Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

abbifàche , nf: bifache Definitzione una genia de pane Sinònimos e contràrios ammenfache, coatza 1 Terminologia iscientìfica pne Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu fouace Ingresu cake Ispagnolu bollo, pan Italianu focàccia Tedescu Fladen.

apanedhàre , vrb Definitzione fàere panedhas, una genia de pane, fàere a bisura de panedha Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu embuer Ingresu to give the form of loaves Ispagnolu hacer pan Italianu appanare Tedescu in Form von Brotlaiben bringen.

cotogliàna , nf: cotoliana Definitzione fémina àbbile chi a pagamentu andhat a is domos angenas a fàere sa cota de su pane po is àteros Sinònimos e contràrios cochidora Frases sa cotogliana giuchet sa funnedha totu impodhinata Terminologia iscientìfica prf Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu femme experte dans la cuisson du pain Ingresu woman skillful in cooking bread Ispagnolu mujer que sabe cocer el pan Italianu dònna espèrta nella cottura del pane Tedescu geschickte Bäckerin.

críscia , nf Definitzione una genia de pane chídrinu, assadu, fatu a pertighitas, a fustigos Sinònimos e contràrios gressinu Terminologia iscientìfica pne Ètimu itl. créscia Tradutziones Frantzesu gressin Ingresu breadstick Ispagnolu bastoncito de pan Italianu grissino Tedescu dünne Weißbrotstange.

furriótu , nm Definitzione su furriare, fúrriu, giru de ballu, fintzes logu o tretu inue si fúrriat, contonada; inghírios de foedhos po cumbínchere a unu; genia de ispantamata chi si apicat po fàere a tímere is pigiones; una calidade de pane longhitu e grussu po festas e isposòngios; un’apenas de cosa pigada coment'e furriandho is pódhighes; aina o parte de un'aparíciu po furriare calecuna cosa: furriotu de porta, de fentana, de frenu / furriotu de binu = barrile, cubedhutzu (fintzes po pigare abba a bufare) Sinònimos e contràrios furriada, fúrriu, ifiliestu, inghiriotu, ibbadhinamentu, molinada / cantonada, carronada / mustagione / giótula / piticada Frases est pighendumí a furriotus a conca ◊ su bentu cun d-unu furriotu pariat chi si nci fiat istesiau 2. furriotos cun arte, bellos pro abbovare zente menga ◊ custus furriotus no mi andant: mi est pighendi a gana maba ◊ e drínghili!… no mi fetzas totus cussus furriotus! 3. ses unu furriotu fatu po ispriai su pilloni: dexis apicau a una mata de figu! 5. ancu tengat arrori: est unu furriot'e píbiri, cust'ómini! ◊ is furriotus dhus faint de linna de castàngia ◊ portandi cussu furriotu prenu de piciou ca si ndi feus una bella acirrara!◊ a bíngia si portaus unu furriotu de àcua po bufai e una crocoriga de binu Terminologia iscientìfica pne, ans Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu tour Ingresu turn Ispagnolu giro, espantajo, clase de pan Italianu giro Tedescu Drehung.

iforràre , vrb: ifurrare, ilfurrare, inforrai, inforrare, inforrari, infurrare Definitzione su intrare o pònnere sa cosa (pruschetotu su pane) in su forru a còere o fintzes po asciutare bene / a./c. cun ilfurrare a logos narant bogare de su forru; pàrrere dimóniu ifurrendhe pilarda = arrennegadu meda Sinònimos e contràrios inturrare | ctr. irfurrare, sciorrai Frases cussa fémina candho cochent su pane la mutint a ifurrare ◊ su pane s'iforrat crú e si ndhe bogat cotu ◊ sa buca de su forru essit a sa lolla e acanta dhui est sa paja de inforrai e is fruconis ◊ su pani s'inforrat cun sa pàlia ◊ finidu de inforrare, tia Tatónia che franghiat sos istrezos ◊ apustis incunzadu, pro pònnere su pane in sa mesa tocat a prugare, samunare, maghinare, suíghere, infurrare… Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu enfourner Ingresu to bake Ispagnolu enhornar, cocer el pan Italianu infornare Tedescu einschieben.

iscaltulàre , vrb: iscartulare Definitzione fresare su pane, segare e istacare is duos pígios de su pane de fresa; passare s'ispola in s'iscàltula Sinònimos e contràrios fresai Frases si su pane no est bene pesadu no iscàltulat bene Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu effeuiller Ingresu to leaf through Ispagnolu separar las dos hojas del pan Italianu sfogliare, staccare le sfòglie Tedescu entblättern.

isponzàtzu , agt, nm: ispugnatu, spongiatzu Definitzione nau pruschetotu de su pane grussu pesau bene, chi est bene ispongiau, chi paret un'ispòngia, modhe, chi est unu pagu coment'e ispòngia, totu a buidedhos; unu druche Sinònimos e contràrios isbumburronadu, modhanu, pugnatu, spongiosu | ctr. tipiu / matosu Frases su casu cheret fitu, su pane ispugnatu ◊ candho su pane russu est cotu, sa matza est isponzatza Ètimu spn. esponjado Tradutziones Frantzesu spongieux, moelleux, douillet Ingresu spongy, soft Ispagnolu pan bien fermentado Italianu spugnóso, sòffice Tedescu schwammig, weich.

maciamúrru , nm: matemurru, matimurru, matzamurru, matzimurru Definitzione genia de supa cun pane o biscotos; pane cotu cun bagna; cosa fata a improdhu, male; matimurru dhu narant fintzes po avolotu, burdellu / fàghere a sa matzimurrina = a coredhu, a improdhu Sinònimos e contràrios martiguserzu, matimbródhiu, milciamuredhu / abbunzadura Frases cussa est genti chi no si acuntentat de papai matzamurru: bolit aligusta! ◊ mammai su civraxu tostau dhu coit a matzamurru 2. e ite ndhe naras de su matemurru chi sunt cumbinandhe sos zòvanos? ◊ custu coju essit unu matimurru! ◊ de totu custu matzamurru iat cumpréndiu ca megàt de si morri de fàmini Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu soupe de pain cuit avec de la sauce Ingresu bread cooked with sauce, mess Ispagnolu calandraca, sopa de pan y galletas, barullo Italianu mazzamurro Tedescu eine Brotsuppesorte, Brotbrei mit Tomatensauce, Hudelei, Heidenlärm.

oridúra , nf Definitzione su orire, su segare sa pasta de su cumossu faendho su pane, cumenciare su pane Sinònimos e contràrios abbessiada | ctr. finidura Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu ébauchage, ébauche Ingresu sketch Ispagnolu el cortar un trozo de masa del amasijo para hacer el pan Italianu abbozzatura, abbòzzo Tedescu Entwurf.

oríre , vrb Definitzione fàere is oros; segare de su cumossu is panes a tèndhere, sestare su pane, cumenciare a dhu fàere Sinònimos e contràrios orivetai, orizare, orulare 1 / abbessiare | ctr. isorulare 3. sos isterzos no cherent oridos ca che ndhe ruet a terra betendhe Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu ébaucher du pain Ingresu to sketch the bread Ispagnolu orillar, cortar un trozo de masa del amasijo para hacer el pan Italianu abbozzare il pane Tedescu mit der Brotvorbereitung beginnen.

pàne , nm: pani Definitzione su papare prus connotu, fatu cun farra de laore (mescamente trigu o fintzes órgiu), impastada cun abba, frammentu, unu pagu de sale e cotu in su forru, de papare acumpangiandhodhu cun ingaúngiu o po acumpangiare un'àteru papare: si narat sing. coment'e upm (= totu su pane), o cun agt. de cantidade po cumossu distintu, cruo o cotu, sing. o pl. chi siat; cumossu tundhu e grussu de àtera cosa, cosa unu pagu grussa e lada (es. de sabone, de metallu, de terra, de cheralaca, de fenu)/ min. panichedhu, panitu; sa pane manna = genia de druci mannu a bisura de truta chi a logus faint po sant'Antoni de su fogu: dha faint de farra de trigu impastada cun abbatu de meli, dha coint in su forru e dha pratzint a arrogus chi a iscartedhus portant a crésia po ndi donai a totus su merí a su ésperu; pane tratau = pane modhe arridau e tratagasau po imbuscinare cosa a fríere o ammeschiare cun àtera cosa / genias de erba chi tenent su númene pane: pane de àinu (Centaurea napifolia, Petasites pyrenaicus), p. de cucu (Centaurea napifolia, C. sphaerocephala), p. de porcu, de sirboni (Cyclamen repandum), pane pane (Cerinthe major), p. de conillus (Prasium majus), pani e casu (Malva parviflora, M. selvatica); pan'e corra = corrorinu, antunna; pane de turulia = sa bussa de is ous de sa sennoredha segadidus Sinònimos e contràrios cumassa Maneras de nàrrere csn: su p. podet èssere pesadu o pintuledhu, crú o cotu, assadu o lentu, zustu a sale o salidu o bambu, friscu o istantiadu (e fintzas allanau, ammufau), modhe o tostu, russu (fintzas modhe) o fine (fintzas àrridu, a fresa, apistocau), ispongiatzu, ispongiosu o faladu, atellau, matzosu; partes de tzertos panes modhes: sa matza, su croxu, is pitzicorrus, sa faci (in su civraxu: ctr. fundu); su pane sardu si podet partire in tres zenias mannas, onzuna cumpartida in crezes diferentes: pane fine tostu, àrridu (es. carasau, fresa), pane finonzu modhe (es. ispianada, p. de Otieri), pane russu modhe (es. civraxu); crezes de pane: aniadedha, cacòi, civraxu, cogone, modhitzosu, modhixina, pan'e fresa, pistocu; pani pissau = pane russu pintadu a pitzicorrus, a bicos; crezes de pane fatu cun àtera cosa: pane cun olia, cun gerdas, cun saba (pani de cónciu), cun arriscotu, cun tamàtiga, cun pabassa, cun patata; pane gutiau = pane pintuledhu, ma mescamente pane de fresa istidhiadu cun ozu, una paspiada de salipa, torradu a su fogu a fríere unu pagu e sighire a assare, gustosu meda e prus fàtzile a isparfaruzare; pani cotu a biancu = cotu male; pani cotu a passioni = chi est bellu rujitu a fora; pane fratau = zenia de mànigu fatu cun pizos de pane carasau cun bagna e casu ratadu a paspiadura e un'ou frissu pagu pagu postu subra; manigare a pane assutu, o pane a s'assuta = pani sentza de ingaúngiu, aungiali; èssere bravu o bonu chei su pane = bonu meda, de naturale bonu, paghiosu, amorosu; no èssiri ni pani ni craxolu = èssere chentza caràtere; pan'e ànimas = su pane chi faghent pro lu dare in crésia a sa zente a sa missa pro unu mortu; bessiri de pan'e cómporu = agabbare de àere tropu bisonzu, ispesas a sa sighida, agabbare de istare male; pane de mele, de chera = bresca; pane de colvu = sonnighita, babbautzu drommidu, inzendradu ma chentza nàschidu; pane de fogu = imporporu, zenia de essidura, chi faghet a murútulu tostu, ruju, e a manighinzu, in sa carre; pan'e tita = aragadha, zenia de crosta chi faghet in conca a sas criaduras; su pane de sa tita = sa tita pro su murudhu chi faghet, pro su tantu chi est de mannària; pane de ràmine, de oro, e gai = cumassu de ràmine, oro, e gai Frases sa genti dhus cumbidat a domu e bogat pani, casu, sartitzu e binu ◊ zughiat una mela de pane a una manu, unu cantu de casu a s'àtera ◊ su pane de fresa est de duas crezes: tundhu e longu (addopiadu in mesu apenas assadu, cun s'ala aspra a parte de intro)◊ in dommo su pane est dae nare a buca ◊ bi ndhe at chi ant campadu a pane asciutu finas a setanta annos ◊ su pani si no est postu bèni, me in sa mesa, frestimat ◊ a che fugliare su pane faghet a iscancu de coro! 2. tronu malu, parit ca portu unu pani de espas terràinas in conca! ◊ cussus tenint òru e prata a panis de chilu ◊ no ndi esseus prus de pan'e cómporu…: un'ispesa manna avatu de s'àtera seus tenendi! ◊ a s'ebba li apo dadu panes de fenu e puales de avena ◊ su prantone cheret bogadu cun su pane de sa terra, menzus, pro lu torrare a prantare 3. Milliedhu de coru fut bonu che su pani Sambenados e Provèrbios smb: (De)pani, Pane, Pani / prb: chie at pane no morit mai ◊ a chini tenit pani no dhi mancat cani ◊ pani mali papau, coja fata ammarolla Terminologia iscientìfica mng Ètimu ltn. pane(m) Tradutziones Frantzesu pain Ingresu bread Ispagnolu pan Italianu pane Tedescu Brot.

panevrèsa , nm Definitzione pane carasau, pan'e cici, genia de pane finedhedhu, longu o tundhu (fintzes addopiau), fresau e assau, tzacarrosu (si no est isciustu) Terminologia iscientìfica mng Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu pain typique de la Sardaigne très mince biscuité Ingresu typical bread from sardinia Ispagnolu pan típico de Cerdeña Italianu pane tìpico sardo a sfòglia sottilissima biscottata Tedescu eine Art sardischen Brotes.

spodhiadúra , nf Definitzione pane fatu de farra chentza sedatzada, cun pódhine e cun totu Sinònimos e contràrios strípidhi Terminologia iscientìfica pne Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu pain complet Ingresu brown bread Ispagnolu pan integral Italianu pane integrale Tedescu Vollkornbrot.

«« Torra a chircare