bi , prn Definition
prn. de 3ˆ pers. (= a isse/issu, a issa, a issos, a issas) impreau candho si agatat cun àteru prn. (lu, la, los, las, lis) abbandha postu innanti de su vrb. o fintzes totu a unu postu apustis: in nuoresu narant liu, lia = bi lu, bi la, si dhu, si dha; a logos dhu ponent a solu e faent fintzes su pl. bis = dhis, lis, a issos/a issus, a issas (bi chis = che lis)
Synonyms e antonyms
li,
si 3
Sentences
e ite pro bi l'àere ischidu!…◊ bi lu naro, a compare, si mi azuat ◊ daebbilu su chi li cheret! ◊ custa cosa bi lis torro, a issos ◊ mandhabbilis a fizas tuas unu saludu! ◊ bendhebbilis barata sa cosa! ◊ aiat lassadu sos boes a unu bighinarzu pro bi los tènnere contu (S.Patatu)◊ su frade pòberu andhaiat a su frade ricu a bi pedire pane, ma no bi zaiat nudha ◊ a su frutu de su rú nois bi namos "mura"◊ a issu bi dhu naro zeo ◊ narabbis ca za bi torro! ◊ dàbbila cussa cosa! ◊ zàbbidha! ◊ semus andhaos paris a bi chis leare s’immurzu ◊ poite bis ant lassau fàere totu cussu degollu?
Translations
French
lui
English
him (to),
her (to)
Spanish
le,
les
Italian
gli,
le (a lui,
a lei) + lo,
la,
le,
li (cumpl. og.)
German
ihm,
ihr,
ihn,
sie,
es.
dhi , prn: li Definition
prn. de 3ˆ persona sing. chi si manígiat po su cumplementu dativu e de 'interessu', fintzes coment'e forma de arrespetu: pl. dhis (a issos, a issas)
Synonyms e antonyms
si 3
/
bos
Sentences
dhi nau ca est aici! ◊ pia a èssere cuntentu de dhi mustrare su chi teneus ◊ su cavalieri miu, e ita dhi potzu nai?! (S.A.Spano)◊ unu pagu de ispera dhi est sobrada pro custa zente ◊ si dhu fatzo ischire, ca ndhe dhi paret bene ◊ at pigau s'ascioni po ndi dhi tirai su croxu, a su truncu ◊ a fustei ita ndi dhi parit? ◊ est pedindhe de dhi mutire su dotore ◊ at bófiu a unu chi dhi teniat cunfiantza meda
Etymon
ltn.
illi
Translations
French
lui
English
him,
her
Spanish
le,
con pron. diretto: se
Italian
gli,
le (a lui,
a lei)
German
ihm,
ihr.
ísce , prn: isse Definition
prn. chi s'impreat po una tertza persona ómine / a, cun, de, in, pro, tra isse; iss'etotu = itl. égli stésso
Synonyms e antonyms
ísciu
Sentences
est intradu a créjia isce chin sa muzere ◊ isse benit cun megus ◊ so andhadu cun isse ◊ cudha cosa l'apo dada a isse andhe chi no l'as chérfida tue ◊ aficu b'at, in isse!…◊ iseta a isse ca a solu no ti abbales! ◊ pejus pro isse! ◊ male pro isse est, si faghet gai! ◊ custu triballu si l'at fatu isse etotu
Surnames and Proverbs
prb:
chie no est bonu pro isse no est bonu pro sos àteros
Etymon
ltn.
ipse
Translations
French
il,
lui
English
he,
him,
himself
Spanish
él,
sí
Italian
égli,
lui,
sé
German
er,
sich.
ísciu , prn: issu Definition
prn. po persona ómine, sugetu e cumplementu
Synonyms e antonyms
isce
Sentences
zai dh'isco, no cherzo chi mi dh'imparet issu! ◊ bollu abbarrai cun issu ◊ fui pensandu de andai auba de issu ◊ custa est faina po issu ◊ is àturus no faint comente a issu ◊ bae a sa de issu e as a agatare su chi disizas ◊ de issu no ischio nudha ◊ inoghe cumandhat, ordinzat e faghet totu issu
Etymon
ltn.
ipsu(m)
Translations
French
il,
lui
English
he
Spanish
él,
sí
Italian
égli,
lui
German
er.
ísse , prn: issu Definition
prn. de 3ˆ persona sing. chi s'impreat po ómine o mascu: pl. issos, issus
Idioms
csn:
a, de, cun, pro, tra isse; si ponet cun valore de "própiu gai, abberu": continu fit, isse! = est abarrau sempri de aici, a sa sighida, sentza de cambiamentu, sentza de alléviu; como siat, isse, chi… = intimore si…, e ita si!…; de issu = sou
Sentences
deo so andhadu, ma isse no bi est bénnidu ◊ nàralu a isse! ◊ pejus pro isse! ◊ beni chin issu! ◊ cherzo a isse, no a tie! ◊ custas cosas si las at pessadas tra isse
2.
como siat, isse, puru, chi nos fetant pagare totu cussu!…
Etymon
ltn.
ipse, ipsu(m)
Translations
French
il
English
he,
him
Spanish
él
Italian
égli,
lui
German
er.
li , prn: dhi* Definition
pron. de 3ˆ persona sing. impreau po gente (mascu e fémina) e po cosa (= a issu, a issa, a cussu, a cussa) manigiau po cumplementu dativu o de 'interessu': andhat bene iscritu siat abbandha e innanti de su vrb., siat totu a unu apustis (solu cun impr. o ger.)
Synonyms e antonyms
bi
Sentences
a isse li naro goi, ma a issa li naro gai ◊ issa li rispondheit in frantzesu e isse li pedeit iscuja in sardu ◊ afrànzali sa terra, a su prantone! ◊ bètali abba, a sa bràsia, pro no si che falare a chisina! ◊ ite li cheret a cue? ◊ candho ti cramat, rispòndheli! ◊ a chie ndhe at bisonzu daendheli! ◊ in su chelu che siat e no li fetant pesu sas cosas chi li sezis nendhe! (S.Patatu)◊ si li at unfiadu unu didu
Etymon
ltn.
illi
Translations
French
lui
English
him (to)
Spanish
le
Italian
gli (a lui,
ad esso),
le (a lei,
ad essa)
German
ihm,
ihr.