Definition Definition
Synonyms e antonyms Synonyms e antonyms
Idioms Idioms
Sentences Sentences
Surnames and Proverbs Surnames and Proverbs
Scientific Terminology Scientific Terminology
Etymon Etymon
Translations Translations
étnicos:
cadhuresu | cdh. |
corsicanu | crsn. |
catalanu | ctl. |
catalanu aragonesu | ctl.a |
tedescu | deut. |
inglesu | engl. |
ispagnolu | esp. |
francesu | frn. |
grecu | grc. |
grecu bizantinu | grcb. |
germànicu | grm. |
italianu | itl. |
italianu lígure | itl.l |
italianu lombardu | itl.lm |
italianu napolitanu | itl.n |
italianu piemontesu | itl.p |
italianu sicilianu | itl.s |
latinu | ltn. |
latinu eclesiàsticu | ltne. |
latinu medievale | ltnm. |
malesu, de Malacca | mls. |
púnicu | pnc. |
àrabbu | rbb. |
àrabbu magrebbinu | rbb.m |
sardu | srd. |
sardu antigu | srdn. |
tabbarchinu | tbr. |
tataresu | ttrs. |
generales:
agetivu | agt. |
animales de allevam. | anall. |
animales arestes | anar. |
animales de abba | anb. |
animales raros | anra. |
ainas | ans. |
antigu, antigamente | ant. |
artículu | art. |
astronomia | astr. |
antunnas/codrolinu | atn. |
ausiliàri | aus. |
avérbiu | avb. |
baroniesu | bar. |
Bíbbia | Bb. |
bidha | bdh. |
bufóngiu | bfg. |
boghe de animale | bga. |
benidore | bnd. |
bíngia | bng. |
bestimenta | bst. |
boghe de verbu | bvrb. |
campidanesu | camp. |
calecunu/a | ccn. |
calecuna cosa | ccs. |
cunfronta | cfr. |
chímicu | chm. |
colores | clr. |
cumplementu | cmpl. |
erbas de cundhire | cndh. |
congiuntzione | cng. |
congiuntivu | cong. |
Cuncíliu Plenàriu Srd | CPS |
Canzoni pop. di Sard. | Cps |
cantones populares srd. | cps. |
partes de sa carena | crn. |
cerpiu/bobboi | crp. |
animale croxiu | crx. |
comente si narat | csn. |
calesisiat | css. |
costúmenes | cst. |
contràriu | ctr. |
cunditzionale | cund. |
domo | dmo. |
druches | drc. |
Èsodu | Es. |
Evangélios | Ev. |
fémina | f. |
fantasia (cosas de f.) | fnt. |
frores | frs. |
àrbures de frutuàriu | frt. |
físicu, pertocat sa física | fs. |
Génesi | Gén. |
gerúndiu | ger. |
giogos | ggs. |
imperfetu | imp. |
imperativu | impr. |
indicativu | ind. |
infiniu | inf. |
intransitivu | intrs. |
incurtzadura | intz. |
iscritu | iscr. |
it’est? | its. |
linnas de òpera | lno. |
logudoresu | log. |
laores | lrs. |
mascu | m. |
megabbàiti | Mb. |
móbbile, mobbília | mbl. |
medidas | mds. |
miriagramma | mgr. |
minore/diminutivu | min. |
maladias | mld. |
mànigos | mng. |
massaria | mssr. |
matas/tupas | mt. |
matemàtica | mtc. |
metallos | mtl. |
matas mannas | mtm. |
matas raras | mtr. |
númene fémina | nf. |
númene, nm. mascu | nm. |
númene iscientíficu | nms. |
nara!/pronúncia | nr. |
su naturale | ntl. |
interrogatigu | ntrr. |
Números (Bb.) | Núm. |
nuoresu | nuor. |
òperas antigas | opan. |
persona (grammàtica) | p. |
plurale | pl. |
pane | pne. |
poéticu | poét. |
prus che passau | ppas. |
particípiu passau | pps. |
provérbiu | prb. |
prendhas | prd. |
preide, crésia | prdc. |
prepositzione | prep. |
presente | pres. |
professiones | prf. |
pronúmene | prn. |
pronominale | prnl. |
propositzione | prop. |
pische, pisca | psc. |
piscadore | pscd. |
pastoria | pstr. |
parentella | ptl. |
pigiones | pzn. |
erbas arestes | rba. |
erbas de cura | rbc. |
erbas linnosas | rbl. |
parte de erba, de àrbure | rbr. |
erbrúgios | rbz. |
erbrúgios coltivaos | rbzc. |
riflessivu | rfl. |
armas | rms. |
minutu segundhu | s. |
sabores | sbr. |
is abes | sbs. |
sa die | sdi. |
singulare | sing. |
sonajolos | sjl. |
su logu | slg. |
sambenaos | smb. |
sonalla/sonàgia | snl. |
usàntzias | sntz. |
sessuale | ssl. |
istrégiu | stz. |
tempus cronológicu | tpc. |
tempus metereológicu | tpm. |
transitivu | trns. |
trasportos | trps. |
tessíngiu | ts. |
unu po medas | upm. |
variante/variantes | var. |
verbu | vrb. |
verbale | vrbl. |
genias fe carena | zcrn. |
| |
| |
A./c. S’istedhu * in d-una variante o sinónimu inditat in cale de custos est posta s’etimologia; in s’etimologia narat chi cussa est s’etm. suposta.
acivíre, acivíri , vrb: atzivire Definition
su bastare cun pagu po fàere cosa meda, nau de cundhimentos o cosas chi si aciunghent a un'àtera po dhi giare una calidade diferente; su bastare de sa cosa a unu bisóngiu, fintzes su frunire unu logu o una domo de su chi dhi bisòngiat
Synonyms e antonyms
achipire,
achivire,
fornire
Sentences
custa tinta atzivit meda: cun custu pagu che apo illatadu totu cussu muru ◊ atzivit un'ira cussu piberonedhu ruju: est bastadu una puntighedha cantu s'ungra pro dare su picante a totu su mànigu ◊ cust'ozu atzivit meda ca sa cosa chi fries no ndh'atzupit nudha
2.
s'ortalíscia pro totu est atzivida ◊ sendhe atzividu de totu, aite a leare s'anzenu?!◊ cosa a papare bi ndh'at pro ndhe atzivire unu ristorante!
3.
a sa chi fuit in allerga bajania e deviat atzivire su cuviu a mente frimma, lestra sa manu curriat pro achipire in s'arminzu
4.
sa domo tantu no la tenet bene atzivida!…◊ tziligherta, espu, fromiga… totus a issuciare pibione naendho chi Deus dhos at fatos pro èssere acividos (A.Barra)
Etymon
itl.
accivire
Translations
French
être efficace
English
to be effective
Spanish
ser eficaz
Italian
èssere efficace
German
ergiebig sein.
profetósu , agt: brofetosu Definition
chi si ndhe tenet profetu, chi rendhet calecuna cosa, faet efetu, chi faet bene; nau de ccn., chi aprofitat de calecuna cosa e ndhe gosat, ndhe tenet profetu, o fintzes chi est àbbile, capatzu, de cabbale mescamente in su trebballu
Synonyms e antonyms
agiudosu,
frutosu,
giuativu,
potentivu,
utilosu
| ctr.
dannosu,
noxili
Sentences
cust'erba est mera profetosa po sa murridura de iscraponi
2.
zutu ti at malasorte cun fortuna e no ndhe ses istata profetosa (C.Buttu)
Etymon
srd.
Translations
French
efficace
English
effective
Spanish
provechoso,
eficaz
Italian
efficace,
vantaggióso
German
wirksam,
vorteilhaft.
validòre , agt: valitóriu Definition
chi balet, chi est de valore; nau de gente, chi podet
Synonyms e antonyms
balente,
folte,
valiente
Sentences
sa doda de sos antigos est validora pro su cras nostru puru ◊ difendhídennos, Segnora, essendhe piús validora! ◊ féminas sardas in tempos nostros validoras a improvisare in poesia: Maria Farina, Chiarina Porcheddu, Bitiredha Melis e Poténtzia Cappai ◊ si depet cojari cun d-un'ómini valitóriu!
Etymon
spn.
valedor
Translations
French
valable
English
valid
Spanish
útil,
eficaz
Italian
valévole
German
gültig.