, durchqueren, überfahren.