aggrasciàre, aggrassiàre , vrb: aggratziai, aggratziare, grassiare Definition fàere sa gràtzia, giare un'iscontu de pena a unu cundennau lassandhodhu andhare innanti; fintzes torrare gràtzias / aggrassiàresi = agiustaisí, fai dognunu su torracontu cosa sua Synonyms e antonyms annistiare, pedronai / ringratziai Sentences l'ant arrestadu, cundennadu e apustis aggratziadu puru ◊ "Si totu su chi nades est beru, cras aggràscio a totus!" nesit su re a sos presoneris Etymon srd. Translations French accorder ou faire grâce, gracier English to pardon Spanish indultar, conceder la gracia Italian graziare German begnadigen.
dechidèsa , nf: deghidesa Definition su èssere déchidu, bellu, bene fatu de pràghere meda, nau mescamente de sa persona Synonyms e antonyms donosidade, ermosura, galania, tuca | ctr. legesa Sentences intro a totu sos donos, tenes sa dechidesa principale ◊ sas rosas no sunt che a sa tua dechidesa! Etymon srd. Translations French charme, grâce, élégance English elegance, prettyness Spanish gracia, elegancia Italian avvenènza, leggiadrìa, eleganza German Anmut, Eleganz.
gàrbu , nm: crabbu, grabbu Definition su tratu in su fàere, bonu o malu chi siat; nau de cosa, chi si assimbígiat, chi giughet sa bisura de un'àtera Synonyms e antonyms amànsciu, assétiu, chíschiu, galania, tratu / cdh. galbu / zisa / zenia Idioms csn: a su grabbu = a cantu parit; èssere a grabbu bonu, malu = istare bene, male; de malu grabbu = de mala manera; èssere de malu grabbu = no zúghere grabbu; a cussu grabbu, a grabbu chi… = a cussu puntu, a puntu de… Sentences addaghi sa pessone no at grabbu cun fizos suos e cun sa muzere ti naro chi ti prenat su coro de amargura! 2. ista sicuru chi su suo za nche lu tirat sèmpere, de unu grabbu o de s'àteru ◊ a su grabbu, zuchent idea de noche imbèrghere a gherrare! ◊ impessu aiant lebau oru de sa cumbeniéntzia, sos ricos si fint boliaos in su grabbu chi lis fit prus in deretu ◊ leat s'imbóligu e lu betat subra de sa mesa a malu grabbu 3. sas cartzetas chi mi at fatu zughent su grabbu de unu sacone! 4. e sorres tuas, su pitzinnu, a grabbu bonu sunt? 5. fachiat sa medichina a cada grabbu de maladia 6. fit abesu a su malu colare, ma che a sa borta non si fit bidu isporau a cussu grabbu ◊ fint ifustos a grabbu chi gutziaint abba de donni chirru Etymon itl. Translations French politesse, amabilité English courtesy Spanish gracia, cortesía Italian garbo, garbatézza German Benehmen, Liebenswürdigkeit.
gràcia , nf: gràscia, grassa, gràssia, gràtzia 1 Definition genia de praxere, de meràculu, de donu chi Deus e santos faent a chie dhos invocat, o fintzes iscontu de pena chi un'autoridade faet a unu cundennau; segundhu sa dotrina católica, su èssere in amighéntzia, in paghe cun Deus; si narat po arrengratziamentu po calecunu bene o agiudu arreciu; nau de sa manera de fàere o de si mòvere, crabbu, galania / númene de fémina: Gràssia, Grassiedha Synonyms e antonyms donu, meràculu, perdonu, piachere / anagràtzias, ringratziamentu / cumpoltura Idioms csn: gràscia ’e Deus = (nadu de css. cosa), bene bundhante, cosa bona; no àere bidu mai gràssia ’e Deus = no àere bidu mai alimentos, cosa de bonu; èssere in gràssia ’e Deus (nadu de cosa, de unu fàghere) = èssiri bèni fatu, bonu, acomenti andat bèni; fai gràtzia a unu presoneri = aggrassiare; fai mala gràtzia (nadu de carchi cosa) = fai malu sànguni, fàghere istògomo malu, dispiàghere; donai o torrai gràtzias = ringratziare; torrare malas gràssias = torrare male pro bene, èssere isconnóschidos, malebortzedidos; e de gràssias chi…, a gràscias chi… = e biadu e chi…; in gràssia! = po prexeri! (ma fintzas innanti de pregontai cosa a ccn., in su sensu de "iscusit!") Sentences de gràssias ses sa vena e sa currente ◊ bivent a gràssias de chie ndhe lis cheret dare ◊ si adduras ispetendhe sas gràtzias anzenas ti ses iscavendhe sa losa! ◊ portant gràtzias e consolu po allebiai dogna mali ◊ bidant onzi gràssia acansada cantos patint penas e tristura 2. biadu chie morit in sa gràssia de Deus! ◊ no bi ndhe at una in gràssia de Deus de cussas domos, totu malegontzas! 3. no torris mala gràtzia a Deus po su chi ses o tenis! ◊ gràssias ndhe apat Deus, su pacu nostru nos est fintzas meda! ◊ torraus gràtzias a totus is chi ant crétiu in custu ◊ de binu no ndhe bufo: gràtzia, coment'e retzidu! ◊ – Gràtzia de s'azudu! – No b'at de ite! 4. sa gana mi picabat a dellírios, pariat chi no aia bidu mai gràssia de Deus ◊ e de gràssias chi la tenimus, sa cosa, aite a ndhe comporare? ◊ a gràscias chi l'avio cuverau, cussu pacu de cosa si l'at gramuzau su becu! ◊ in gràtzia, de ue sezis? Translations French grâce English grace, mercy Spanish gracia Italian gràzia German Gnade.
tràtu , nm Definition manera de fàere, de cantare, nau fintzes de sa carena de una persona po comente si movet; fintzes su tratare, su àere tratamentu Synonyms e antonyms assétiu, figura, galania, garbu, tràgiu / tratamenta Sentences contivizat s'apusentu cun su tratu de una fada ◊ fit una pisedha bella de tratu chi pariat una fada ◊ in ite bos apo ofesu pro mi usare malu tratu? (P.Mossa)◊ no ant in pozas métrica e mesura, ne tratu bellu, ne ranza de sentidu (P.Giudice Marras)◊ giaju pro abbistesa e tratos fit unu de sos menzus ómines ◊ tue as sos tratos de una reina ◊ su tratu tou mi at fatu dilliriare ◊ cantendhe bi zughet, tenet, unu bellu tratu 2. so giómpidu a àere tratu chin zente de importu Surnames and Proverbs prb: nen bella sentza pecu, nen fea sentza tratu Etymon spn. trato Translations French grâce, allure English grace, carriage Spanish gracia, porte, trato Italian gràzia, portaménto German Anmut.