abbifàche , nf: bifache Definition
una genia de pane
Synonyms e antonyms
ammenfache,
coatza 1
Scientific Terminology
pne
Etymon
srd.
Translations
French
fouace
English
cake
Spanish
bollo,
pan
Italian
focàccia
German
Fladen.
apanedhàre , vrb Definition
fàere panedhas, una genia de pane, fàere a bisura de panedha
Etymon
srd.
Translations
French
embuer
English
to give the form of loaves
Spanish
hacer pan
Italian
appanare
German
in Form von Brotlaiben bringen.
cotogliàna , nf: cotoliana Definition
fémina àbbile chi a pagamentu andhat a is domos angenas a fàere sa cota de su pane po is àteros
Synonyms e antonyms
cochidora
Sentences
sa cotogliana giuchet sa funnedha totu impodhinata
Scientific Terminology
prf
Etymon
srd.
Translations
French
femme experte dans la cuisson du pain
English
woman skillful in cooking bread
Spanish
mujer que sabe cocer el pan
Italian
dònna espèrta nella cottura del pane
German
geschickte Bäckerin.
críscia , nf Definition
una genia de pane chídrinu, assadu, fatu a pertighitas, a fustigos
Synonyms e antonyms
gressinu
Scientific Terminology
pne
Etymon
itl.
créscia
Translations
French
gressin
English
breadstick
Spanish
bastoncito de pan
Italian
grissino
German
dünne Weißbrotstange.
furriótu , nm Definition
su furriare, fúrriu, giru de ballu, fintzes logu o tretu inue si fúrriat, contonada; inghírios de foedhos po cumbínchere a unu; genia de ispantamata chi si apicat po fàere a tímere is pigiones; una calidade de pane longhitu e grussu po festas e isposòngios; un’apenas de cosa pigada coment'e furriandho is pódhighes; aina o parte de un'aparíciu po furriare calecuna cosa: furriotu de porta, de fentana, de frenu / furriotu de binu = barrile, cubedhutzu (fintzes po pigare abba a bufare)
Synonyms e antonyms
furriada,
fúrriu,
ifiliestu,
inghiriotu,
ibbadhinamentu,
molinada
/
cantonada,
carronada
/
mustagione
/
giótula
/
piticada
Sentences
est pighendumí a furriotus a conca ◊ su bentu cun d-unu furriotu pariat chi si nci fiat istesiau
2.
furriotos cun arte, bellos pro abbovare zente menga ◊ custus furriotus no mi andant: mi est pighendi a gana maba ◊ e drínghili!… no mi fetzas totus cussus furriotus!
3.
ses unu furriotu fatu po ispriai su pilloni: dexis apicau a una mata de figu!
5.
ancu tengat arrori: est unu furriot'e píbiri, cust'ómini! ◊ is furriotus dhus faint de linna de castàngia ◊ portandi cussu furriotu prenu de piciou ca si ndi feus una bella acirrara!◊ a bíngia si portaus unu furriotu de àcua po bufai e una crocoriga de binu
Scientific Terminology
pne, ans
Etymon
srd.
Translations
French
tour
English
turn
Spanish
giro,
espantajo,
clase de pan
Italian
giro
German
Drehung.
iforràre , vrb: ifurrare,
ilfurrare,
inforrai,
inforrare,
inforrari,
infurrare Definition
su intrare o pònnere sa cosa (pruschetotu su pane) in su forru a còere o fintzes po asciutare bene / a./c. cun ilfurrare a logos narant bogare de su forru; pàrrere dimóniu ifurrendhe pilarda = arrennegadu meda
Synonyms e antonyms
inturrare
| ctr.
irfurrare,
sciorrai
Sentences
cussa fémina candho cochent su pane la mutint a ifurrare ◊ su pane s'iforrat crú e si ndhe bogat cotu ◊ sa buca de su forru essit a sa lolla e acanta dhui est sa paja de inforrai e is fruconis ◊ su pani s'inforrat cun sa pàlia ◊ finidu de inforrare, tia Tatónia che franghiat sos istrezos ◊ apustis incunzadu, pro pònnere su pane in sa mesa tocat a prugare, samunare, maghinare, suíghere, infurrare…
Etymon
srd.
Translations
French
enfourner
English
to bake
Spanish
enhornar,
cocer el pan
Italian
infornare
German
einschieben.
iscaltulàre , vrb: iscartulare Definition
fresare su pane, segare e istacare is duos pígios de su pane de fresa; passare s'ispola in s'iscàltula
Synonyms e antonyms
fresai
Sentences
si su pane no est bene pesadu no iscàltulat bene
Etymon
srd.
Translations
French
effeuiller
English
to leaf through
Spanish
separar las dos hojas del pan
Italian
sfogliare,
staccare le sfòglie
German
entblättern.
isponzàtzu , agt, nm: ispugnatu,
spongiatzu Definition
nau pruschetotu de su pane grussu pesau bene, chi est bene ispongiau, chi paret un'ispòngia, modhe, chi est unu pagu coment'e ispòngia, totu a buidedhos; unu druche
Synonyms e antonyms
isbumburronadu,
modhanu,
pugnatu,
spongiosu
| ctr.
tipiu
/
matosu
Sentences
su casu cheret fitu, su pane ispugnatu ◊ candho su pane russu est cotu, sa matza est isponzatza
Etymon
spn.
esponjado
Translations
French
spongieux,
moelleux,
douillet
English
spongy,
soft
Spanish
pan bien fermentado
Italian
spugnóso,
sòffice
German
schwammig,
weich.
maciamúrru , nm: matemurru,
matimurru,
matzamurru,
matzimurru Definition
genia de supa cun pane o biscotos; pane cotu cun bagna; cosa fata a improdhu, male; matimurru dhu narant fintzes po avolotu, burdellu / fàghere a sa matzimurrina = a coredhu, a improdhu
Synonyms e antonyms
martiguserzu,
matimbródhiu,
milciamuredhu
/
abbunzadura
Sentences
cussa est genti chi no si acuntentat de papai matzamurru: bolit aligusta! ◊ mammai su civraxu tostau dhu coit a matzamurru
2.
e ite ndhe naras de su matemurru chi sunt cumbinandhe sos zòvanos? ◊ custu coju essit unu matimurru! ◊ de totu custu matzamurru iat cumpréndiu ca megàt de si morri de fàmini
Etymon
itl.
Translations
French
soupe de pain cuit avec de la sauce
English
bread cooked with sauce,
mess
Spanish
calandraca,
sopa de pan y galletas,
barullo
Italian
mazzamurro
German
eine Brotsuppesorte,
Brotbrei mit Tomatensauce,
Hudelei,
Heidenlärm.
oridúra , nf Definition
su orire, su segare sa pasta de su cumossu faendho su pane, cumenciare su pane
Synonyms e antonyms
abbessiada
| ctr.
finidura
Etymon
srd.
Translations
French
ébauchage,
ébauche
English
sketch
Spanish
el cortar un trozo de masa del amasijo para hacer el pan
Italian
abbozzatura,
abbòzzo
German
Entwurf.
oríre , vrb Definition
fàere is oros; segare de su cumossu is panes a tèndhere, sestare su pane, cumenciare a dhu fàere
Synonyms e antonyms
orivetai,
orizare,
orulare 1
/
abbessiare
| ctr.
isorulare
3.
sos isterzos no cherent oridos ca che ndhe ruet a terra betendhe
Etymon
srd.
Translations
French
ébaucher du pain
English
to sketch the bread
Spanish
orillar,
cortar un trozo de masa del amasijo para hacer el pan
Italian
abbozzare il pane
German
mit der Brotvorbereitung beginnen.
pàne , nm: pani Definition
su papare prus connotu, fatu cun farra de laore (mescamente trigu o fintzes órgiu), impastada cun abba, frammentu, unu pagu de sale e cotu in su forru, de papare acumpangiandhodhu cun ingaúngiu o po acumpangiare un'àteru papare: si narat sing. coment'e upm (= totu su pane), o cun agt. de cantidade po cumossu distintu, cruo o cotu, sing. o pl. chi siat; cumossu tundhu e grussu de àtera cosa, cosa unu pagu grussa e lada (es. de sabone, de metallu, de terra, de cheralaca, de fenu)/ min. panichedhu, panitu; sa pane manna = genia de druci mannu a bisura de truta chi a logus faint po sant'Antoni de su fogu: dha faint de farra de trigu impastada cun abbatu de meli, dha coint in su forru e dha pratzint a arrogus chi a iscartedhus portant a crésia po ndi donai a totus su merí a su ésperu; pane tratau = pane modhe arridau e tratagasau po imbuscinare cosa a fríere o ammeschiare cun àtera cosa / genias de erba chi tenent su númene pane: pane de àinu (Centaurea napifolia, Petasites pyrenaicus), p. de cucu (Centaurea napifolia, C. sphaerocephala), p. de porcu, de sirboni (Cyclamen repandum), pane pane (Cerinthe major), p. de conillus (Prasium majus), pani e casu (Malva parviflora, M. selvatica); pan'e corra = corrorinu, antunna; pane de turulia = sa bussa de is ous de sa sennoredha segadidus
Synonyms e antonyms
cumassa
Idioms
csn:
su p. podet èssere pesadu o pintuledhu, crú o cotu, assadu o lentu, zustu a sale o salidu o bambu, friscu o istantiadu (e fintzas allanau, ammufau), modhe o tostu, russu (fintzas modhe) o fine (fintzas àrridu, a fresa, apistocau), ispongiatzu, ispongiosu o faladu, atellau, matzosu; partes de tzertos panes modhes: sa matza, su croxu, is pitzicorrus, sa faci (in su civraxu: ctr. fundu); su pane sardu si podet partire in tres zenias mannas, onzuna cumpartida in crezes diferentes: pane fine tostu, àrridu (es. carasau, fresa), pane finonzu modhe (es. ispianada, p. de Otieri), pane russu modhe (es. civraxu); crezes de pane: aniadedha, cacòi, civraxu, cogone, modhitzosu, modhixina, pan'e fresa, pistocu; pani pissau = pane russu pintadu a pitzicorrus, a bicos; crezes de pane fatu cun àtera cosa: pane cun olia, cun gerdas, cun saba (pani de cónciu), cun arriscotu, cun tamàtiga, cun pabassa, cun patata; pane gutiau = pane pintuledhu, ma mescamente pane de fresa istidhiadu cun ozu, una paspiada de salipa, torradu a su fogu a fríere unu pagu e sighire a assare, gustosu meda e prus fàtzile a isparfaruzare; pani cotu a biancu = cotu male; pani cotu a passioni = chi est bellu rujitu a fora; pane fratau = zenia de mànigu fatu cun pizos de pane carasau cun bagna e casu ratadu a paspiadura e un'ou frissu pagu pagu postu subra; manigare a pane assutu, o pane a s'assuta = pani sentza de ingaúngiu, aungiali; èssere bravu o bonu chei su pane = bonu meda, de naturale bonu, paghiosu, amorosu; no èssiri ni pani ni craxolu = èssere chentza caràtere; pan'e ànimas = su pane chi faghent pro lu dare in crésia a sa zente a sa missa pro unu mortu; bessiri de pan'e cómporu = agabbare de àere tropu bisonzu, ispesas a sa sighida, agabbare de istare male; pane de mele, de chera = bresca; pane de colvu = sonnighita, babbautzu drommidu, inzendradu ma chentza nàschidu; pane de fogu = imporporu, zenia de essidura, chi faghet a murútulu tostu, ruju, e a manighinzu, in sa carre; pan'e tita = aragadha, zenia de crosta chi faghet in conca a sas criaduras; su pane de sa tita = sa tita pro su murudhu chi faghet, pro su tantu chi est de mannària; pane de ràmine, de oro, e gai = cumassu de ràmine, oro, e gai
Sentences
sa genti dhus cumbidat a domu e bogat pani, casu, sartitzu e binu ◊ zughiat una mela de pane a una manu, unu cantu de casu a s'àtera ◊ su pane de fresa est de duas crezes: tundhu e longu (addopiadu in mesu apenas assadu, cun s'ala aspra a parte de intro)◊ in dommo su pane est dae nare a buca ◊ bi ndhe at chi ant campadu a pane asciutu finas a setanta annos ◊ su pani si no est postu bèni, me in sa mesa, frestimat ◊ a che fugliare su pane faghet a iscancu de coro!
2.
tronu malu, parit ca portu unu pani de espas terràinas in conca! ◊ cussus tenint òru e prata a panis de chilu ◊ no ndi esseus prus de pan'e cómporu…: un'ispesa manna avatu de s'àtera seus tenendi! ◊ a s'ebba li apo dadu panes de fenu e puales de avena ◊ su prantone cheret bogadu cun su pane de sa terra, menzus, pro lu torrare a prantare
3.
Milliedhu de coru fut bonu che su pani
Surnames and Proverbs
smb:
(De)pani, Pane, Pani
/
prb:
chie at pane no morit mai ◊ a chini tenit pani no dhi mancat cani ◊ pani mali papau, coja fata ammarolla
Scientific Terminology
mng
Etymon
ltn.
pane(m)
Translations
French
pain
English
bread
Spanish
pan
Italian
pane
German
Brot.
panevrèsa , nm Definition
pane carasau, pan'e cici, genia de pane finedhedhu, longu o tundhu (fintzes addopiau), fresau e assau, tzacarrosu (si no est isciustu)
Scientific Terminology
mng
Etymon
srd.
Translations
French
pain typique de la Sardaigne très mince biscuité
English
typical bread from sardinia
Spanish
pan típico de Cerdeña
Italian
pane tìpico sardo a sfòglia sottilissima biscottata
German
eine Art sardischen Brotes.
spodhiadúra , nf Definition
pane fatu de farra chentza sedatzada, cun pódhine e cun totu
Synonyms e antonyms
strípidhi
Scientific Terminology
pne
Etymon
srd.
Translations
French
pain complet
English
brown bread
Spanish
pan integral
Italian
pane integrale
German
Vollkornbrot.