Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

boltàda , nf: bortada, bortata, bostada Definition su boltare, cambiare filada o àteru; tretu de un'istrada o camminu chi faet a cuidu e girat a un'àtera bandha Synonyms e antonyms furriada, mujada, strissiada, torrada, zirada Idioms csn: in d-un'ostada de oju = in unu sinnu, in una furriada de ogus; bortada ’e die = merí; fàchere sa bortada de s'ógliu (foedhandho de s'erba noa chi naschet a is primas próinas passandho s'istade) = sicare chentza crèschere (si no sighit a pròere) Sentences carchiunu, a sa bortata de s'ocru de su ventuleri, ghetaiat manos lestras e si nche prischiaiat carchi cosa 2. sos ciclistas comintzant sa falada e leant sas bostadas de su Domàniu ◊ arribbo a sas bortadas de Mughina e nche bio custos pinnones de fummu 3. est isparida in d-un'ostada de oju Etymon srd. Translations French virage English turn Spanish giro, viraje Italian svòlta German Abbiegen, Wende, Biegung.

bòrta 1 , nf Definition acabbu o furriadura de una sumana de tempus, de unu fatu, de unu caminu (vida, die, caminu) Synonyms e antonyms furriada, masciada Idioms csn: èssere in bolta de dies = èssere antzianu; dare borta = girai, furriai, cumentzai a isparèssiri, abblandai; èssere, istare a borta códia = coment'e oretendhe pro fàghere male a ccn.; andhare, torrare a borta códia = torrare in àteru mamentu a unu logu, a s'acua, pro bi fàghere dannu, a ndhe furare cosa, e gai; dàresi bolta in d-una cosa = impitzaresindhe Sentences in sas istradas si agatant bucos, ribbas e bortas ◊ su carru si est acadhighinadu in d-una pigada totu bortas ◊ est arreadu firmu finas chi no nche l'at bidu isgheladu in s'úrtima borta de su caminu 2. passadu mesudie daet borta su sole ◊ cun sa cura chi so faghindhe su male at dadu borta ◊ ndhe so dadu bolta in custas alas (Còntene)◊ su sole che at dadu bolta a cudh'ala de monte ◊ sa ferida est dendhe bolta in cancrena ◊ cue su caminu daet borta a manu manca 3. in cosa chi no t'importat mancu ti bi dies bolta! Etymon ltn. *volta Translations French tournant, virage English bend, turning Spanish viraje Italian svòlta, curva German Wendepunkt, Biegung, Kurve.

carronàda , nf: corronara, garronada* Definition tretu inue unu caminu, un'orruga o àteru, girat a un'àtera bandha; fintzes buturinu, orruga istrintedha e chentza essia Synonyms e antonyms furriada / botorinu Sentences arribbada passilla passilla fintzas a sa carronada de predi Carta (B.Lobina)◊ in sa carronada de s'istradone si torreit a boltare a mi saludare ◊ est abetendu de biri su trenu passendinci in sa carronada Scientific Terminology bdh Translations French virage English winding Spanish viraje Italian tortuosità, curva di strada German Gewundenheit.

cúida , nf Definition su tretu comente girat un'orruga, un'istrada, unu camminu, ue faet a cuidu; coment'e misura, su tanti de unu bratzu; manera de fàere Synonyms e antonyms cuidada, furriada Sentences Toniedha fit abbaidandhe a sa cúida de s'istradone si podiat bídere s'ómine suo torrandhe 2. cussas si pigant tropu s'ampramanu: de unu prammu una cúida! 3. custas sunt cúidas de matzone! Scientific Terminology bdh Etymon srd. Translations French virage English turning Spanish viraje Italian svòlta, curva German Kurve.

dadaòlta, dadaòrta , nf Definition tretu inue un’orruga, unu camminu, un'istrada leat a un'àtera bandha, càmbiat filada; cambiamentu mannu mescamente in malu Synonyms e antonyms cabulada, cadraolta, furriada, masciada Sentences peri sos tzilleris, in donzi dadaolta, bi at zente meda a manos in giae…◊ ti cheria èssere amigu finas a ti ojare in onzi dadaolta de carrera 2. custa est sa dadaolta de sa família Etymon itl. dare volta Translations French virage English bend Spanish viraje Italian svòlta, curva German Kurve, Biegung, Wende.

furriàda , nf: furriara, furriata Definition su furriare; cambiamentu mannu de calecuna cosa, mescamente contras a unu chi cumandhat o chi est prus mannu; tróchia, girada chi faet unu camminu, un'istrada; su tempus chi durat una cosa; su torrare a su logu inue si faet abbitu, ue si bivet Synonyms e antonyms furriadolzu, furriadura / cambiada, issurriada / borta 1, corruada, cuidada, dadaolta, ghirada, masciada, mobinada, torrada / durada Idioms csn: sa f. de sa die, f. de sole = sa die a parte e sero, merí; f. de ballu = unu ziru de ballu; una f. de ogus, de bista, de manu = unu patrefíliu; donai una f. in tundu = furriàresi a su contràriu deunudotu; sa f. de su lentzoru = su tretu chi si pínnigat a subra de s'àtera cuguzura; sa f. de su poledhu = sa farta de chie no muntenet sa promissa o sa peràula; bogàreche una f. = fai un'arruga o un'istrada prus dereta Sentences no fit netzessàriu andhare pro sa furriada a cubile: sas crapas a cudh'ora ghirabant solas ◊ no mi fetzat totu custas furriadas, ca no est comenti narat fustei! ◊ at fatu sa furriada a su lentzoru 2. seu ispantada de cussa piciochedha, sa furriada chi at fatu! (A.Garau)◊ fillu miu, ita bollit narri custa furriada in truncu?! ◊ mancu mali, su piciochedhu at donau una bona furriada ◊ mi dh'apu fatu una furriada… - Si no mi donat sa cosa bandu a caserma! - dhi apu nau 3. fintzas in sa furriada intras a manca, tue: est perigulosu! ◊ istrada mala: totu furriadas! 4. cussu síndhigu bi at fatu duas furriadas in s’amministratzione ◊ cust'úrtima furriada fit síndhigu Bodale ◊ sa bida est una furriada de manu ◊ unu bisu durat una furriada de ogus ◊ in una furriada de bista sa cumpanza mia si nch'est andhada pro un'atacu de puntore 5. no ischio a it'ora torraiat, ca a sa furriada no l'apo mai agatadu Scientific Terminology slg Etymon srd. Translations French virage, tournant, rébellion (fig.) English turn, rebellion Spanish viraje, curva, rebelión Italian svòlta, capovolgiménto, inversióne, curva, tornante, ribellióne German Wende, Kurve, Aufstand.

impúdu , nm: imputu 1 Definition su s'impudare, su abbarrare dispràxios coment'e candho si dhue torrat a pentzare, a una cosa, e méngius s'iat a bòllere de no dh'àere fata Synonyms e antonyms arrepentimentu, impudonzu, indolimentu, penetimentu, penetu, pílicu / storru Sentences lassa su binu, mih chi ndhe as a tènnere impudu! ◊ bastat chi apas impudu de su male chi as fatu ◊ s'imbrenucabat e torrabat gràssias a Deus chin orassiones de impudu ◊ no ndh'epas impudu de sos agiudos chi nos as dadu! ◊ fatu su dannu, a nudha balet s'imputu Etymon srd. Translations French remords, regret, réflexion English regret, reflection Spanish remordimiento, reflexión, viraje Italian rimòrso, rammàrico, rimpianto, ripensaménto German Gewissensbiß, Bedauern, Besinnung.

stórru , nm: istorru* Definition su storrai, totugantu su chi podet fàere cambiare idea o no lassare lòmpere a un'iscopu; su cambiare idea Synonyms e antonyms irbortu, storradura, storramentu, strobbu Sentences chi no tenit storru, abarrat noi mesis príngia, sa fémina Translations French dissuasion, changer d'avis English dissuasion, reflection Spanish disuasión, viraje Italian dissuasióne, ripensaménto German Abraten, Sinnesänderung.